فرارو- در حالیکه برای چندمین بار طی چند سال گذشته تنش بین آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره باغ بالا گرفته، این بار دولت ترکیه به طور مستقیم از آذربایجان حمایت کرده و اقدام به ارسال سلاح و نیرو به قره باغ کرده، مسئله‌ای که می‌تواند این منطقه را به سمت یک درگیری تمام عیار سوق دهد.
به گزارش فرارو، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، با موضع گیری در خصوص درگیری‌های جدید میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان گفت: "من بار دیگر حملات دیروز ارمنستان به سرزمین آذربایجان را محکوم می‌کنم". وی اظهار داشت: "ترکیه به ایستادن در کنار برادران آذربایجانی با تمام امکانات خود ادامه می‌دهد. فقط با عقب‌نشینی فوری ارمنستان از مناطق اشغال شده آذربایجان است که منطقه روی صلح و ثبات را خواهد دید."
بر این اساس طی دو روز گذشته جمهوری آذربایجان و ارمنستان در امتداد خط مرزی منطقه مورد مناقشه قره‌باغ، مواضع یکدیگر را گلوله باران کردند. به دنبال این حادثه، ارمنستان با اعلام حالت جنگی، فراخوان عمومی داد و مردم را به خدمت زیر پرچم فراخواند. جمهوری آذربایجان نیز متقابلاً حالت جنگی اعلام کرد.
مناقشه میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر منطقه قره‌باغ کوهستانی در سال ۱۹۸۸ میلادی آغاز و در سال ۱۹۹۲ میلادی به درگیری‌های نظامی تبدیل شد. در سال ۱۹۹۴ میلادی با میانجیگری گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا آتش‌بس میان طرفین مناقشه برقرار شد، اما تلاش‌های بین‌المللی برای حل مسالمت‌آمیز این مناقشه تا به حال نتیجه‌ای نداشته است.
این در حالیست که محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در گفتگو با همتایان خود در کشورهای آذربایجان و ارمنستان، طرفین را به خویشتنداری، آتش بس و پایان فوری خصومت‌ها و همچنین آغاز مذاکره در چارچوب حقوق و قوانین بین المللی دعوت کرد. وزیر امور خارجه کشورمان همچنین آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای استفاده از تمام ظرفیت‌های خود به منظور برقراری آتش بس، آغاز گفتگو و استقرار صلح و آرامش را به دو طرف اعلام کرد.
ترکیه بازیگر اصلی این مناقشه استپیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل قفقاز در
گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه درگیری آذربایجان و ارمنستان برای دو کشور مسئله‌ای حیثیتی است، اظهار داشت: قره باغ از نظر جغرافیایی در خاک آذربایجان قرار دارد، اما بیشتر جمعیت این منطقه ارمنی هستند، از سال ۱۹۹۱ که شوروی از هم پاشید، موضوع استقلال قره باغ نیز مطرح است، اما همواره آذربایجان با برگزاری رفراندم مخالف بوده، این در حالیست که اکثر قریب به اتفاق آذریها از این منطقه مهاجرت کرده اند، اما همچنان این مناقشه بین دو کشور هرازگاهی به تنش کشیده میشود.
وی با تاکید بر اینکه این دفعه اردوغان آتش بیار معرکه شده و دائما فضا بین دو کشور را متشنج می‌کند، گفت: طی سه دهه اخیر همواره بین ارمنستان و آذربایجان درگیری وجود داشته، اما اینبار تنش‌ها با دفعات قبلی قابل مقایسه نیست، در حال حاضر ترکیه برخی از نیروهای داعش و تروریست‌هایی که در سوریه بودند را به قره باغ فرستاده و به نوعی برای آذربایجان مزدور اجیر کرده، این اقدامات رئیس جمهور ترکیه را باید در راستا اهداف بزرگی که او در سر خود می‌پروراند، ارزیابی کرد.
بیشتر بخوانید:
ملازهی با اشاره به اینکه ادوغان به دنبال احیای عثمانی گری و به نوعی نو عثمانگیری است، افزود: در حال حاضر ترکیه در دو نقطه از جهان به صورت مستقیم نیروی نظامی اعزام کرده، در یک سو، ترکیه در لیبی نیروی نظامی اعزام کرده در جهت حمایت از دولت وفاق ملی لیبی به رهبری فائز السراج که در طرابلس حضور دارد و مورد تائید سازمان ملل است، اردوغان با این گروه توافقنامه‌های مختلفی را به امضا رسانده و از آنها پشتیبانی می‌کند، در مقابل نیروهای ژنرال حفتر حضور دارند که از سوی عربستان، امارات، روسیه، آمریکا و فرانسه حمایت میشود.
وی بیان داشت: در بین این کشور‌ها که از هر دو گروه حمایت می‌کنند، ترکیه نقش بسیار پررنگی دارد، اردوغان به دنبال آن است که اقتدار گذشته دولت عثمانی را برگرداند، برای همین نیز است که به لیبی لشگر کشی کرده، این در حالیست که در این سوء نیز ترکیه به صورت مستقیم در مناقشه بین آذربایجان و ارمنستان دخالت می‌کند و به نوعی فضای تنش بین این دو کشور را بسیار افزایش داده است، ترکها با بهانه حمایت از آذربایجان که یک کشور مسلمان است و با ترکیه روایط بسیار نزدیکی دارد، در حال حاضر بازیگر اصلی در منافشه قره باغ است و در واقع کنترل آذربایجان به دست اردوغان افتاده است.
این روزها مردم قره باغ با شرایط حنگی روبرو هستند
احتمال درگیری نظامی در قره باغ بالاست
این کارشناس منطقه قفقاز اضافه کرد: روسیه نیز به عنوان قدرتمندترین بازگیر آسیایه میانه و فقفاز، در حال حاضر از یک طرف نمی‌خواهد روابط خود با آذربایجان را با تنش روبرو کند، اما از جهت دیگر داعیه حمایت از ارمنستان را دارد، روس‌ها در این زمینه بسیار محتاط هستند، اما در مقابل ترکیه خیلی بدش نمی‌آید که یک درگیری نظامی شدید بین ارمنستان و آذربایجان دربگیرد، این در حالیست که کشورهای اروپایی و آمریکا تاکنون موضع گیری خاصی در این باره نگرفته اند و تنها دو طرف را به خویشتن داری دعوت کرده اند.
ملازهی ادامه داد: با توجه به اینکه ارمنی‌ها دارای لابی قدرتمندی در اروپا، به خصوص آلمان و فرانسه هستند، در صورتیکه تنش بالا بگیرد، این دولت‌ها مجبور هستند به دلیل هم مسلک بودن با ارمنستان و تحت فشار افکار عمومی اروپا جانب ارمنستان را بگیرند، در مورد آمریکا نیز همین موضوع صادق است، احتمال یک تنش تمام عیار منتفی نیست و باید آن را جدی گرفت، در حال حاضر رخ دادن هر اتفاقی ممکن است، اگر دو طرف خویشتن داری نکنند و بخواهند بی محابا تنها خواسته‌های خود را دنبال کنند، به طور قطع یک اتفاقی خواهد افتاد که ممکن است از کنترل خارج باشد.
وی با اشاره به اینکه کشورمان نیز از این درگیری‌ها بسیار نگران است، یادآور شد: در حال حاضر ایران موضع بی طرفی را اتخاذ کرده و پیشنهاد میانجه‌گری را میان دو طرف ارائه داده، اما در واقعیت ما روابط بهتری با ارمنستان داریم، اما با توجه به ریشه‌های قومی، فرهنگی و مذهبی که با آذربایجاد وجود دارد، بعضا دیده میشود که در داخل از این کشور حمایت میشود، در خبر‌ها آمده بود که چند گلوله و خمپاره نیز به روستا‌های مرزی ایران نیز اصابت کرده بود، با توجه به اینکه منطقه مرزی ایران با نقطه درگیری‌ها در قره باغ تنها ۲۰ کیلومتر فاصله دارد، در صورت آغاز جنگ بین دو کشور، ایران نیز با دردسر فراواتی روبرو خواهد شد.
ملازهی اذعان داشت: در صورتیکه تنش فراگیر شود، ایران نیز با توجه به اینکه ناخواسته درگیر خواهد شد، نمی‌تواند دیگر موضع بی طرفی را اتخاذ کند، بنابراین در منطقه قفقاز شرایط بسیار حساس است و باید از طریق گفتگو و دیپلماسی این تنش‌ها و اختلافات را حل کرد، در غیر این صورت اوضاع به سمت و سویی حرکت خواهد کرد که می‌تواند از کنترل خارج شده و به یک درگیری تمام عیار که کل منطقه را درگیر کند، ختم شود.
ترکیه بازیگر اصلی این مناقشه است
