چگونه فیلم‌های تبلیغاتی دولتی چینی تماشایی شدند؟

فرارو- بلاک باستر‌های (هر فیلم یا محصول هنری که محبوبیت و فروش بسیار بالایی به دست آورد) «وطن پرستانه» چینی بسیار سرگرم کننده هستند و تماشاگران با میل و رغبت بلیت‌های سینما را برای تماشای آن خریداری می‌کنند.

به گزارش فرارو به نقل از اکونومیست، در سال ۲۰۲۱ میلادی، سالی که چین از امریکا پیشی گرفت و به بزرگترین بازار فیلم جهان تبدیل شد «نبرد در دریاچه چانگ جین» به پر فروش‌ترین فیلم تاریخ چین و دومین فیلم پرفروش سال در سراسر جهان تبدیل شد. این فیلم درست پشت سر «مرد عنکبوتی: راهی برای خانه نیست» قرار گرفت و بیش از ۹۰۰ میلیون دلار فروش داشت.

موضوع فیلم درباره نبردی است که در سال ۱۹۵۰ میلادی در طول جنگ کره رخ داد و ارتش تحت رهبری «مائوتسه تونگ» شکست سنگینی را بر امریکا تحمیل کرد. این فیلم توسط «چن کایگه» کارگردانی شده که یکی از برجسته‌ترین فیلمسازان نسل پنجم چین محسوب می‌شود و در دهه ۸۰ میلادی به شهرت جهانی رسید و به طور خاص در میان جوانان چینی فیلمساز محبوبی بوده است.

کاربران رسانه‌های اجتماعی نظرات بسیار خوبی را درباره این فیلم منتشر کرده اند. طرفداران فیلم عکس‌هایی را از خود در حال خوردن سیب زمینی یخ زده منتشر کردند تا به سربازان به تصویر کشیده شده در فیلم به دلیل سختی‌هایی که متحمل شدند، ادای احترام نمایند.

با این وجود، این فیلم به دلیل دیگری اهمیت دارد. این فیلم با همکاری نزدیک با ارگان‌های تبلیغاتی حزب کمونیست چین ساخته شده است. تمام فیلم‌های ساخته شده در چین باید از زیر تیغ سانسور حزب عبور کنند. با این وجود، تا همین اواخر کمدی‌ها و درام‌های بازار محور و تجاری بیش‌ترین محبوبیت را داشتند و فیلم‌هایی که به طور خاص با هدف جلب حمایت از حزب کمونیست چین ساخته شده بودند، بسیار کسل کننده قلمداد می‌شدند.

در سال ۲۰۰۹ میلادی، «تاسیس یک جمهوری» اولین فیلم از سه‌گانه‌ای بود که به مناسبت شصتمین سالگرد تاسیس حزب کمونیست چین ساخته شد. این فیلم به قدری با شکست مواجه شد که «دوبان» Douban)) یک وب سایت رتبه‌بندی فیلم، بخش رای گیری و نظردهی درباره آن را غیر فعال کرد. اکنون پس از یک دهه همکاری با فیلمسازان جدی و حرفه‌ای چین، حزب کمونیست آن کشور دریافته که چگونه پروپاگاندا و تبلیغات دولتی را بیش‌تر شبیه سرگرمی عرضه کند تا تماشاگران واقعا مایل به تماشای آن باشند.

با این وجود، دولت کماکان مخاطبان را گزینش می‌کند و انتخاب‌ها را محدود می‌سازد. در سال ۲۰۲۱ میلادی، به مناسبت جشن صدمین سالگرد تاسیس حزب، به هر سینمای چین دستور داده شد که دست کم دو نمایش در هفته از فیلم‌های با مضمون وطن پرستانه (و طبق معمول در چین میهن پرستی باید با حمایت از حزب کمونیست آن کشور تلفیق شود) را برنامه ریزی کنند.

طبق یک دستورالعمل از بالا، با دعوت از مقامات و اعضای حزب برای تماشای فیلم و تخفیف قیمت بلیت، فروش فیلم‌های داخلی تضمین شد. به منظور تماشای فیلم «نبرد در دریاچه چانگ جین» مدارس برای دانش آموزان خود بلیت سینما‌ها را رزرو کردند. یک روزنامه نگار چینی که به دلیل تحقیقات‌اش در مورد فساد اداری مشهور بود پس از انتقاد از این رویه بازداشت شد.

با این وجود، اکنون کم‌تر نیاز است که حزب کمونیست چین چنین اقداماتی را انجام دهد. فیلم و نمایش‌های تلویزیونی وطن پرستانه که در چین تحت عنوان «ژو ژوانلو» (فیلم‌های «ملودی اصلی») شناخته می‌شوند اغلب در وب سایت «دوبان» صد‌ها هزار امتیاز بالا کسب می‌کنند. «گرگ جنگجو ۲» یک فیلم ملی گرایانه در سال ۲۰۱۷ میلادی بالاتر از دو سوم فیلم‌های اکشن دیگر قرار گرفت. نتایج ارزیابی شرکت تحقیقاتی Endata نشان داد که تقریبا بیش از نیمی از کل بینندگان «ملودی اصلی» در ده ماهه نخست سال ۲۰۲۱ در فاصله سنی ۱۸ تا ۲۴ سال قرار داشته اند.

حزب کمونیست چین می‌خواهد بر اساس این موفقیت‌ها فیلمسازی کند. در ماه نوامبر، اداره فیلم چین که تعیین کننده زمان و چگونگی اکران فیلم‌ها در آن کشور محسوب می‌شود برنامه پنج‌ساله تازه‌ای را برای سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ میلادی منتشر کرد. در این برنامه آمده است: «چین با انتشار منظم شاهکار‌هایی که روح، ارزش‌ها، قدرت و زیبایی‌شناسی چینی را به نمایش می‌گذارند به یک قدرت قوی در عرصه فیلمسازی تبدیل خواهد شد. این امر مستلزم آن است که سینما‌ها هر سال ده فیلم مهم را که تحسین شده و محبوبیت دارند و ۵۰ فیلم با فروش بیش از ۱۰۰ میلیون یوان (۱۶ میلیون دلار) یا بیش‌تر را اکران کنند. فیلم‌های داخلی باید بیش از ۵۵ درصد از کل درآمد سالانه گیشه را به خود اختصاص دهند».

دستیابی به این هدف احتمالا باید آسان باشد. به گفته Dengta یک پلتفرم فروش آنلاین بلیت، فیلم‌ها و تولیدات سینمایی داخلی ۸۹ درصد از فیلم‌های پخش شده در سال ۲۰۲۱ میلادی را در چین به خود اختصاص داده اند. کشوری که در سال ۲۰۰۵ میلادی تنها ۲۶۰۰ پرده نمایش فیلم داشت اکنون این تعداد را به ۸۲ هزار نمایشگر افزایش داده است که دو برابر میزان نمایشگر و پرده سینما‌های موجود در امریکاست جایی که این تعداد برای یک دهه تغییری نکرده و رشدی نداشته است. بنابراین، احتمالا تعداد فیلم‌های ساخته شده میهن پرستانه چینی افزایش خواهند یافت.

بر اساس گزارش Dengta، فیلم‌های تاریخی حدود ۱۵ درصد از فروش بلیت‌ها را در چین در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ میلادی تشکیل داده‌اند که ۱ تا ۲ درصد بیش از میزان فروش آن نوع فیلم‌ها در سالیان پیش بوده است.

فیلم‌های «ملودی اصلی» در مرکز توجه و بحث‌ها در انجمن‌های تشکیل شده در جشنواره‌های بین المللی فیلم پکن و شانگ‌های در سال ۲۰۲۱ میلادی قرار گرفتند. حمایت دولت از این فیلم‌ها بی‌پایان به نظر می‌رسد. «نبرد در دریاچه چانگ جین» مانند بسیاری از فیلم‌های با سبک مشابه، یارانه‌ای از صندوق ویژه‌ای دریافت کرد که ۵ درصد از درآمد گیشه ملی را شامل می‌شود و پس از فروش، آن را دوباره بین فیلم‌های داخلی توزیع کرده است.

برای حضور در این نوع فیلم‌ها انتخاب برخی از مشهورترین ستاره‌های سینمای چین که چندین نسل را شامل می‌شوند در موفقیت آن فیلم‌ها کمک کننده بوده اند. بسیاری از بازیگران جوان نیز در این فیلم‌ها به نقش آفرینی پرداخته اند. «جکسون یی» که در «نبرد در دریاچه چانگ جین» به ایفای نقش پرداخته یکی از پرطرفدارترین سلبریتی‌های چین است.

او در اصل یکی از اعضای گروه موسوم به «پسر» بود که حزب اخیرا آن را محکوم کرده با این وجود، او کماکان یکی از اعضای کمیته دائمی اتحادیه ملی دانشجویی است که تحت کنترل اتحادیه جوانان کمونیست شاخه‌ای از حزب کمونیست چین قرار دارد. هشتگی که نقش «یی» را در نبرد در دریاچه چانگ جین تبلیغ می‌کند تقریبا ۱۳ میلیارد بار در میکروبلاگ «ویبو» مشاهده شده است.

چین برای هموار کردن مسیر فروش بیش‌تر فیلم‌های تولید داخل اکثر فیلم‌های هالیوودی را از گیشه حذف می‌کند. یک سیستم سهمیه‌ای اجازه می‌دهد تا حداکثر ۳۴ فیلم هالیوودی در هر سال در سینما‌های چین نمایش داده شوند. در سال ۲۰۲۱ میلادی، تنها نمایش ۱۹ مورد فیلم امریکایی مجاز شناخته شد.

تشدید تنش بین امریکا و چین و شیوع کرونا که چین را منزوی‌تر کرده، ممکن است توضیح دهنده علت اصلی این کاهش در اکران فیلم‌های هالیوودی در چین باشد. مقامات چینی اغلب فیلم‌های پرفروش خارجی را برای ماه‌ها نگه می‌دارند تا به رقبای داخلی کمک کنند فروش بیش‌تری در گیشه داشته باشند.

فیلم‌های ساخته شده استودیو مارول متعلق به دیزنی دوران سختی را در چین پشت سر گذاشته‌اند و هیچ فیلمی از مارول در سال ۲۰۲۱ میلادی تایید نشد. حتی فیلم «شانگ چی و افسانه ده حلقه» یک فیلم با مضمون قهرمانانه که داستان آن در چین رخ می‌دهد نیز موفق به دریافت مجوز نشد. علت آن احتمالا مشخص است. ترول‌های ملی گرای چینی سخنان بیان شده توسط «سیمو لیو» ستاره چینی تبار آن فیلم که در انتقاد از چین بیان کرده بود را کشف کردند. همین موضوع باعث‌عدم صدور مجوز پخش فیلم توسط حزب کمونیست چین شده بود.

اتفاق مشابهی نیز در مورد «کلوئی ژائو» فیلمساز متولد پکن و سازنده فیلم «جاودانگان» رخ داد. فیلم قبلی او نیز تحت عنوان «سرزمین خانه به دوش ها» توقیف شده بود.

کاهش نمایش فیلم‌های خارجی در چین تنها محدود به ساخته‌های هالیوود نمی‌شود. تنها ۱۱ درصد از فیلم‌های اکران شده در چین در سال ۲۰۱۱ میلادی وارداتی بوده اند. تنش‌های سیاسی چین با کشور‌های دیگر مانع از اکران فیلم‌هایی از هندوستان، کره جنوبی و ژاپن در سینما‌های آن کشور شده است.

رونق در برنامه‌های تلویزیونی میهن پرستانه نیز در چین در جریان است. یک سریال ۲۳ قسمتی به نام «نین نینگ تاون» که روایتی درباره برنامه فقرزدایی اجرا شده توسط حزب کمونیست چین را به تصویر می‌شود در وب سایت «دوبان» امتیاز ۹.۲ را از ۱۰ کسب کرده است که بالاتر از امتیازات داده شده برای سریال «قمار ملکه» ساخته نتفلیکس قرار گرفته بود.

«عصر بیداری» که درباره تاسیس حزب کمونیست با حمایت ارگان‌های تبلیغاتی ساخته شده یکی دیگر از محبوب‌ترین برنامه‌های تلویزیونی در سال ۲۰۲۱ میلادی بود که از میان تقریبا ۴۰۰ هزار رای دهنده، امتیاز ۹.۳ را در «دوبان» کسب کرد. بسیاری از بینندگان از کیفیت بالای چنین درام‌هایی با مضمون «سرخ» (اشاره به رنگ کمونیستی و مضمون رسمی حزبی در چین) شگفت زده شده بودند.

هر جا که اثری از فرهنگ وجود داشته باشد حزب بیش‌تر مداخله می‌کند و درگیر ماجرا می‌شود به خصوص اگر فرصتی برای جلب وفاداری جوانان به سوی خود داشته باشد. مردم چین در سال ۲۰۲۱ حدود ۲.۷ میلیارد دلار برای مد روز هزینه کردند. امروز مقامات دولتی چین فیلمنامه‌های میهن پرستانه را در مورد جنگ چین و ژاپن تبلیغ می‌کنند. پیش از این، هرگز تبلیغات حزبی به این اندازه هولناک جذاب نبوده اند.