حلقه داخلی پوتین؛ رئیس جمهوری روسیه از چه کسی حرف شنوی دارد؟

فرارو- رایزنی‌های پوتین پشت میز‌های بلند و جلسات بی‌پایان تماس ویدئویی از تلویزیون دولتی روسیه پخش می‌شوند. با این وجود، در پشت در‌های بسته رئیس جمهوری روسیه ممکن است افراد معتمد کمی در مورد جنگ در اوکراین وجود داشته باشند.

به گزارش فرارو به نقل از دویچه وله، «دیمیترو کولبا» وزیر امور خارجه اوکراین در هفته جاری با وزیر خارجه روسیه به امید برقراری آتش بس گفتگو کرد. با این وجود، او از دیدار خود با «سرگئی لاوروف» همتای روس‌اش با دست خالی بیرون آمد و با ناامیدی به این نکته اشاره کرد که حتی وزیر خارجه روسیه نیز «مجوز مذاکره» را ندارد. او گفته بود: «به نظر می‌رسد تصمیم گیرندگان دیگری برای این موضوع در روسیه وجود دارند».

در واقع، بسیاری از تحلیلگران سیاسی روسیه با این نظر موافق هستند که «ولادیمیر پوتین» به تنهایی نمایش را در این جنگ اجرا می‌کند و حتی برای وزرای کلیدی خود نیز فضای کمی به منظور اظهارنظر باقی گذاشته است.

نقش پوتین در تصمیم گیری تغییر کرده است. «نیکلای پتروف» پژوهشگر ارشد در اندیشکده «چتم هاوس» که پژوهش فعلی‌اش بر فرآیند تصمیم گیری اغلب مخفیانه در کرملین متمرکز است می‌گوید پوتین رفتاری مشابه با یک تزار را دارد و بیش‌تر بدون مصالحه با دیگر بازیگران تصمیمات مهم را اتخاذ می‌کند.

با این وجود، این احتمال وجود دارد که پوتین از چه کسی حرف شنوی داشته باشد؟ برای پاسخ به این پرسش باید به ساعات اولیه تاریخ ۲۴ فوریه اشاره کرد. چه کسی واقعا می‌دانست که تهاجم علیه اوکراین به زودی آغاز خواهد شد؟ پوتین پیش‌تر به طور علنی استقلال مناطق جدایی طلب در دونباس در شرق اوکراین را برسمیت شناخته بود. با این وجود، ناظران رسانه‌ها اشاره می‌کنند که حتی نخبگان کرملین که مسئول رسانه‌های دولتی روسیه از جمله رسانه‌هایی که به طور مستقیم با دولت رئیس جمهور مرتبط هستند نیز از انتشار اخبار تهاجم غافلگیر شده بودند.

«رومن دوبروخوتوف» بنیانگذار رسانه تحقیقاتی مشهور The Insider می‌گوید: «معمولا دستگاه تبلیغاتی روسیه به خوبی برای همه رویداد‌های بزرگ آماده است. کرملین نیز دستورالعمل‌هایی را در مورد نحوه گزارش پیرامون مسائل مختلف به رسانه‌ها ارائه می‌کند. با این وجود، هیچ کس توضیح نداده بود که در اوکراین جنگ در خواهد گرفت. همه فکر می‌کردند که تنها پذیرش دونباس به عنوان یک کشور مستقل مدنظر خواهد بود».

او خاطرنشان می‌کند که خط رسانه‌های دولتی روسیه این بوده که نیرو‌های روس مستقر در مرز اوکراین به زودی به خانه بازگردانده می‌شوند و صحبت از یک جنگ احتمالی تماما «هیستری ساختگی غربی» است.

«دوبروخوتوف» به «دویچه وله» گفت: «این تنها ولادیمیر پوتین به همراه وزیر دفاع و روسای سرویس‌های امنیتی به عنوان تنها کسانی بودند که می‌دانستند چه رخ خواهد داد».

«نیکلای پتروف» تحلیلگر سیاسی با این موضوع موافق است. او معتقد است در میان کسانی که به طور قطع از جنگ اطلاع داشتند به اصطلاح «سیلوویکی‌ها» اعضای سازمان‌های مجری قانون روسیه هستند که گفته می‌شود در سال‌های اخیر نفوذ فزاینده‌ای را در این کشور به دست آورده اند.

این گروه شامل «سرگئی شویگو» وزیر دفاع روسیه و «والری گراسیموف» رئیس ستاد نیرو‌های مسلح روسیه هستند. هر دوی آنان احتمالا اکنون برخی از عملیات‌های روزانه تهاجم را انجام می‌دهند. در اواخر سپتامبر، شویگو با پوتین در تایگا در سیبری به تعطیلات رفته بود. گزارش‌های رسانه‌ها حاکی از آن است که این سفر ممکن است زمانی صورت گرفته باشد که پوتین وزیر دفاع خود را از برنامه‌هایش برای تصرف کی یف مطلع کرده بود.

روسای سرویس‌های جاسوسی روسیه، «الکساندر بورتنیکوف» رئیس سرویس امنیت فدرال (FSB) و «سرگئی ناریشکین» رئیس سرویس اطلاعات خارجی (SVR) نیز احتمالا می‌دانستند که طرح تهاجم تمام عیار به اوکراین روی میز قرار دارد. به گفته پتروف تحلیلگر سیاسی، پوتین خود یک شخصیت امنیتی سابق است و هر دو نفر از دهه ۱۹۷۰ میلادی با او کار کرده اند. با این وجود، پتروف استدلال می‌کند که بورتنیکوف و ناریشکین شبیه متفکرانی نیستند که هر نوع استراتژی‌ای را در مورد تهاجم به اوکراین مطرح ساخته باشند.

پتروف در عوض به مرد دیگری اشاره می‌کند که در زمان شوروی با پوتین در کا گ ب کار می‌کرد: «نیکلای پاتروشف» که به خاطر دیدگاه‌های ضدغربی‌اش معروف بود. او دبیر شورای امنیت است نهادی که توسط خود پوتین اداره می‌شود. «نیکلای پتروف» می‌گوید: «او اغلب با پوتین ارتباط برقرار می‌کند، زیرا جلسات شورای امنیت روسیه به صورت هفتگی برگزار می‌شوند».

پاتروشف چهره‌ای پیشرو در پشت استراتژی امنیتی به روز شده روسیه بود که در ماه مه ۲۰۲۱ میلادی منتشر شد. این استراتژی بیان می‌کند که روسیه ممکن است از «روش‌های قهرآمیز» برای پاسخ به اقدامات غیر دوستانه کشور‌های خارجی استفاده کند.

اگر دایره افرادی که ولادیمیر پوتین با آنان مشورت می‌کند محدود و با تعداد کم باشند تعداد افرادی که به طور شخصی با رهبر روسیه صحبت می‌کنند حتی کم‌تر می‌شود. مشهور است که پوتین اقدامات شدیدی را برای محافظت از خود در برابر کووید -۱۹ انجام داده است. از زمان شیوع کرونا او معمولاً از محل اقامت خود در نوو - اوگاریوو در خارج از مسکو در تلویزیون ظاهر می‌شود.

در آن اقامتگاه تونلی با مواد ضد عفونی کننده مخصوص برای بازدیدکنندگان با پوتین وجود دارد. «الکسی ناوالنی» سیاستمدار اپوزیسیون زندانی با تمسخر از پوتین به عنوان «پیرمرد در پناهگاه» یاد می‌کند. هر کس که می‌خواهد شخصا با پوتین ملاقات کند باید پیش از آن به مدت ۱۴ روز منزوی شود یا پشت یک میز بسیار طولانی دورتر از او بنشیند.

«نیکلای پتروف» می‌گوید که در نتیجه این اقدامات پیشگیرانه اکثر کسانی که در ارتباط فعال با مقام‌های دولتی هستند از طریق تماس ویدیویی با پوتین صحبت می‌کنند، زیرا زمان زیادی برای قرنطینه کردن ندارند.

او به «دویچه وله» می‌گوید جایگزینی ملاقات‌های حضوری با تماس‌های ویدیویی می‌تواند احساس و درک این که فردی که با او صحبت می‌کنید دقیقا در مورد یک موضوع چه فکر می‌کند را دشوارتر سازد. با گذشت دو هفته از جنگ، سرویس‌های امنیتی غربی به طور علنی اعلام کرده‌اند که سرعت تهاجم پیشروی ارتش روسیه به ظاهر کند شده است.

به گفته «عباس گالیاموف» تحلیلگر سیاسی و نویسنده سابق متون سخنرانی رئیس جمهور روسیه اگر این درست باشد می‌تواند بدان معنا باشد که افراد حلقه نزدیک پوتین در نهایت می‌توانند هدف خشم او واقع شوند.

«گالیاموف» به «دویچه وله» می‌گوید: «کسانی که او می‌خواهد آنان را پاکسازی کند قطعا رهبران وزارت دفاع و شاید رئیس سرویس امنیت فدرال هستند. افرادی که به او هشدار نداده بودند که این یک جنگ طولانی و خونین خواهد بود نه یک آشوب برق آسا و آسان. با این وجود، او این کار را فعلا انجام نخواهد داد چرا که در حال جنگ است و برای مثال، مجازات وزیر دفاع یا رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح به معنای اعتراف به شکست شما خواهد بود».