«۱۱۵ هزار میلیارد تومان بدهی، ۸۵ هزار میلیارد تومان زیان انباشته.» این بخشی از کارنامه مالی عحیب خودروسازان ایران است. اما لیست اموال خودروسازان ایرانی هم عجیب است. به خصوص اگر مشخص شود بزرگترین خودروساز ایران مالک یک «گاوداری» است. ایران خودرو چگونه مالک این «گاوداری» شد و آیا خودش در این «گاوداری» فعالیت می‌کند؟
به گزارش تجارت‌نیوز، بنگاه‌داری خودروسازان پیش از این بارها نقد شده بود. اینکه چرا خودروسازان ایرانی به جای تمرکز بر تولید و افزایش کیفیت خودرو، وارد صنعت بیمه و باشگاه‌داری و ساخت و ساز شده‌اند.
اما شاید عجیب‌ترین دارایی ایران خودرو همان گاوداری است که از مدتی قبل خبرساز شد. علیرضا سلیمی، نماینده مجلس در توییتی اعلام کرد «فلان خودروساز به جای تحقیق و توسعه بخش پژوهش و تحقیقات این صنعت، گاوداری دارد. در این حالت نتیجه روشن است!»
حالا به نظر می‌رسد که ایران خودرو تصمیم گرفته این گاوداری جنجالی را هرچه سریع‌تر از لیست اموال خود خارج کند و برای همین آن را به مزایده گذاشته است. یک گاوداری هفت هزار متری که در شهرک لبن قرار دارد؛ در ابتدای جاده قدیم قم-کاشان.
خرید گاوداری در ازای فروش خودرو!
آنگونه که اهالی شهرک لبن می‌گویند ماجرای این ملک از جایی شروع شد که فردی اقدام به تاسیس نمایندگی ایران‌خودرو می‌کند. او این گاوداری را به‌عنوان وثیقه قرار می‌دهد. اما کمی بعد، نمایندگی زیان می‌دهد و این گاوداری را به جای بدهی خود به ایران خودرو واگذار می‌کند.
اما یکی از مدیران شهرک لبن می‌گوید این مشتری ایران‌خودرو این گاوداری را با خودرو تهاتر کرده. او تعداد زیادی خودرو از ایران خودرو خریده و این گاوداری را جای پول خودرو به این خودروساز داده است. آن هم با قیمتی بالاتر از قیمت واقعی.
یعنی مالک اولیه به جای وثیقه سه میلیارد تومانی، وثیقه یک میلیاردی به این شرکت می‌دهد و ایران خودرو هم نهایتا مجبور می‌شود این گاوداری را جای آن وثیقه سه میلیارد تومانی بردارد؛ این یعنی زیان مالی ایران خودرو.
البته زیان یکی دو میلیارد تومانی در چنین معامله‌ای در برابر زیان ۸۵ هزار میلیارد تومانی دو خودروساز بزرگ ایران، رقمی نیست. اما این تنها دارایی و اقدام زیان‌ده این دو خودروساز نیست.
البته به نظر می‌رسد ایران خودرو می‌خواهد در این مزایده زیان قبلی را جبران کند. برای همین احتمالا قیمت این گاوداری را در مزایده هفته گذشته شش میلیارد و ۷۸۰ میلیون تومان اعلام کرده است.
اما قیمت زمین در شهرک لبن چقدر است و ارزش این گاوداری چقدر است؟
یکی از مشاوران املاک نزدیکی شهرک لبن به تجارت‌نیوز می‌گوید قیمت زمین در شهرک لبن پایین است. زمین‌های نزدیک به خیابان اصلی متری ۳۰۰ هزار تومان است و زمین‌هایی که در کوچه‌های شهرک قرار دارد متری ۱۵۰ هزار تومان.
بخشی از زمین گاوداری ایران خودرو در خیابان و تقاطع اصلی این شهرک قرار دارد و بخشی دیگر در انتهای کوچه. البته مستاجر کنونی آن، دیوار بین دو زمین را برداشته و ملک یکپارچه شده.
یکی از مدیران شهرک لبن می‌گوید گاوداری ایران خودرو نهایتا هفت هزار متر است و قیمت آن در بهترین حالت متری ۳۰۰ هزار تومان است. اما ایران خودرو ارزش این گاوداری را در مزایده شش میلیارد و ۷۸۰ میلیارد تومان اعلام کرده. یعنی متری ۹۵۰ هزار تومان.
مهلت مزایده گاوداری ایران‌خودرو ۲۳ دی ماه سال ۱۴۰۰ است.
مالک یکی از گاوداری‌های مجاور می‌گوید: معلوم نیست چرا قیمت این گاوداری دو سه برابر قیمت واقعی آن اعلام شده. چون گاوداری امکانات و تجهیزات خاصی هم ندارد.
یکی دیگر از اهالی می‌گوید: «در شهرک لبن حدود ۴۰۰ گاوداری وجود دارد. از یکی دو سال قبل به دلیل افزایش قیمت نهاده‌های دامی، ۷۰ درصد گاوداری‌ها تخلیه شده و تقاضایی برای شروع کار و خرید گاوداری در اینجا وجود ندارد. اگر کسی بخواهد گاوداری با این قیمت بخرد، بعید است از بین این همه واحد خالی، بخواهد این گاوداری را با چنین قیمتی بخرد. اینجا گاوداری‌های بهتر کم نداریم.»
مهم‌ترین فعالیت شهرک لبن، گاوداری است. ساکنان این شهرک هم همه افرادی هستند که در این گاوداری‌ها کار می‌کنند. برخی ایرانی و برخی از مهاجران افغانستان.
بخش مهمی از این گاوداری‌ها تعطیل است، حدود ۷۰ درصد. گاوداری ایران خودرو هم یکی از همان گاوداری‌های تعطیل بوده. یعنی این خودروساز زمانی که این گاوداری را جای طلبش برداشته، چند سالی آن را خالی رها کرده و نهایتا یک سال و نیم قبل آن را به فردی اجاره داده. مستاجر می‌گوید یک و نیم سال دیگر از مدت زمان اجاره مانده است.
اما اجاره ماهانه این گاوداری چقدر است و این خودروساز ماهانه از این گاوداری چه درآمدی دارد؟ پیگیری‌های تجارت‌نیوز نشان می‌دهد اجاره ماهانه این گاوداری جنجالی برای ایران خودرو کمتر از اجاره یک خانه ۶۰ متری در مناطق متوسط تهران است.
اجاره دامداری‌های مشابه در شهرک لبن، ماهی پنج میلیون تا شش میلیون تومان است با ودیعه‌ای کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان. یکی از مستاجران شهرک لبن می‌گوید برای اجاره یک گاوداری مشابه، ماهانه پنج میلیون تومان اجاره می‌دهد و ۵۰ میلیون تومان هم ودیعه داده است. قیمت‌ها در کل این شهرک همینقدر است.
به نظر می‌رسد یکی دیگر از دلایل ارزانی زمین و اجاره گاوداری در این شهرک، به دلیل آب شور آن است. این شهرک در نزدیکی قم و آب آن شور است. یکی از مالکان آنجا می‌گوید آب اینجا شور است اما گاوها به این آب عادت کرده‌اند. کار دیگری هم نمی‌شود کرد.
شش سال است که ایران خودرو این ملک را جای طلب خود برداشته. مدتی آن را خالی رها کرده و حالا یک و نیم سال است که آن را اجاره داده. با قیمتی حدود پنج میلیون تومان اجاره و ودیعه‌ای کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان.
ملکی که اهالی می‌گویند ایران خودرو از ابتدا هم آن را گران خریده و حالا هم می‌خواهد آن را بالاتر از قیمت معمول بفروشد. اگرچه اهالی می‌گویند بعید است این گاوداری با این شرایط و قیمت اعلام شده، مشتری داشته باشد و به زودی به فروش برود. مگر آنکه مشتری خاصی داشته باشد!
اگرنه، ایران خودرو نهایتا مجبور است بعد از چند سال، این ملک حاشیه‌ساز را زیر قیمت اصلی بفروشد. مشاور املاک منطقه می‌گوید این گاوداری مشتری دارد به شرط اینکه از قیمت اولیه هم آن را ارزانتر بدهد.
در برابر زیان انباشته و بدهی عجیب خودروسازان چنین زیانی نه عجیب است و نه زیاد. حتی به نظر می‌رسد چنین نمونه‌هایی در لیست اموال خودروسازان کم نباشد. تا حدی که چندی قبل مدیرعامل ایران خودرو در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد که از وجود این گاوداری در لیست اموال این شرکت خبر نداشته است.
به نظر می‌رسد خودروسازان ایرانی دغدغه‌های دیگری دارند. چون در دهه ۸۰ هم آنها بیش از ۵۰۰ میلیون دلار در کشورهایی چون ونزوئلا، سنگال و عراق سرمایه‌گذاری کردند. اما بعد از اتمام کار تازه متوجه شدند که خطوط تولیدی که ساخته‌اند ایراد دارد. برای مثال خط تولید سنگال برق ندارد و خط تولید ونزوئلا صرفه اقتصادی!
دست آخر اعلام کردند که از زیرساخت‌های کشور مقصد مطلع نبوده‌اند!
