«اخلاق، فصل نخست اصلاح» که با مقدمه دکتر سیدحسن اسلامی اردکانی و به عنوان یک اثر پژوهشی پس از ارزیابی‌های مرسوم علمی در یک مرکز تحقیقاتی به چاپ رسیده، در پنج فصل سامان‌یافته که هر فصل، به نسبت ویژه یک رشته با اخلاق می‌پردازد.
دکتر سیدحسن اسلامی اردکانی در مقدمه خود بر این کتاب می‌نویسد: «عوامل زیادی، اخلاق‌ورزی و کنشگری اخلاقی را دشوار می‌کند، با این همه آن را ناممکن نمی‌سازد. همواره و در هر وضعیتی می‌توان و باید به اخلاق اندیشید و کوشید اخلاقی رفتار کرد. همان گونه که در آغاز سخن آمد، بنیاد عمل اخلاقی، مسئولیت‌پذیری و گریز از هر نوع توجیه و خودفریبی است. به همین سبب، بخشی از اخلاق‌ورزی و اخلاق‌گستری و ترویج فرهنگ اخلاقی زیستن و اخلاقی عمل کردن، دعوت به پذیرش مسئولیت خویش و به جای پرسش از «چه کسی این کار را کرد؟» پیش کشیدن این پرسش است که «چه باید کرد؟» مجموعه پیش‌رو، تلاشی است برای پاسخ به این پرسش اساسی.»
در فصل اول این کتاب، «نسبت اخلاق و دین و حقوق» با چهار گفت‌وگوی بلند و بسیار مهم بررسی شده است؛ استاد مصطفی ملکیان، فیلسوف موثر اخلاق و پژوهشگر دینی معاصر، دکتر ابوالقاسم فنایی، پژوهشگر برجسته اخلاق دین‌شناسی، مرحوم دکتر ناصر کاتوزیان، استاد برجسته علم حقوق و دکتر محمد راسخ، استاد فلسفه حقوق.
در فصل دوم، با چهار چهره آکادمیک کشور درباره «وضعیت اخلاقی جامعه ایرانی» گفتگو شده؛ دکتر تقی آزاد ارمکی، استاد علوم اجتماعی؛ دکتر ابراهیم حاجیانی، جامعه‌شناس پرکار مسائل ایران؛ مهندس عباس عبدی، پژوهشگر جامعه‌شناسی و دکتر قدیر نصری، استاد جوان اندیشه سیاسی.
فصل سوم به «نسبت اخلاق و سیاست و قدرت» اختصاص دارد و شامل چهار گفت‌وگوی عمیق است که به این ترتیب درج شده است؛ دکتر سیدعلی محمودی، یکی از نویسندگان پرکار اندیشه سیاسی در ایران معاصر؛ دکتر محمدرضا تاجیک، نظریه‌پرداز گفتمان‌های سیاسی؛ دکتر سعید حجاریان، تئورسین اصلاحات و دکتر سروش دباغ، استاد فلسفه اخلاق.
در فصل چهارم درباره «اهمیت و نحوه اخلاقی بودن ساحت‌های رسانه، هنر و تاریخ» با چهار استاد برجسته رسانه، هنر و تاریخ گفتگو شده: مرحوم دکتر کاظم معتمدنژاد، استاد فقید علم ارتباطات؛ دکتر حسن نمک‌دوست، پژوهشگر صاحب‌سبکِ رسانه و دموکراسی؛ آیدین آغداشلو، نقاش بزرگ معاصر و دکتر سیدصادق سجادی، رئیس پیشین گروه تاریخ مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.
فصل پنجم نیز به بررسی نسبت اخلاق با «اقتصاد و نظام صنفی» اختصاص دارد که در آن گفتگو‌هایی با دکتر محسن رنانی، استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان، دکتر بخشعلی قنبری، متخصص اخلاق حرفه‌ای، دکتر محمود عباسی، رئیس پیشین مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی و دکتر حسین راغفر، استاد نهادگرای اقتصاد انجام شده است.
