گزارش «نیویورک تایمز» از پیشرفت اندک ایران و آمریکا در وین

 روزنامه «نیویورک تایمز» در گزارشی درباره مذاکرات جاری در وین نوشت ایران و ایالات متحده با وجود آن که در گفت‌وگوهای دیپلماتیک درباره احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ در حال پیشرفت هستند، اخیراً درگیر تشدید مارپیچ تهدیدها و هشدارها شده‌اند.

به گزارش فارس، در ادامه این گزارش با اشاره به اقدام اخیر ایران به تحریم مقام‌های آمریکایی در سالگرد شهادت سردار سلیمانی و واکنش آمریکا به آن، ذکر شده که با این حال در همان روزی که ایران تحریم‌ها را اعلام کرد، «علی باقری کنی» مذاکره‌کننده ارشد ایران در وین گفت که اختلافات باقی‌مانده در حال کاهش و مذاکرات رو به جلو است.

به نوشته نیویورک تایمز، اقدامات نمادین تحریم افراد و صدور بیانیه‌های تند و تیز در روابط طولانی و پرآشوب تهران و واشنگتن چیز جدیدی نیست، اما این بده و بستان اخیر قابل توجه است زیرا در جریان مذاکره‌ای صورت می‌گیرد که هر دو طرف می‌خواهند با موفقیت به پایان برسانند، بدون آن که به نظر برسد امتیازات قابل‌توجهی می‌دهند.

این گزارش می‌افزاید: دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای خارج شد و تحریم‌های اقتصادی سختی را اعمال کرد که بخش عمده‌ای از درآمدهای نفتی و معاملات مالی بین‌المللی ایران را قطع کرد. هدف ترامپ تحت فشار قرار دادن ایران برای رسیدن به توافقی فراتر از برنامه هسته‌ای این کشور بود که محدود کردن موشک‌های بالستیک و فعالیت‌های سیاسی و نظامی منطقه‌ای آن را در بر بگیرد. دولت بایدن در ابتدا می‌خواست به توافق اولیه بازگردد و در عین حال از طرح ترامپ در مورد موشک‌ها و سیاست‌های خارجی پیروی می‌کرد، اما اکنون نشان داده که بازگشت به توافق ۲۰۱۵ را بدون مرتبط کردن این موارد می‌پذیرد.

این روزنامه آمریکایی با بیان این که ایرانی‌ها هم به نوبه خود گفتند که تنها بازگشت به توافق اولیه را دنبال خواهند کرد و در ابتدا خواستار لغو تمامی تحریم‌های اعمال شده توسط ترامپ و تضمین عدم خروج رئیس‌جمهور آینده آمریکا از توافق شدند، مدعی شد اما تهران با پیشروی مذاکرات در وین، این خواسته‌ها را ملایم کرده است.

طبق این تحلیل، به‌رغم همه موضع‌گیری‌ها، انگیزه دستیابی به توافقی برای تمدید توافق ۲۰۱۵ برای هر دو طرف همچنان قوی است.

به نوشته نیویورک تایمز، دولت بایدن به موفقیت در سیاست خارجی بویژه پس از خروج پر هرج و مرج از افغانستان نیاز دارد و گفته که حل و فصل دیپلماتیک را در ارتباط با بن بست هسته‌ای بر رویارویی نظامی ترجیح می‌دهد. ایران نیز که از سیاست فشار حداکثری دوره ترامپ جان سالم به در برده، مایل است از درگیری اجتناب کند، تحریم‌ها را کاهش دهد و اقتصاد بیمار خود را احیا کند. با این حال، هیچ یک از طرفین نمی‌خواهند بیش از حد مشتاق سازش به نظر برسد زیرا که خطر ضعیف به نظر رسیدن را به دنبال دارد.

به ادعای این گزارش، یکی از مشاوران وزارت خارجه ایران گفت که معتقد است می‌توان پیش از اواسط فوریه که مصادف با سالگرد انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ است، به توافق رسید.

این گزارش می‌افزاید: چشم‌انداز واشنگتن محتاط‌تر از تهران بوده است. دو مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا به پیشرفت اندکی در گفت‌گوها اشاره کردند که باعث شده مذاکرات از جایی که در ژوئن متوقف شده بود، کمی جلوتر برود. اما هر دو مقام بدون پرداختن به جزئیات تاکید کردند که هنوز باید به نکات اصلی پرداخته شود. در تمام این مدت، صبر در وزارت امور خارجه آمریکا در حال به سر رسیدن است.

دیپلمات‌های غربی از هشتم آذرماه که نخستین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در دولت سید ابراهیم رئیسی آغاز شده سعی کرده‌اند با ارائه چارچوب‌های زمانی تیم ایران را برای موافقت با خواسته‌های خود تحت فشار قرار دهند. وبگاه خبری «آکسیوس» در گزارشی جدید به نقل از منابعی مدعی شده‌ دولت بایدن پایان ژانویه یا اوایل فوریه را به عنوان ضرب‌الاجل تصمیم‌گیری درباره پرونده مذاکرات وین قرار داده و قصد دارد تا قبل از آن تاریخ به اطلاع‌رسانی‌های عمومی در این خصوص شدت ببخشد.

هشتمین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از حدود دو هفته پیش آغاز شده است. مقام‌های آمریکایی و اروپایی ادعا می‌کنند که پیشرفت‌هایی در مذاکرات صورت گرفته اما اندازه این پیشرفت‌ها به اندازه‌ای نیست که بتوان امیدوار بود توافق در دسترس است.

دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند بخش اعظم گفت‌وگوها در روزهای گذشته بر مطالبات ایران برای اخذ تضمین در خصوص پایداری برجام متمرکز بوده است، اما دولت بایدن گفته نمی‌تواند وعده‌ای در این مورد بدهد.

با این حال، نمایندگان ایران در مذاکرات وین تصریح کرده‌اند برای تهران نتیجه مهم‌تر از زمان است. تهران در تلاش است برجام را که از نخستین روزهای اجرایی شدن بر اثر برخی سیاست‌های آمریکا و کشورهای غربی به توافقی تهی از منافع اقتصادی برای طرف ایرانی تبدیل شد به سمت توافقی دوجانبه و متوازن پیش ببرد.