کیسه، لیف، سنگ پا و تیغ و سر آخر هم حوله خشک و لُنگ؛ اینها تنها ابزار دست دلاکان در گرمابهها و خزینههای کوچه و بازار بودند؛ اما حالا بهواسطه تغییرات در سبک زندگی، این ابزار هم جای خود را به تخت و بولتسرهای ماساژ و سنگهای داغ و وانهای شیر و عسل و شکلات دادهاند؛ و ماسورهای آقا و ماسیسهای خانم، جای دلاکهای قویهیکل را گرفتهاند!
درست مثل یکی از گرانقیمتترین سالنهای ماساژ در شمال شهر تهران که مشتریانش معتقدند تجربه این سالن چیزی شبیه به یک سفر توکیوست! از چشمههای مشابه چشمه آبگرم ژاپن گرفته تا صندلیهای مخصوص ژاپنی در اتاق مینیتئاتر. با این تعاریف، آن چیزی که اساسا میتواند این تجربه را برای مشتری فراهم کند، «پول» است؛ چراکه طبق تعرفههای اعلامی توسط این سالن اسپا، ظاهرا به غیر از اقشار مرفه جامعه، بعید به نظر میرسد که قشر متوسط و دهکهای پایین از پس پرداخت هزینههای بالای این سالن بربیایند. در این نوع سالنها مشتری با پرداخت هزینهای معادل ۷۰۰ هزار تومان ورودی، تنها میتواند از حوضچه آبگرم، بستر سنگی، اتاق نمک و مشاوره استفاده کند و در کنار اینها استفاده از خدمات vip و ماساژ گرفتن نیز خودش هزینهای بین ۳۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان را به جیب مشتری تحمیل میکند.
«با توجه به نوع ماساژ و متریال مورد استفاده، قیمتها متفاوت است. ماساژهای نیمساعته از ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان، یکساعته از ۴۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان و ماساژ دوساعته یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است.» اینها را اپراتور یکی از سالنهای ماساژ در اقدسیه میگوید. با این حال، هر چقدر که از سالنهای ماساژ شمال شهر تهران به سمت جنوب، غرب و شرق برویم، هزینه و نرخ خدمات متغیر است. یکی دیگر از سالنهای ماساژ در غرب تهران نیز نرخ خدمات گرانقیمتی دارد. پکیج «آسو» شامل ۶۰ دقیقه ماساژ سنتی تایلندی به اضافه۶۰ دقیقه ماساژ با روغن معطر گیاهی و ۳۰ دقیقه ماساژ پا، مبلغی معادل ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به جیب مشتری تحمیل میکند. پکیج «شبنم» ماساژ ۹۰ دقیقهای با شمع و ۶۰ دقیقه ماساژ پا نرخ بالاتری دارد و برای استفاده از آن باید ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بپردازید. این در حالی است که نرخ ماساژ نسبت به چند سال گذشته سیر صعودی داشته است.
به گفته رئیس اسبق اتحادیه گرمابهداران و ماساژ، در سال ۹۴ کف قیمت برای ماساژ کل بدن از ۵۵ هزار تومان تا ۱۱۰ هزار تومان بود!
رعنا که در منطقه اکباتان یک سالن ماساژ حرفهای دارد، درباره مشتریانش به «شهروند» میگوید: «تا چند سال پیش معمولا از هر قشری مشتری داشتیم، اما در دوران کرونا مدتی سالنها تعطیل بود و بعد از بازگشایی هم دیگر مشتریان سابق را نداریم.»
او یکی از دلایل کاهش مراجعهکنندگان سالنش را افزایش قیمتها میداند: «نه اینکه بگویم نرخ ماساژ افزایش پیدا کرده و ما مشتریانمان را از دست دادهایم، بلکه موضوع این است که گرانی و افزایش هزینههای زندگی باعث شده مردم از یکسری خرجهای زندگیشان بزنند.»
یک ماساژ خوب میتواند گردش خون را بهبود بخشد، ماهیچهها را شل کند و آرامش کلی را افزایش دهد. کسبوکارهای ماساژ، چه بهعنوان فعالیتهای یکنفره و چه بهعنوان یک مرکز اسپای شیک، ریسکهای منحصر به فرد صنعت خود را دارد. این خطرات میتوانند از دلایل قانونی، اخلاقی و مرتبط با سلامت ناشی شوند.
با این حال، برخی از سالنهای ماساژ نیز غلغله هستند و مشتری باید از هفتهها قبل برای رفتن به آنجا نوبت رزرو کند.
دکتر سلمان فلاحی، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی که در کلینیکش خدمات ماساژ درمانی ارائه میدهد میگوید: «ماساژ درمانی، بررسی وضعیت بافتهای نرم و مفاصل بدن و درمان و جلوگیری از معلولیت، آسیب، درد و ناهنجاریهای فیزیکی به وسیله روشهای فیزیکی و دستی است، اما تصور عموم مردم این است که ماساژ تنها برای ریلکسی انجام میشود؛ در حالی که بسیاری از بیماریهای عضلانی و فیزیکی به روش ماساژ درمانی قابل درمان هستند.» با این حال، این پزشک توانبخشی معتقد است سالنهای لاکچری که خدمات گرانقیمتی ارائه میدهند، ممکن است هزینه مکان و دیزاین سالنشان را هم از مشتریانشان بگیرند؛ گران بودن نرخها نشاندهنده بهتر بودن یا نبودن یک سالن ماساژ نیست: «ماساژ پیشینه علمی دارد. اگر یک ماساژور علم و تخصص این کار را نداشته باشد، به جای درمان میتواند آسیبهای جبرانناپذیری هم به بدن وارد کند. نوع ماساژ، شدت آن و قدرت ماساژور بسیار مهم است، بنابراین به گران یا ارزان بودن قیمتهای یک سالن توجه نکنید. تنها موضوعی که اهمیت دارد سالنهای ماساژی هستند که مجوز فعالیت داشته باشند.»
از طرف دیگر، جدا از سالنهای ماساژ در مناطق مختلف، بسیاری از ماساژورها به صورت انفرادی فعالیت میکنند. این روزها بهواسطه فعالیت مشاغل مختلف در شبکههای اجتماعی، پیجهای زیادی در اینستاگرام، فعالیتهای زیرزمینی ماساژ را تبلیغ میکنند. با این حال، کارشناسان معتقدند برخی از ماساژورهای زیرزمینی که بدون تخصص و تجربه فعالیت میکنند، به بافتها و ماهیچههای عضلانی ضربه میزنند؛ چراکه هدف آنها چیزی جدای از ماساژ درمانی اصولی و علمی است. همین هم میشود که در صورت آسیب دیدن نمیتوان از آنها شکایت کرد. این موضوع نیز یکی از چالشهای این شغل و طرفداران ماساژ است.
در یک دهه گذشته، «ماساژ» در ایران به شغلی درآمدزا تبدیل شده بود. با این حال، کارشناسانی مانند «سولین ولف» معتقدند که هنوز در مورد مزایا و تاثیری که ماساژ بر مردم میگذارد، دانش کافی وجود ندارد. بسیاری از مطالعات او نشان داده است که ماساژ درمانی در صورت استفاده منظم برای بسیاری از مسائل مفید است، از جمله کاهش درد، کاهش تنش عضلانی و التهاب، افزایش انعطافپذیری مفاصل و کاهش فشار خون.
از ترکیب دو کلمه بال به معنی دست و لینگ یا همان لنگ به معنی پا، یک ماساژ ایرانی به دست میآید به نام «بالولینگ». تاریخچه این ماساژ به خطه مازندران برمیگردد و ترکیبی است از مالش، ضربه و فشارهای ملایم و محکم توسط دست و پا بهمنظور رفع گرههای عصبی و عضلانی و رسیدن به آرامش بدن.
ماساژ ایرانی بالولینگ در کل تاثیر قابل توجهی بر دستگاههای عصبی، عضلانی، گردش خون و تنفس میگذارد، اما ایرانیها بیشتر از اینکه با این نوع ماساژ آشنا باشند، طرفدار پر و پا قرص ماساژ تایلندی هستند. مطالعه در تاریخ نشان میدهد که «ماساژ» از دیرباز به اشکال و نامهای مختلف در ایران وجود داشته است، بنابراین دلاکها اولین ماساژورهای ایران شناخته میشوند که برای از بین بردن خستگی عضلانی مشتریان، در حمامها و خزینهها آنها را دلاکی میکردند.
ماساژ دیگر ریلکس نمیکند!
افزایش نرخ ماساژورها و سالنهای ماساژ نشان میدهد که این روزها با تغییر شرایط اقتصادی، چشمانداز شغل ماساژورها در ایران نیز دچار نوسان شده است. آنها هم مانند بسیاری از مشاغل مجبور هستند قیمتهای خدمات خود را افزایش دهند؛ موضوعی که در نهایت باعث میشود آنها مشتریان سابق خودشان را هم از دست بدهند. رعنا که خودش سالن ماساژ دارد، به مشتریانش حق میدهد که با توجه به افزایش هزینههای زندگی، ماساژ را در اولویت خرج و مخارجشان نگذارند؛ آن هم وقتی قرار باشد برای یک ماساژ ریلکسی، یک میلیون تومان از هزینه ماهانهتان را بپردازید!