دردسر‌های ادامه‌دار بالارفتن از دیوار سفارت

ایران و عربستان در حالی وارد ششمین سال قطع روابط دیپلماتیک خود می‌شوند که رقابت‌های ورزشی دو کشور در میادین بین‌المللی همچنان متأثر از این قضیه است. البته از آنجا که در محافل ورزشی به دلیل نفوذ عربستانی‌ها و چربش لابی‌شان بیشتر اتفاقات به سود آن‌ها رقم خورده، ایران و تیم‌های ایرانی بیشترین ضرر را در این مدت متحمل شده‌اند.

ضرر و زیانی که البته به نظر می‌رسد هنوز نمی‌توان پایانی برایش تصور کرد. تازه‌ترین موردی که شاید فرصت میزبانی دیگری را از ایران در رقابت‌های آسیایی بگیرد، مربوط به تورنمنت بسکتبال است؛ فدراسیون بسکتبال ایران در حالی درخواست میزبانی متمرکز رقابت‌های انتخابی کاپ آسیا را به کنفدراسیون آسیا (فیبا آسیا) داده که بعید به نظر می‌رسد با کارشکنی شیخ‌نشین‌های خلیج فارس بتواند این رویداد را برگزار کند.

داستان قطع روابط دیپلماتیک ایران و عربستان هم برگرفته از موضوعی بحث‌برانگیز است که چندین سال قبل رخ داد و در آن عده‌ای در تهران از دیوار سفارت عربستان بالا رفتند؛ موردی که بهانه کافی را دست عربستانی‌ها داد تا با پیش‌کشیدن آن، طرح ناامن‌بودن ایران را مطرح کنند و از سفر ایران کشور سرباز بزنند.

اولین اقدام مهمی که ورزش ایران را در این مورد تحت تأثیر قرار داد، ندادن میزبانی به ایران در بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا در مواجهه با تیم‌های عربستانی بود؛ مسئولان فدراسیون فوتبال عربستان با نفوذ قابل تأمل‌شان در AFC این رأی را گرفتند که برگزاری بازی‌هایشان با نمایندگان ایران در کشور ثالث برگزار شود. اگرچه تقریبا زمان زیادی از آن واقعه می‌گذرد، ولی هنوز عربستانی‌ها بر ادعای خودشان تأکید دارند و AFC هم میزبانی رقابت دو تیم ایرانی و عربستانی را به کشور ثالث می‌دهد.

عجیب آنکه حتی در تازه‌ترین دوره برگزاری رقابت‌های لیگ قهرمانان آسیا با نفوذ کشور‌های عربی، این عرصه بر فوتبال ایران تنگ‌تر هم شد؛ در واقع بعد از ساقط کردن هواپیمای اوکراینی، ادعا مبنی بر ناامن‌بودن ایران از سوی کشور‌های عربی رواج بیشتری پیدا کرد و آن‌ها AFC را مجبور کردند که میزبانی دور رفت بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا را هم از ایران بگیرد.

در واقع این‌طور توافق شد که نمایندگان ایران ابتدا همگی بازی‌های رفت را در خانه رقبا (من‌های تیم‌های عربستانی) برگزار کنند و بعد همه دیدار‌های برگشت در ایران باشد؛ البته به شرط آنکه امنیت لازم فراهم شده باشد. با وجود برگزاری چند دیدار از دور رفت که تیم‌های ایرانی به خانه رقبا رفتند، ویروس کرونا همه‌چیز را تعطیل کرد تا بعد از برگزاری مجدد، لیگ قهرمانان آسیا به‌صورت متمرکز در قطر برگزار شود؛ این بدان معنا بود که اندک شانس میزبانی تیم‌های ایرانی در رقابت‌های لیگ قهرمانان آسیا هم از آن‌ها گرفته شد؛ چه بسا اگر یکی از تیم‌های حذف‌شده ایران در مرحله گروهی می‌توانست یکی از بازی‌های نخستش را در ایران میزبانی کند و نتیجه لازم را به دست می‌آورد، از گروه صعود می‌کرد.

البته داستان چالش دیپلماتیک ایران و عربستان فقط گریبان فوتبال را نگرفته، چون چندین رشته ورزشی دیگر، از جمله همین بسکتبال هم متأثر شده‌اند. ماجرا از این قرار است که تیم ملی بسکتبال ایران در این مسابقات در گروه E با تیم‌های عربستان، قطر و سوریه هم‌گروه است.

ملی‌پوشان بسکتبال کشورمان که اسفند سال گذشته و در پنجره نخست انتخابی در دو دیدار خانگی موفق به شکست سوریه (۹۴ بر ۴۸) و قطر (۹۵ بر ۵۲) شدند، در پنجره دوم و سوم این رقابت‌ها باید با عربستان دیدار داشته باشند. دیدار‌های پنجره دوم از ششم آذرماه آغاز می‌شود. طبق برنامه از پیش اعلام‌شده فیبا آسیا، تیم ملی ایران هفتم آذرماه میزبان عربستان خواهد بود و دهم آذرماه در سوریه به میدان می‌رود.

دیدار‌های پنجره سوم هم از ۳۰ بهمن‌ماه آغاز می‌شود و شاگردان شاهین‌طبع در روز نخست این پنجره در قطر با تیم ملی این کشور دیدار خواهند داشت. آن‌ها سوم اسفندماه باید در عربستان به میدان بروند. مسئولان بسکتبال آسیا، اما به خاطر فراگیری کرونا و اینکه برگزاری دیدار‌ها به‌صورت همیشگی در این شرایط مقدور نیست، تصمیم به برگزاری متمرکز دیدار‌های پنجره دوم و سوم کاپ آسیا گرفته‌اند تا این‌گونه شرایط ایمنی و بهداشتی برای حفظ سلامت شرکت‌کنندگان در مقابل بیماری کووید ۱۹ را تقویت کنند.

آن‌ها این موضوع را پس از طرح در برخی نشست‌های اخیر کمسیون‌های مختلف به‌صورت رسمی به کشور‌های عضو اطلاع‌رسانی کرده‌اند که فدراسیون ایران بلافاصله آمادگی خود را برای میزبانی متمرکز پنجره دوم و سوم اعلام کرده است. درخواست رسمی ایران برای برگزاری دیدار‌های پنجره دوم و سوم انتخابی کاپ آسیا در حالی اعلام شده که چالش بزرگ میزبانی از عربستانی‌ها را پیش‌روی خود دارد.

همان‌طور‌که پیش‌تر عنوان شد، بازی دو تیم ایران و عربستان در چند سال اخیر، به دلیل روابط سیاسی تیره دو کشور در زمین بی‌طرف برگزار شده و به احتمال قوی آن‌ها حاضر به حضور در تهران نخواهند شد. پیش از این، زمانی که ایران میزبان یک تورنمنت ورزشی بوده، عربستانی‌ها تیم‌هایشان را اعزام نکرده‌اند.

البته آن‌ها از روابط سیاسی‌شان با دیگر دول عرب هم استفاده کرده و تعدادی از آن‌ها را با خود همراه کرده‌اند تا در تورنمنت‌هایی که به میزبانی ایران برگزار می‌شود، شرکت نکنند. جام جهانی شمشیربازی جوانان پنج سال پیش در شرایطی برگزار شد که بعد از موضع‌گیری عربستانی‌ها در همان سال، تیم‌های کویت و مصر این مسابقات را تحریم کردند. سعودی‌ها حتی در رقابت‌های شطرنج قهرمانی جهان زنان که سه سال پیش در تهران برگزار شد، مانع از اعزام نماینده‌هایشان به این پیکار‌ها شدند.

دقیقا به همین دلیل است که به نظر می‌رسد تیم بسکتبال عربستان هم میزبانی ایران را قبول نکند. رامین طباطبایی، رئیس فدراسیون بسکتبال پیش‌تر در واکنش به تحریم ایران از میزبانی لیگ قهرمانان فوتبال آسیا گفته بود: «در بسکتبال نیز چنین مسائلی وجود دارد، ولی ما تلاش کردیم تا با رایزنی به میزبانی‌هایی که انتظار داشتیم برسیم. به اعتقاد من، با دیپلماسی ورزشی می‌توان مشکلات را برطرف کرد. ایران امن‌ترین کشور است. به اعتقاد من، با دیپلماسی ورزشی می‌توان میزبانی‌های فوتبال را به ایران برگرداند، ما نیز با فیبا آسیا در حال رایزنی هستیم تا مشکلی برای میزبانی‌های آینده نداشته باشیم».

با‌این‌حال اگرچه عربستانی‌ها تاکنون موضعی درخصوص حضورشان در رقابت‌های انتخابی بسکتبال کاپ آسیا نگرفته‌اند، اما مسئولان این فدراسیون باید از هم‌اکنون به فکر تدبیر‌های لازم برای برخورد با این چالش باشند. در شرایطی که تیم ملی بسکتبال عربستان موضع مشابهی با رقابت‌های فوتبال داشته باشد،

بدون تردید دیدار دو تیم در پنجره‌های دوم و سوم انتخابی کاپ آسیا باید در زمین کشور ثالث از میان کشور‌های حوزه خلیج فارس باشد. باید به این نکته اشاره کرد اولین دیدار بسکتبال ایران در انتخابی کاپ آسیا، مقابل سوریه است که قرار بود با میزبانی این کشور برگزار شود، اما سوریه‌ای‌ها خودشان اعلام کرده‌اند که به دلیل ناآرامی و جنگ در کشورشان، میزبانی را به ایران می‌دهند. همه این‌ها در حالی است که با اعلام فیبا آسیا احتمال دارد زمان برگزاری دیدار‌های پنجره دوم به زمان مقرر برای دیدار‌های پنجره سوم موکول و دیدار‌های این پنجره (سوم) هم در ماه ژوئن یا جولای سال آینده میلادی برگزار شود.