فرارو- جانات ووئتزل* و جئونگ مین سئون** در وبگاه پراجکت سیندیکیت نوشتند: تا سال ۲۰۴۰، آسیا به احتمال زیاد، بیش از ۵۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را به خود اختصاص خواهد داد. این قاره همچنین قریب به ۴۰ درصد از مصرفِ جهانی را نیز پوشش خواهد داد. این پیشرفت، بازتاب دهنده همگراییِ دست کم ۴ گروه از کشورهای آسیایی است که در سطوح مختلف توسعه اقتصادی قرار دارند. هر کدام از این گروه ها، نقش منحصر به فردی در حرکت قاره آسیا به سمت خیزش جهانی اش بازی میکنند.
به گزارش فرارو، در قرن نوزدهم، جهان، اروپایی شد. در قرن بیستم، شاهد آمریکایی شدن جهان بودیم. در حال حاضر، جهان سریعتر از آنچه که فکرش را کنید، در حال آسیایی شدن است. خیزش آسیا بسیار سریع بوده است. این قاره که محل سکونت بیش از ۵۰ درصد از جمعیت جهان است، در یک دوره زمانی ۲۵ ساله (حدودا در دوره زندگی یک نسل)، از وضعیت درآمدی پایین به وضعیت درآمدی متوسط ارتقا یافته است. قاره آسیا احتمالا تا سال ۲۰۴۰، بیش از ۵۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را به خود اختصاص خواهد داد و نماینده حدودا ۴۰ درصد از مصرفِ جهانی نیز خواهد بود.
یافتههای یک گزارش از "انیسیتو مکینزی" نشان دهنده این موضوع است که چگونه مرکز جاذبه جهانی (بویژه از نظر اقتصادی)، در حال نقل مکان به قاره آسیا است. در حال حاضر، قاره آسیا سهم روزافزون و قابل توجهی از تجارت، سرمایه، مردم (جمعیت)، دانش، حمل و نقل، فرهنگ، و منبع جهانی دارد. از ۸ نوع (طبقه) تبادلات تجاری و مرزی در جهان، فقط زباله است که در منطقه آسیا سیر نزولی از خود نشان میدهد که این موضوع هم ریشه در تصمیم چین و دیگر کشورهای آسیایی جهت کاهش واردات زباله از اقتصادهای توسعه یافته دارد.
در حال حاضر، آسیا حدودا یک سوم از تجارت جهانی کالا را به خود اختصاص داده است. ۱۰ سال قبل، این میزان حدودا یک چهارم بود. در دوره زمانی مشابه، سهم مسافران هواییِ قاره آسیا از ۳۳ درصد به ۴۰ درصد افزایش یافته است. سرمایه گذاری در قاره آسیا نیز از ۱۳ درصد به ۲۳ درصد افزایش یافته است.
آمارهایی از این دست، موجب رشد خیره کننده شهرهای آسیایی شده اند. هم اکنون قاره آسیا از مجموع ۳۰ شهر بزرگ جهان، میزبان ۲۱ شهر است. این قاره همچنین از مجموع ۱۰ شهر جهان که بیشترین بازدیدها از آنها انجام میشود، میزبان ۴ شهر است. در حال حاضر، شماری از شهرهای کمتر شناخته شده آسیا مورد توجه سرمایه گذاران مطرح جهان قرار دارند. در پایتخت اقتصادی میانمار که شهر "یانگون" است، سرمایه گذاری مستقیم خارجی (foreign direct investment) در بخشهای دانش بنیان به ۲.۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ رسیده است که این میزان در سال ۲۰۰۷، تقریبا صفر بود.
به نحو مشابهی، شهر "بکاسی" که در نزدیکی جاکارتا پایتخت اندونزی واقع شده، تبدیل به دیتروریتِ اندونزی شده است. این شهر، مرکزِ تولیدِ اتومبیل و موتورسیکلت در اندونزی است. در طول دهه گذشته، سرمایه گذاری مستقیم خارجی در صنایع تولیدی این شهر، سالانه به طور میانگین ۲۹ درصد افزایش یافته است. شهر حیدرآباد هند نیز در این راستا قابل توجه است. این شهر در سال ۲۰۱۷، بیش از ۱۴۰۰ مورد اختراع را به ثبت رسانده است. حیدرآباد به سرعت در حال رسیدن به و سبقت گرفتن از بنگلور است که به سیلیکون ولی(Silicon Valley) هندوستان مشهور است.
فقط جریانها و منابع مالی خارجی نیستند که به قاره آسیا راه مییابند. شبکههای پویای درون منطقهای نیز به پیشرفت قاره آسیا کمک زیادی کرده اند. حدود ۶۰ درصد از کل تجارت کشورهای آسیایی در زمینه کالا، در داخل خود قاره آسیا انجام میشود. این موضوع توسط ادغام و همگراییِ زنجیرههای تامین کالا و تجارت، تسهیل شده است. جریانهای سرمایه و منابع مالیِ بین منطقهای نیز در قاره آسیا در حال افزایش هستند. بیش از ۷۰ درصد از منابع مالی استارت آپها در آسیا از خود این قاره تامین میشود. در زمینه جریانهای انسانی نیز در آسیا شاهد ادغام و همگرایی بیش از پیش هستیم. ۷۴ درصد از مسافرتها در آسیا توسط خودِ آسیاییها انجام میشود.
آنچه که موجبِ شکوفایی این جریانها میشود، تنوعِ آسیا است. در واقع، حداقل ۴ گروه از کشورهای آسیایی را میتوان شناسایی کرد. هر کدام از این گروه ها، از کشورهایی تشکیل شده اند که در سطوح مختلف توسعه اقتصادی قرار دارند و نقش مهمی در خیزش جهانی قاره آسیا بازی میکنند.
آسیایِ اول، چین را شامل میشود. این کشور لنگر اقتصاد آسیا است و بسترِ ابتکار و اتصال (ارتباط) برای همسایگانش است. در فاصله سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷، چین میزبان ۳۵ درصد از کلِ سرمایه گذاری خارجی قاره آسیا بود که حدودا یک چهارم از این میزان، به دیگر اقتصادهای آسیایی سرازیر شده است. چین در سال ۲۰۱۷، ۴۴ درصد از نرم افزارهای جدید در جهان را ارائه کرده است. این امر حاکی از ظرفیت نوآورانه رو به رشد این کشور است که به سرعت در حال پیشرفت است.
دومین گروه از کشورهای آسیایی با عنوان "آسیای پیشرفته" شناخته میشوند. این گروه، فراهم کننده فناوری و سرمایه هستند. این کشورها در فاصله سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷، مجموعا ۱ تریلیون دلار (که معادلِ ۵۴ درصد از کل سرمایه گذاری مستقیم خارجی در منطقه بوده است)، صدور سرمایه داشته اند. کره جنوبی به تنهایی ۳۳ درصد از کل سرمایه گذاری مستقیم خارجیِ ویتنام را به نام خود ثبت کرده است. ژاپن نیز ۳۵ درصد از سرمایه گذاری خارجی در میانمار و همچنین ۱۷ درصد در فیلیپین را عهده دار بوده است.
گروه سوم از کشورهای آسیایی، "آسیای نوظهور" نام دارد. این گروه، طیف متنوعی از اقتصادهای کوچک و نوظهور را شامل میشود که نه فقط نیروی کار، بلکه همچنین پتانسیل رشد و افزایش بهره وری و مصرف را نیز نوید میدهند. این دسته از اقتصادهای آسیایی، عمیقا با همسایگان منطقهای خود ادغام شده اند. میانگین سهم آنها از جریانهای بین منطقه ایِ کالا، سرمایه، و مردم (جمعیت)، حدودا ۷۹ درصد است که این میزان بالاترین حد در میان چهار گروه از کشورهای آسیایی است.
گروه چهارم از کشورهای آسیایی، "آسیای سرحدی و هند" نام دارد. این گروه با فقط ۳۱ درصد، کمترین سهم از میانگین جریانهای درون منطقهای را داراست. با این حال، این میزان (که نمایانگر پیوندهای تاریخی کشورهای این گروه با اروپا، خاورمیانه، آفریقا و ایالات متحده آمریکا است)، با توجه به اینکه اقتصادهای این گروه از کشورهای آسیایی به طور تاریخی کمتر با دیگران ادغام شده بودند، با افزایش فرآیند ادغام و همگرایی با دیگر کشورهای آسیایی، در حال افزایش است. این گروه، چیزهای زیادی برای عرضه کردن دارد که از آن جمله میتوان به نیروی کار بسیار جوان این دسته از کشورها اشاره کرد که بر واردات گسترده و رو به رشد از بازار کشورهای آسیایی تمرکز دارند و همچنین یک طبقه متوسط رو به رشد (جاذبه این کشورها از حیث قدرت خریدشان) در این دسته از کشورها اشاره کرد که به بازار جدیدی برای صادرات منطقهای شکل میدهند.
تفاوتها میان چهار دسته از کشورهای آسیایی، حاکی از این است که آنها میتوانند مکمل یکدیگر باشند. این امر، ادغام و همگرایی را برای آنها تبدیل به محرکهای قوی جهت پیشرفت میکند. برای مثال، وقتی نیروی کار یک کشور پا به سن میگذارد، کشوری دیگر با جمعیتی جوانتر این شکاف را پر میکند. در سال ۲۰۱۵، متوسط سن جمعیت هند ۲۷ سال بوده است. این میزان برای چین ۳۷ سال و برای ژاپن ۴۸ سال بوده است. انتظار میرود میانگین سن هندیها تا سال ۲۰۵۰، به ۳۸ سال برسد که این موضوع حاکی از ظرفیت بالای نیروی کار هند از حیث جوان بودن است.
به همین منوال، هنگامی که دستمزدها (و هزینههای تولید) در یک کشور افزایش یابند، اقتصادی دیگر که در مراحل اولیه توسعه اقتصادی قرار دارد، فعالیتهای تولیدی کم هزینه آن را پوشش میدهد. از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷، هنگامی که سهم چین از صادراتِ کاربرِ اقتصادهای نوظهور از ۵۵ درصد به ۵۲ درصد کاهش یافت، سهم ویتنام در این زمینه تا ۲.۲ درصد و سهم کامبوج ۰.۴ درصد افزایش یافت.
ناظران و صاحب نظران، سالها در مورد آینده بالقوه آسیا، بدون وقفه به بحث و مناظره پرداخته اند. اکنون آینده فرارسیده است. ما همانگونه که "پاراگ خانا" گفته است، به قرن آسیایی (Asian Century) وارد شده ایم و هیچ راه برگشتی هم وجود ندارد.
*جانات ووئتزل عضو ارشد انیسیتو مکینزی است. ووئتزل رئیس بخش جهانیِ انیسیتو مکینزی است.
**جئونگ مین سئون عضو ارشد انیسیتو جهانیِ مکینزی در شانگهای است.