شیفت آمریکا از تجارت اسلحه به تجارت امنیت

فرارو-فاطمه نورنژاد؛ به تازگی اظهارات ترامپ در مورد نفت خاورمیانه مورد توجه رسانه‌ها و کارشناسان قرار گرفته است. منتقدین او در آمریکا حفظ متحدین آمریکا مثل کرد‌های شمال سوریه را اولویت مهم تری نسبت به نفت می‌دانند. ترامپ که پیشتر اعلام کرده بود آمریکا نیازی به نفت خاورمیانه ندارد اخیرا به شدت بر اهمیت نفت عراق و سوریه تاکید می‌کند. به نظر می‌رسد با وجود استقلال بازار داخلی آمریکا از نفت خاورمیانه، نقش نفت خلیج فارس در ثبات اقتصاد جهانی همچنان بر اقتصاد آمریکا تاثیر گذار است. علاوه بر این آنطور که از اقدامات اخیر آمریکا بر می‌آید تجارت امنیت در مناطق نفت خیز یکی از اهداف بلند مدت آمریکا در منطقه خاورمیانه است.

به گزارش فرارو، پس از خروج نیرو‌های آمریکایی از شمال سوریه در اواسط مهر ماه سال جاری که با مخالفت منتقدان ترامپ مواجه شد، ترامپ اعلام کرد از نظر او، ماموریت آمریکا برای از میان بردن داعش تکمیل شده و نیازی به ادامه حضور نظامی این کشور و درگیر شدن در نزاع‌های منطقه نیست. اما گفت: «ادامه حضور نظامی آمریکا در حوزه‌های نفتی باعث می‌شود که واشنگتن عواید آن را در اختیار داشته باشد.»

 

 

ترامپ در توضیح تصمیم خود اظهار داشت در زمان حمله نظامی آمریکا به عراق، به اوباما توصیه کرده بود مناطق نفتی را در اختیار بگیرد و آن‌ها را حفظ کند. او به نقل از شرکت‌های نفتی آمریکایی گفت با وجود هزینه‌های سنگین مالی و انسانی ایالات متحده در جنگ عراق، در حال حاضر دولت آن کشور در امضای قرارداد‌های نفتی شرکت‌های غیرآمریکایی را در اولویت قرار می‌دهد.

ترامپ همچنین پنجم آبان و پس از اعلام کشته شدن ابوبکر بغدادی اعلام کرد همچنان خواستار حفاظت از نفت است. او همچنین با توضیح سیاست خود در شمال سوریه در حوزه نفت گفت: «ما چاه‌های نفت را امن کردیم، من نفت را دوست دارم.»

به تازگی ویدئویی از اظهارات قبلی ترامپ در مورد نفت عراق منتشر شده است که می‌گوید برای تسلط بر میادین نفتی عراق به آنجا نیرو اعزام می‌کنیم. این در حالی است که او پیشتر اعلام کرده بود آمریکا به نفت خاورمیانه نیازی ندارد.

بیست و پنجم شهریور سال جاری و پس از حمله به تاسیسات نفتی آرامکو که موجب اخلال در صدور نفت عربستان شد ترامپ در توئیتی نوشت: «از آنجا که در سال‌های اخیر در حوزه انرژی بسیار خوب عمل کرده‌ایم (با تشکر از آقای رئیس جمهور!) تبدیل به صادرکننده خالص انرژی شده‌ایم و اکنون تولیدکننده اول انرژی در جهان هستیم. به نفت و گاز خاورمیانه احتیاجی نداریم و در اصل نفتکش‌های بسیار کمی در آن منطقه داریم، اما به هم‌پیمان‌های خود کمک خواهیم کرد!»

سال گذشته آمریکا با تولید ۱۱ میلیون بشکه نفت در روز به بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان تبدیل شد.

همچنین بر اساس آخرین سند امنیت ملی آمریکا، اعزام نیروی نظامی به خلیج فارس جزو سیاست‌های این کشور نیست و آمریکا باید از طریق متحدان در منطقه حضور داشته باشد.

 

امیر علی ابوالفتح، کارشناس مسائل آمریکا در مورد رویکرد ترامپ به مساله نفت خاورمیانه به فرارو گفت: به تجربه ثابت شده است که نباید برای صحبت‌های ترامپ اهمیت استراتژیک قائل بود. گرچه ترامپ رئیس جمهور آمریکا است و بالاترین مقام این کشور است، ولی بعضا دیده می‌شود به خصوص در اظهاراتی که به صورت توئیت است، چندان پشتوانه نگاه کلان و جامع و استراتژیک ندارد. از این جهت وقتی ترامپ می‌گوید به نفت خاورمیانه نیاز نداریم الزاما به این معنی نیست که آمریکا به نفت خاورمیانه نیاز نداشته باشد.

 

این کارشناس مسائل آمریکا گفت: البته آمریکا در سال‌های اخیر از یک کشور وارد کننده انرژی به یک کشور صادر کننده انرژی تبدیل شده است و بازار‌های داخلی این کشور چندان تحت تاثیر واردات نفت به مخصوص نفت خاورمیانه نیست. حجم واردات نفت آمریکا در مقایسه با میزان مصرف انرژی در آمریکا رقم بسیار اندکی را در بر می‌گیرد.

او افزود: اما حتی اگر نفت وارداتی خاورمیانه وارد چرخه تولید در آمریکا نشود یک عامل مهم و موثر در ثبات اقتصادی جهان است و اخلال در انتقال آزاد نفت خاورمیانه می‌تواند شوک اقتصادی بزرگی به اقتصاد جهان وارد کند و این شوک به اقتصاد ملی آمریکا وارد می‌شود. با بالا پایین شدن ارزش سهام و ایجاد رکود آمریکا می‌تواند از اخلالی که در روند انتقال آزاد انرژی از منطقه خاورمیانه و خلیج فارس به وجود می‌آید متاثر شود.

ابوالفتح ادامه داد: از این جهت آمریکا حتی اگر نیازمند نفت صادراتی خاورمیانه نباشد به این دلیل که از اقتصاد جهانی تاثیر می‌پذیرد وقتی که بحران راه بیافتد به داخل هم منتقل می‌شود. آمریکا همچنان تا سال‌های آینده وابسته به ثبات بازار انرژی در خاورمیانه است حتی اگر خودش مصرف کننده نهایی نفت و گاز خاورمیانه نباشد.

این کارشناس مسائل آمریکا گفت: اینکه ترامپ می‌گوید به انرژی خاورمیانه نیاز نداریم و مصرف کنندگان دنبال تامین امنیت بروند از چند جنبه بیان می‌شود و چند هدف مشخص دارد. اول نوعی آرامش بخشی و اطمینان بخشی به داخل آمریکا به خصوص پایگاه رای ترامپ است. ترامپ می‌خواهد به آن‌ها که نگران جنگ‌های جدید هستند پیام دهد آمریکا وارد جنگ‌های جدید نمی‌شود.

او افزود: ترامپ می‌خواهد یک پیامی هم به دشمنان و مخالفان و حتی متحدین بدهد که دیگر دوره "سواری مجانی" گرفتن از آمریکا تمام شده است و کشور‌هایی مثل چین و ژاپن و اروپا و هند به نفت خاورمیانه نیاز دارند و کشور‌های خاورمیانه مثل عربستان، کویت، قطر، بحرین، امارات که به ثبات امنیتی منطقه نیاز دارند باید پول خرج کنند و هزینه را به آمریکا پرداخت کنند.

ابوالفتح گفت: آمریکا به لحاظ تاثیر پذیری از اقتصاد جهانی و اینکه خودش را داعیه دار رهبری جهان آزاد (در گذشته می‌گفتند جهان غرب) می‌داند و رهبری اقتصاد جهانی معرفی می‌کند خودش را ملزم می‌داند اقداماتی در منطقه خاورمیانه انجام دهد که نشانگر این باشد که اقدامات آمریکا نقش ثبات بخش به تامین امنیت دارد و می‌تواند از طریق استقرار و ایجاد پایگاه‌های نظامی یا ائتلاف سازی با کشور‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای امنیت ایجاد کند.

این کارشناس مسائل آمریکا گفت: به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها به تدریج از تجارت اسلحه به تجارت امنیت شیفت می‌کنند. آمریکایی ها سلاح می‌فروشند و سود آن به جیب کمپانی‌های خصوصی اسلحه سازی می‌رود که دولت آمریکا از آن‌ها مالیات دریافت می‌کند و هرچه فروش سلاح بیشتر باشد درآمد دولت از محل مالیات هم افزایش می‌یابد که از این طریق دولت آمریکا منتفع می‌شود. بحثی که ترامپ مطرح کرده مبنی بر اینکه کشور‌هایی که خواهان چتر امنیتی آمریکا هستند باید هزینه آن را بپردازند جدا از تجارت اسلحه است. فقط در مورد خاورمیانه هم این موضوع مصداق ندارد.

او گفت: فشاری که الان آمریکا به ناتو وارد می‌کند که حق کشور‌های عضو افزایش پیدا کند، یا فشار بی سابقه‌ای که روی کره جنوبی وارد کرد مبنی بر اینکه هزینه استقرار سامانه دفاع موشکی آمریکا را بپردازد و یا اینکه با پادشاهی‌ها در خاورمیانه صحبت کند که هزینه امنیت را بپردازد همه متاثر از این دیدگاهی است که آمریکا باید از دوره هزینه کردن برای حفظ امیت جهانی به سمت کسب درامد از طریق تامین امنیت جهانی برود. به همین دلیل است که ترامپ می‌گوید اگر کشوری در منطقه مثل عربستان به دنبال تضعیف ایران است باید هزینه آن را پرداخت کند و اعلام کرده عربستان موافق این مساله است.

ابوالفتح ادامه داد: فارغ از قرار داد‌های تسلیحاتی قرار گرفتن زیر چتر امنیتی آمریکا هم برای کشور‌های دیگر هزینه بر است و باید برای آمریکا درآمدزا باشد. این خواستی است که اسناد بالا دستی دولت آمریکا هم به آن اشاره کرده اند و رئیس جمهور هم مکررا تاکید کرده. ولی اینکه واقعا تا چه اندازه این درآمد کسب شده و چه رقمی را در بر می‌گیرد و در مقایسه با چرخش مالی عظیم تجارت اسلحه آیا رقم قابل توجهی است یا نه فعلا مشخص نیست.

این کارشناس مسائل آمریکا در پایان گفت: می‌توان گفت قدم‌های اولیه برای کسب درامد از تجارت امنیت توسط آمریکا برداشته شده است و می‌تواند در سال‌های آینده سهم بیشتری به خود اختصاص دهد و کشور‌ها پول بیشتری به دولت آمریکا پرداخت کنند تا از خدمات امنیتی آمریکا بهره‌مند شوند.