شکست محمد بن سلمان در مقابله با یک مقام امنیتی سابق سعودی

فرارو- دیوید ایگناتیوس؛ اکنون شش سال است که "محمد بن سلمان" ولیعهد عربستان سعودی با یکی از مقام های ارشد اطلاعاتی سابق پادشاهی سعودی درگیر شده و سلسله شکایت های متقابلی میان دو طرف در دادگاه های ایالات متحده امریکا مطرح شده که مقام های ارشد اطلاعاتی و دیپلمات های امریکایی را نیز درگیر خود ساخته است.

محمد بن سلمان ولیعهد قدرتمند سعودی "سعد الجبری" مقام امنیتی سابق سعودی را به تقلب و کلاهبرداری متهم کرده است. الجبری نیز در مقابل ادعا کرده که محمد بن سلمان قصد ربودن فرزندان او را داشته و تلاش داشته او را بازداشت یا ترور کند.

اکنون "محمد بن سلمان" با مجموعه ای از شکست های پیاپی حقوقی و دیپلماتیک مواجه شده که می تواند پرونده شکایت هایش علیه الجبری را از مسیر خارج ساخته و همزمان شرایط را برای ادعای متقابل الجبری باز کند. هفته گذشته، "ناتانیل ام. گورتون" قاضی ایالتی امریکا حکم داد که الجبری نمی تواند به طور منصفانه از خود در برابر اتهام کلاهبرداری و تقلب بدون افشای "اطلاعات خاص" درباره فعالیت های اطلاعاتی که امریکا و عربستان سعودی در آن مشارکت داشته اند دفاع نماید.

این پرونده به قدری حساس است که وزارت دادگستری امریکا در ماه آگوست آن را در رده "اسرار دولتی" قرار داد تا از هرگونه افشاگری پیرامون جزئیات و منابع و روش های اطلاعاتی جلوگیری کند. علیرغم آن که دفاع از الجبری به این ترتیب سلب شده گورتون به وکلای محمد بن سلمان دستور داده تا مستنداتی را تا تاریخ 9 نوامبر ارائه کنند تا نشان دهند چرا از نظر آنان این پرونده نباید مختومه اعلام شود. هم چنین، حکم او می تواند منجر به رد پرونده مشابهی شود که توسط سعودی ها در اونتاریو کانادا مطرح شده است.

الجبری هدف محمد بن سلمان بوده چرا که او مشاور ارشد مبارزه با تروریسم شاهزاده "محمد بن نایف" رقیب محمد بن سلمان بود که در سال 2017 میلادی از سمت ولایتعهدی خلع شد و اکنون در عربستان سعودی محبوس است.

محمد بن سلمان از زمانی که الجبری را در سال 2015 میلادی از مقام خود برکنار کرد او را تحت تعقیب قرار داده و در سال 2017 میلادی درخواست بازداشت الجبری را از پلیس اینترپل مطرح کرد که این درخواست رد شد. به دنبال آن، دو تن از فرزندان الجبری توسط سعودی ها بازداشت شدند و گزارش هایی درباره بازداشت و شکنجه نزدیکان او از جمله دامادش در سال 2017 میلادی منتشر شد.

دومین شکست حقوقی تلاش محمد بن سلمان برای کسب حمایت از سوی دولت امریکا درباره ادعایی بود که علیه او از سوی الجبری مبنی بر تلاش برای آدم ربایی و یا قتل او مطرح شده بود. الجبری که سال گذشته در دادگاه فدرال در واشنگتن دی سی شکایت خود را تنظیم کرد مدعی شد که عوامل اعزامی محمد بن سلمان در اکتبر 2018 میلادی برای بازداشت یا کشتن او به کانادا سفر کرده بودند. این ادعاها در کانادا تنها دو هفته پس از آن مطرح شد که تیمی سعودی "جمال خاشقجی" را در استانبول به قتل رساندند در عملیاتی که سیا اعلام کرده محمد بن سلمان مجوز انجام آن را صادر کرده بود.

سفارت عربستان سعودی سال گذشته درخواست کرد که محمد بن سلمان به دنبال شکایت الجبری "مصونیت حاکمیتی" دریافت کند زیرا او بسیاری از اختیارات یک رئیس دولت را برعهده دارد علیرغم آن که پدرش ملک سلمان پادشاه واقعی عربستان سعودی است. هم چنین، عربستان سعودی خواستار "مصونیت مبتنی بر رفتار" برای محمد بن سلمان شده بود با این استدلال که هر اقدامی که ممکن است او انجام داده مشمول "اعمال قدرت دولتی عربستان سعودی" می شود. سعودی ها در ابتدا درخواست مصونیت برای محمد بن سلمان را در اکتبر 2020 میلادی در دوره دولت ترامپ ارائه کردند زمانی که پرزیدنت بایدن در ژانویه به قدرت رسید وضعیت این درخواست هنوز در حال تعلیق بود. هیچ یک از دولت های امریکا این درخواست را نپذیرفتند.

وکیل محمد بن سلمان در اکتبر گذشته خواست مصونیت مشابهی را به قاضی ایالتی "تیموتی جی کلی" ارائه کرد. قاضی اقدامی انجام نداده و محمد بن سلمان به طور بالقوه در برابر شکایت الجبری آسیب پذیر شده است.

آخرین شکست برای محمد بن سلمان دیپلماتیک است نه حقوقی: خودداری بایدن از ملاقات و یا صحبت کردن با او. دیگر مقام های ارشد امریکایی از جمله "جیک سالیوان" مشاور امنیت ملی در ماه گذشته به ولیعهد عربستان سعودی دیدار داشته اند و مقام های امریکایی می گویند می خواهند در صورت امکان روابط دوستانه با سعودی ها را حفظ کنند اما بد اخلاقی بایدن به وضوح محمد بن سلمان را که از حمایت قوی ترامپ برخوردار بود آزار می دهد.

با ادامه روند شکایت گزینه های محمد بن سلمان در حال کاهش هستند. یکی از راه های خروج از این بن بست می تواند توافقی باشد که در آن الجبری در ازای آزادی دو فرزند و دامادش که در واقع گروگان ریاض هستند از شکایت خود علیه محمد بن سلمان منصرف شود. چنین توافقی نگرانی جوامع اطلاعاتی درباره افشای اطلاعات حساس را نیز کاهش خواهد داد. چنین رویکرد حل و فصلی مسلما به همه طرفین وضعیت "برنده" بودن را ارائه می کند اما محمد بن سلمان تاکنون علاقه ای به این گزینه نشان نداده است.

تناقض این دشمنی آن است که در زمانی رخ می دهد که به نظر می رسد محمد بن سلمان در برخی از تلاش های خود برای مدرنیزاسیون جامعه عربستان سعودی موفق بوده است. آخرین نمونه آن، کنسرت ماه گذشته "پیت بول" خواننده پاپ در ریاض در مقابل دریایی از جوانان سعودی بود. با این وجود، به نظر می رسد در نزاع محمد بن سلمان با دشمنان سیاسی اش او هنوز در دوران تاریکی به سر می برد.

دیوید ایگناتیوس، روزنامه نگار و ستون نویس امریکایی ارمنی تبار
منبع: واشنگتن پست

ترجمه: فرارو