عرضه سهم شرکت‌های جدید پتروشیمی؛ فرصت تاریخی برای خصوصی سازی

درحالی که بازدهی بیش از ۸۰ درصدی بورس اوراق بهادار تهران در دوره رکود بازار‌های رقیب موفق به جذب بخشی از سرمایه‌های سرگردان شده است، دولت نیز با عرضه سهام تحت مالکیت خود به این بازار زمینه رونق بیشتر بازار سهام را فراهم کرده است.

طبق آنچه وزیر امور اقتصادی و دارایی اعلام کرده است، قرار است سهام هشت شرکت جدید دولتی طی هفته‌های آینده به صورت خرد در بازار بورس و فرابورس عرضه شود، شرکت‌هایی که تنها ارزش دو مورد آن‌ها بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان است. علاوه براین سهام دولت در شش پالایشگاه نیز راهی میز فروش بورس خواهد شد.

به اعتقاد کارشناسان بازار سرمایه، این نوع عرضه‌ها بهترین فرصت برای سرمایه‌گذاران و دولت است. از یک سو، سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید سهام این شرکت‌ها که سهام ارزنده‌ای در بازار دارند، ضمن حمایت از تولید و اقتصاد ملی سود قابل قبولی کسب کنند و از سوی دیگر دولت نیز می‌تواند در شرایطی که سرمایه‌های جدیدی وارد بورس شده و ورود آن همچنان ادامه دارد، بخشی از نقدینگی سنگین کشور را به سمت فعالیت‌های مولد هدایت کند. این درحالی است که در سال‌های گذشته ورود نقدینگی سرگردان به بازار‌های غیرمولدی مانند ارز و طلا صدمات سنگینی به اقتصاد ملی وارد کرد. علاوه براین‌که باعث افزایش معنادار قیمت دراین بازار شد، بخش مولد اقتصاد و تولید را از این سرمایه‌ها محروم کرد.

اما اکنون که این بازار‌ها جذابیت خود را از دست داده‌اند، فرصت تاریخی برای سازمان خصوصی‌سازی، وزارت اقتصاد و دولت مهیا شده است تا عقب‌ماندگی سال‌های گذشته خصوصی‌سازی را جبران کند. درهمین راستا، تغییرات و اصلاحاتی که در روند خصوصی‌سازی در دستور کار وزارت اقتصاد قرار گرفته است نیز به این روند کمک می‌کند. در شرایطی که برخی واگذاری شرکت‌های دولتی در گذشته با انتقادات زیادی همراه است و با مشکل مواجه شده، قرار است، با اصلاح فرآیند واگذاری‌ها و بهره‌مندی از روش‌های جدیدی مانند «اجاره به شرط تملیک» و تأکید روی اهلیت خریداران، خصوصی‌سازی وارد فاز جدید خود شود. برهمین اساس وزیر اقتصاد اعلام کرد که هیأت واگذاری با طرح پیشنهادی وزارت اقتصاد موافقت کرده، بنابراین در روش قیمت‌گذاری و همچنین روش واگذاری، تغییراتی در آستانه اجرا است.

با وجود این، کارشناسان معتقدند که استفاده از این فضا به برنامه‌ریزی دقیقی نیاز دارد و باید به گونه‌ای حرکت کرد که بازار سهام به سمت حبابی شدن حرکت نکند. دراین خصوص کارشناسان بازار سرمایه دو دسته‌اند، برخی معتقدند بورس همچنان ظرفیت بالایی برای رشد دارد چرا که در سال‌های گذشته نسبت به سایر بازار‌ها عقب‌ماندگی دارد و عده‌ای نیز براین باورند که کانال ۳۲۰ هزار واحدی سقف رشد بورس است و رشد بیشتر آن را وارد فاز حبابی می‌کند.

عرضه اولیه ۴۰ هزار میلیارد تومان سهام

هرچند تمام صاحبنظران اقتصادی بازار سرمایه را بهترین مکان برای جذب نقدینگی می‌دانند چرا که به‌صورت مستقیم به جریان صنایع و شرکت‌های بورسی تزریق می‌شود، اما عملکرد دولت‌های گذشته نشان می‌دهد که سیاستگذاری‌ها چندان در خدمت حمایت از بازار سرمایه و تقویت آن نبوده است. در ماه‌های اخیراظهارات مسئولان ارشد دولتی حاکی از این است که اهمیت بازار سهام برای دولتمردان بیش از پیش برجسته شده است.

در همین راستا، وزیر امور اقتصادی و دارایی روزگذشته در حاشیه جلسه هیأت دولت از عرضه سهام دو شرکت با ارزش حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان در آینده نزدیک خبر داد.

طبق گفته‌های فرهاد دژپسند، بازار بورس نشان داد که بستری کاملاً مناسب برای جذب منابع است و در این راستا سهام دو شرکت با ارزش حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان در آینده نزدیک عرضه می‌شود. امیدوارم این عرضه‌ها همچنان از استقبال قابل توجه مردم برخوردار شده و به هدایت نقدینگی به امور مناسب و مؤثر کمک کند.

۶ پالایشگاه عرضه خرد می‌شود

علاوه بر دو شرکت بزرگی که قرار است برای نخستین بار در بازار سهام عرضه اولیه شود، وزیر اقتصاد خبر دیگری برای سرمایه‌گذاران دارد و آن عرضه سهام دولت در شش پالایشگاه بزرگ کشور است. براساس اظهارات دژپسند، طی دو هفته آینده شش پالایشگاه با روش جدید در بورس واگذار می‌شود که شرکت‌های بورسی هستند و شرایط مناسبی دارند. در این راستا سهام‌شان را به‌صورت واحد به واحد عرضه می‌کنیم تا آحاد مردم، حتی آن‌ها که پس‌انداز‌های خرد دارند هم بتوانند در این واگذاری شرکت کرده و سهام بخرند.

گفتنی است، دولت در خرداد ماه امسال، تصمیم گرفت سهام باقیمانده خود در ۱۸ شرکت بزرگ شامل شش پالایشگاه، سه بانک، دو بیمه، دو شرکت خودروسازی و پنج شرکت فعال در حوزه‌های دیگر را واگذار کند.

جعفر سبحانی مشاور رئیس سازمان خصوصی‌سازی  دراین باره گفت: سهام شش پالایشگاه و دو شرکت بیمه‌ای به‌صورت بلوکی عرضه شد که خریداری نداشت. وی افزود: حال قرار است با تغییر روش واگذاری بخشی از سهام ۲۰ درصدی دولت در این شش پالایشگاه به‌صورت خرد به مردم عرضه شود.

با توجه به ارزش نزدیک به هزار میلیارد تومانی ارزش سهام دولت در هر یک از این پالایشگاه‌ها رقم بالایی از سهام به مردم واگذار خواهد شد. لاوان، شیراز، اصفهان، تهران، بندرعباس و تبریز شش پالایشگاهی هستند که دولت سهم ۲۰ درصدی در آن‌ها دارد و حدود ۱۷ درصد از این ۲۰ درصد سهام کنترلی است که باید به‌صورت جداگانه عرضه شود.

به اعتقاد وزیر اقتصاد، با این روش هم دولت کوچک می‌شود و هم توده مردم را برای خرید بسیج می‌کند که نوعی تحقق اقتصاد مردمی به حساب می‌رود.

ورود نقدینگی جدید به بورس

رئیس سازمان بورس اعلام کرد: اخیراً منابع مالی خوبی به بازار سرمایه وارد شده که نگهداشت این پول وظیفه مهمی است. شاپور محمدی در نشست هم‌اندیشی کارگزاری‌ها اظهار کرد: باید تمهیدی کنیم تا این پول از بازار سرمایه خارج نشود. بویژه صندوق‌های ما لازم است فعال‌تر عمل کنند و حتی‌الامکان سازوکار‌های تشویقی نیز طراحی شود.

وی ادامه داد: شرکت‌های کارگزاری اولین مجرای ورود سرمایه‌گذاران برای تجربه فعالیت در بازار سرمایه هستند و همین ویژگی، وظیفه این نهاد را در تعامل مثبت با سهامداران و حمایت از حقوق آن‌ها دوچندان کرده است. رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار کانون کارگزاران را محور اصلی ارتباط سازمان بورس با تمام ارکان بازار سرمایه دانست و بر حمایت این سازمان از صنعت کارگزاری و حمایت از حقوق سهامداران تأکید کرد.

محمدی در ادامه در خصوص وضعیت فعلی بازار سرمایه و نهاد‌های مالی فعال در این حوزه توضیحاتی ارائه کرد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ضرورت پیشرفت و تنوع‌بخشی در حوزه ابزار‌های مالی معاملاتی و تنوع تعداد نهاد‌های مالی فعال، توسعه برگزاری مجامع الکترونیکی، رفع مشکلات سهامداری شرکت‌های کارگزاری بانکی، پیشنهاد رفع مشکلات مالیات بر ارزش افزوده شرکت‌های کارگزاری با همکاری کانون کارگزاران و پیگیری کاهش ضریب عوارض کسب‌وپیشه شرکت‌های کارگزاری تا حصول نتیجه اشاره کرد.