انتخاب «رابرت مالی»؛ پیامی از طرف بایدن برای ایران؟

انتخاب احتمالی «رابرت مالی» به‌عنوان نماینده ویژه امور ایران در دولت جدید آمریکا، موجی از نگرانی را میان مخالفان برجام و رژیم صهیونیستی ایجاد کرده است. به باور کارشناسان در صورت تایید «مالی»، می‌توان از آن به‌عنوان پیامی مبنی‌بر آمادگی آمریکا برای بازگشت به برجام یاد کرد. موضوعی که برخی از جمهوری‌خواهان آمریکا از جمله «تام کاتن» آن را خوش‌شانسی برای ایران تلقی می‌کنند. از آن‌سو حسام‌الدین آشنا، مشاور حسن روحانی نیز این انتخاب را پیامی روشن برای حل سریع و موثر مناقشه توصیف کرده است.

با تایید پیروزی جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا در سنا، آخرین امید‌های اسرائیل و هم‌پیمانانش برای ادامه سیاست‌های جنگ‌طلبانه در قبال ایران هم رنگ باخت. اگر بارقه امیدی هم برای آن‌ها باقی مانده بود تایید احتمالی رابرت مالی به‌عنوان نماینده جو بایدن در امور ایران می‌تواند خط بطلانی بر تمام آرزو‌های آن‌ها برای ادامه راه ۴ سال گذشته‌شان بکشد.

آنچه رژیم صهیونیستی را به شدت نگران کرده است آینده برجام و نحوه عملکرد دولت جدید آمریکا با ایران است. مقامات رژیم صهیونیستی از تیم سیاست خارجی بایدن که پر از افرادی است که در مذاکره با ایران نقش داشتند بیم دارند و نگران امضای مجدد قراردادی با ایران ازسوی دولت جدید آمریکا هستند. البته این تنها مقامات این رژیم نیستند که نگران نحوه چینش کابینه بایدن و استفاده از افرادی که به‌نوعی در به سرانجام رسیدن برجام نقش ایفا کردند، هستند. حالا بسیاری از مخالفان دیگر برجام هم نگران تیم جدید سیاست خارجی جو بایدن هستند.

رابرت مالی حقوقدان و پژوهشگر علوم سیاسی که در دولت‌های بیل کلینتون و باراک اوباما در ارتباط با مسائل خاورمیانه فعالیت داشته است یکی از افرادی است که انتخابش از حالا با اعتراض برخی از جمهوری‌خواهان آمریکا از جمله تام کاتن و سیاستمداران و فعالان افراطی ضدایرانی در آمریکا روبه‌رو شده است. به گفته تام کاتن، رابرت مالی پیشینه طولانی در همدلی با ایران و دشمنی با اسرائیل دارد. به گزارش «ایرنا» کاتن در صفحه خود در توییتر با این ادعا که «اگر مالی بیاید مقامات ایرانی احساس خوش‌شانسی می‌کنند»، می‌گوید: مالی از نیرو‌های امنیتی دولت باراک اوباما است و دو سال پیش هم با ظریف در نیویورک دیدار کرده است.

شاید دلیل بیان چنین نظری انتقاد مالی از ترور شهید محسن فخری‌زاده و پیش از آن دیدار با محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه در سال ۲۰۱۹ در جریان جلسه‌ای در سازمان ملل و همچنین انتقاد از پیش‌شرط‌های ۱۲گانه دولت دونالد ترامپ برای توافق با ایران باشد. او در سال ۹۷ در گفت‌وگویی با «ایرنا» تصمیمات ترامپ در قبال ایران را مورد نقد قرار داده و درباره نقش رژیم صهیونیستی و سعودی در خروج ترامپ از برجام گفته بود: «باید گفت که پشتیبانی قوی متحدان منطقه‌ای ایالات‌متحده از خروج از برجام، هرچند منشأ تصمیم ترامپ برای این کار نبود، اما آن را تسهیل کرد.» آن سوتر نیز احتمال مذاکره آمریکا با ایران بر سر برجام به‌عنوان سیاست جدید دولت آمریکا به یک جدال داخلی در رژیم صهیونیستی منجر شده است تا آنجا که بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل، روز جمعه، سوم بهمن، در سخنانی خطاب به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این رژیم گفته است که جازه نخواهد داد نتانیاهو در تصمیمات مرتبط با ایران، وزارت دفاع و نهاد‌های امنیتی را دور بزند.

به گزارش خبرگزاری فارس، اظهارات بنی گانتز در شرایطی منتشر شده که ماه گذشته منابع صهیونیستی از جدال‌های شدید در سطوح بالای کابینه رژیم صهیونیستی بر سر تلاش‌های نتانیاهو برای به دست گرفتن کنترل کامل سیاست‌ها در قبال ایران خبر داده بودند. به باور کارشناسان نتانیاهو و گانتز هر دو بر سر سیاست راهبردی جلوگیری از بازگشت آمریکا به برجام اتفاق نظر دارند، اما میان آن‌ها درخصوص تاکتیک‌های محقق کردن این سیاست راهبردی اختلاف نظر وجود دارد. رژیم صهیونیستی که مشوق بزرگ دونالد ترامپ در خروج از برجام بود، در روز‌های گذشته تاکید کرده است که در وهله نخست باید مانع از هر نوع نرمش در تحریم‌های ایران شد. از همین رو انتخاب افرادی نظیر آنتونی بلینکن، جیک سالیوان و رابرت مالی می‌تواند آن‌ها را از انتظاراتشان از دولت جو بایدن در قبال ایران دور کند.

نگرانی از گزینه‌های بایدن

اما نام رابرت مالی، نامی آشنا در سیاست خارجی آمریکا است. او در سال ۲۰۰۰، زمانی که بیل کلینتون زمینه‌های برگزاری کمپ‌دیوید را فراهم می‌کرد، یکی از اعضای تیم او به شمار می‌آمد. او در دوره باراک اوباما نیز به‌عنوان مسوول خاورمیانه شورای امنیت ملی آمریکا فعالیت می‌کرد. مالی همچنین در مذاکرات هسته‌ای منتهی به برجام که در سال ۱۳۹۴ به امضا رسید، عضو هیات مذاکراتی آمریکا بود و پس از آن هم به‌عنوان مدیر گروه بحران، فعالیت‌های متعددی در حوزه خلیج‌فارس و موضوعات ایران داشته است.

مالی همچنین به تمایل خود برای مذاکره با ایران و سایر دولت‌های درگیر با آمریکا همچون سوریه شناخته می‌شود و انتصابش را بسیاری نشانه آشکار دیگری از خواست بایدن برای مذاکره با ایران می‌دانند. به گفته کارشناسان حضور او در دولت بایدن به‌دلیل دیدگاه‌هایش احتمالا با انتقاد‌های بسیاری مواجه خواهد شد، اما در عین حال می‌تواند پیامی به منطقه مبنی‌بر عزم دولت بایدن در تغییر سیاست آمریکا نسبت به خاورمیانه باشد. آن‌طور که آرون دیوید میلر، یکی از مسوولان پیشین وزارت امور خارجه آمریکا و دوست نزدیک رابرت مالی که در حال حاضر عضو ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی است، به «جوئیش اینسایدر» رسانه یهودیان آمریکا گفته است او، چون عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با ایران بوده، نقاط قوت و محدودیت‌های برجام را می‌شناسد و مهم‌تر از همه آنکه او به آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی در دولت بایدن نزدیک است.

به گزارش «ایرنا» ایلان گلدنبرگ، مدیر اجرایی مرکز امنیت آمریکای جدید هم درباره این انتصاب احتمالی معتقد است: رابرت مالی یکی از بهترین متفکران و سیاست‌گذاران سیاست خارجی آمریکا است که ما داریم. او یکی از بهترین‌ها در اجرای تعهد رئیس‌جمهوری بایدن برای بازگشت به برجام و بازسازی آن خواهد بود. ما خوش‌شانس خواهیم بود که او را در این مسوولیت داشته باشیم.

وی افزود: به همین دلیل است که مالی مورد حمله برخی از کسانی است که هرگز از دیپلماسی با ایران حمایت نکرده‌اند و برای چهار سال سیاست فشار حداکثری را دنبال کردند که به‌طور قابل ملاحظه‌ای خطر درگیری بین ایران و آمریکا را افزایش داد. اشاره گلدنبرگ به عصبانیت تام کاتن سناتور جمهوری‌خواه و ضد ایرانی است که انتصاب مالی را شانس بزرگی برای مقامات ایران دانسته است. سناتور «برنی سندرز» هم از انتصاب احتمالی «رابرت مالی» استقبال کرده است و می‎گوید: رابرت مالی یک متخصص بسیار آگاه و باتجربه برای ارتقای امنیت آمریکا از طریق دیپلماسی به جای جنگ است. او می‌تواند گزینه‌ای عالی برای نقش نماینده در امور ایران باشد.

البته این تنها رابرت مالی نیست که انتخابش درکنار موافقت‌ها با مخالفت آشکار مخالفان ایران و برجام مواجه شده است. انتخاب آنتونی بلینکن گزینه پیشنهادی جو بایدن برای وزارت امور خارجه و جیک سالیوان گزینه او برای پست مشاور امنیت ملی کاخ سفید، نیز به‌دلیل نزدیکی به تیمی که موجب به سرانجام رسیدن توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵ شد هم موجب نگرانی مخالفان شده است، این در حالی است که هنوز گزینه‌های پیشنهادی جو بایدن برای وزارت امور خارجه و پست مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز به تایید سنا نرسیده‌اند و در صورت تایید بلینکن احتمال تایید مالی در سنا نیز بسیار بالا خواهد بود.

به هر حال در صورت تایید رابرت مالی او جایگزین ویلیام آبرامز و برایان هوک دو دیپلماتی که در دولت ترامپ عهده‌دار ریاست میز ایران در وزارت خارجه آمریکا بودند خواهد شد. به باور کارشناسان در صورت تایید این چهره سیاست خارجی آمریکا، می‌توان از این انتخاب به‌عنوان پیامی مبنی بر آمادگی آمریکا برای بازگشت به توافق هسته‌ای برداشت کرد. این همان موضوعی است که روز جمعه حسام‌الدین آشنا، مشاور ارشد رئیس‌جمهوری نیز بر آن تاکید کرد و در واکنش به انتخاب رابرت مالی به‌عنوان نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران در توییتی نوشت: انتخاب احتمالی رابرت مالی حامل پیامی روشن در مورد یک رویکرد کارآمد برای حل سریع و موثر مناقشه است.