فرارو- بعد از اعتراض اهالی رسانه نسبت به روند توزیع یارانه دولتی در بین مطبوعات، معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد شیوهنامه توزیع یارانه مطبوعات را مورد اصلاح قرار دارد و شاخصهای کیفی را جایگزین شاخصهای کمی کرد، تا بر این اساس رسانههایی که مطالب کیفی تولید میکنند و با با مخاطبان بیشتری روبرو هستند، از کیک یارانهای دولت برشهای بزرگتری را بردارند.
به گزارش فرارو، بر اساس اعلام معاومت مطبوعاتی وزارت ارشاد در شیوهنامههای جدید تخصیص یارانه مطبوعات بر سنجههای کیفی، راستی آزمایی شمارگان، حذف نشریات بیکیفیت از شمول دریافت یارانه، تعیین سقف تعداد نشریات مورد حمایت تاکید شده است.
از سویی محورهای چهارگانه «اقتصاد و توسعه ملی، فرهنگی اجتماعی، سیاست خارجی و امنیت ملی، فرهنگ، معارف اسلامی و دفاع مقدس» به عنوان اولویتهای موضوعی در محاسبه یارانه مطبوعات اعلام شده است. در این شیوهنامه میزان حمایت از نشریات متعدد دارای صاحبامتیاز حقیقی یا حقوقی واحد نیز مشخص شده به طوری که صاحبان امتیاز بیش از سه نشریه از ضریب کاهشی برخوردار میشوند و برای صاحبان امتیاز دارای بیش از ۱۰ نشریه نیز یارانهای در نظر گرفته نشده است.
در همین راستا محمد خدادی معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفتگو با فرارو به تشریح چگونگی تغییر و اصلاح شیوهنامه توزیع یارانه مطبوعات پرداخته و به دغدغه اهالی رسانه در این رابطه نیز پاسخ داده است.
محمد خدادی معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد معتقد است باید رقابت رسانه ها، رقابت در تولید محتوا باشد
مهمترین دلایلی که شما را بر آن داشت تا آیین نامه توزیع یارانه دولتی مطبوعات و روزنامهها را اصلاح کنید، چه مواردی را شامل میشود؟
مهمترین دلیل تغییر شیونامه توزیع یارانه مطبوعات افزایش اثر این یارانههاست، به بیان دیگر باید از این منابع حداکثر استفاده صورت گیرد، در این راستا انتظار از ما این است که نواقص آن را برطرف کنیم و نقاظ قوت آن را تقویت کنیم.
امروز ما در امر رسانه با سه اتفاق روبرو هستیم، اول اینکه منایع کشور محدود است، قبلا ما نفت را میفروختیم و منابع آن را در قالب یارانه به مطبوعات میدادیم، الان، اما بیشتر باید این یارانه از مالیاتی که از مردم گرفته میشود، تامین شود، بنابراین با توجه به این موضوع، نیازمند تغییر در این حوزه بودیم.
اتفاق دوم نیز این بود، که زمانی کمیت رسانهها ملاک عمل قرار گرفت و تمامی برنامهها در راستای افزایش تعداد رسانهها بنا نهاده شد، اما امروز تعدد و تکثر رسانه داریم، بنابراین باید امروز بر روی افزایش کیفیت اخبار در رسانهها کار کرد و یارانه را به این سمت سوق داد.
اتفاق سوم نیز اثر رسانه است، یک روز با انحصار رسانه روبرو بودیم، اما امروز هرکسی با یک موبایل در دست، صاحب یک رسانه است، بنابراین این یارانهها را باید به سمت تقویت رسانهها رهنمون ساخت تا محتوای تولیدی آنها متناسب با نیاز مردم باشد تا اینکه رسانهها به اولویت مردم تبدیل شوند.
آسیب کاهش اثر رسانه در جامعه که به آن اشاره کردید، چه میتواند باشد؟
در بخش اثر رسانهها، باید آسیب را به عنوان نمونه در کاهش تیراژ روزنامهها و نشریات جستجو کرد، به دلیل این که مردم کمتر احساس نیاز به روزنامه میکنند، بالطبع نیز خیلی کم به سراغ آن میروند، روزنامهها به این خاطر که متناسب با تغییر ذائقه و طبع مردم، تغییر نکردند و محتوای تولیدی آنان بهبود نیافت، با افت تیراژ روبرو شدند با توجه به این اتفاقات هر آن کسی که دستی بر آتش مطبوعات دارد از این تغییرات استقبال میکند و حمایت خود را نیز اعلام میدارد.
مهمترین اصلاحاتی که در این شیوهنامه صورت گرفته است، چیست؟
اولین مورد مورد به ضریب انتشار است که در آیین نامه گذشته ۳۰ درصد بود، اما الان در اصلاح در ابتدا ۷۰ درصد و بعد در آینده نیز به ۹۰ درصد خواهد رسید. در این رابطه شما وقتی درمورد تیراژ رسانهها حرف میزنید، اگر روزنامهای استمرار چاپ نداشته باشد، نمیتوان بر روی آن حساب کرد و مخاظب نیز آن را نمیخواند، در گذشته شما اگر ۷۰ روز در سال روزنامه را چاپ میکردید، به شما یارانه تعلق میگرفت، حتی به صورت پراکنده، اما الان این ضریب انتشار برای دریافت یارانه با افزایش قابل توجهای، یعنی بیش از دوبرابر روبرو شده است.
دومین مورد نیز در مورد کیفیت محتوا است، وقتی که از جیب مالیات دهندگان، یارانه مطبوعات پرداخت میشود، بنابراین رسانهها نیز باید به اولویتهای امروز مردم به مانند اشتغال بپردازند.
همچنین در مورد تولید محتوا همین است، ما گفتیم شما از ۱۰ مطلب، چهار مطلب باید اختصاصی باشد و بقیهاش میتواند نقلی باشد. مگر میشود شما از رسانهای حمایت کنید که ۱۰۰ درصد مطالبش برای خود نباشد. این در حالی است که تمامی این موارد مشکل حقوقی ندارد و اگر هم داشته باشند بالطبع اصلاح خواهند شد.
خدادی می گوید زیر بار اعتراضات برخی بنگاه های مطبوعاتی برای عدم اجرای اصلاحیه شیوه نامه توزیع یارانه مطبوعات نخواهد رفت
برخی از مدیرمسئولان روزنامهها از این امر نگران بودند که معاونت مطبوعاتی تحتفشار شرکتهایی که در گذشته با استفاده از آیین نامه قبلی یارانههای کلانی را دریافت کردند و الان نیز نسبت به این اصلاح معترض هستند، این شیوه نامه جدید را اجرایی نکند، موضع شما در این باره چیست؟
ما باید این موضوع را بپذیریم که در دنیای امروز اگر نظام عرضه و تقاضا را متعادل نکنیم، موجودیتمان زیر سوال میرود، اگر قرار بود که با پول رسانه باقی بماند، عربستان با این همه منایع، الان قدرت رسانهای جهان بود.
این در حالی است که برخیها ممکن است که اعتراضی در این زمینه داشته باشند، اما اگر این اعتراض منطقی نباشد، به هیچ عنوان مورد توجه قرار نمیگیرد، از سویی دوران این موضوعات که عدهای بخواهند با تحت فشار قرار دادن مجموعهای، حرف خود را به کرسی بنشانند، نیز گذشته است.
در این راستا چیزی که بنده میتوانم بگویم، این است که مجموعه دولت به دنبال هدفمند کردن یارانهها در بخشهای مختلف است و مطبوعات و رسانهها نیز از این مورد استثناء نیستند.
در زمان آقای انتظامی، معاونت مطبوعاتی هزینه بیمه کارکنان رسانهها و مطبوعات را میپرداخت، آیا شما قصد برقراری این موضوع را ندارید؟
این اقدامی که آقای انتظامی انجام داد، بر خلاف قانون بود و زمانی که خود ایشان هم این موضوع را فهمید، این پرداخت بیمهها را قطع کرد. در این رابطه باید رسانهها به سمتی بروند که به مانند صنوف دیگر خود رسانهها توانایی پرداخت حق بیمه کارکنان خود را داشته باشند.
برای حمایت نیز صندوق اعتباری هنر وجود دارد که علاوه بر بیمه تامین اجتماعی، روزنامهنگاران و اهالی مطبوعات و رسانه را تحت پوشش بیمه تکمیلی نیز قرار میدهد.
بیشتر بخوانید:
برنامههای معاونت مطبوعاتی برای حمایت از رسانههای آنلاین و برخط چیست؟
طبیعتا روح کلی حاکم بر قوانین توزیع یازانه رسانههای برخط به مانند مطبوعات است و تفاوتی در کلیات با هم ندارند. در مورد رسانههای آنلاین باید گفت که محتوای آنها بشدت مورد تاکید ما است، چراکه محتوا است که مخاطب را جذب رسانه میکند، به بیان دیگر قدرت امروز رسانه به قدرت محتوا است نه اسم رسانه، قدرت اسم رسانه به آن زمانی برمیگردد که در فضای رسانه ای انحصار وجود داشت؛ بنابراین رسانهای پرمخاطب است که بتواند به بخشی از نیاز روز مردم پاسخ بدهد و به همین خاطر است که مردم به آن مراجعه میکنند و پر مخاطب میشود.
برخی از مدیران مطبوعاتی معتقد هستند که اگر دولت به طور کلی بساط توزیع یارانه را جمع کند و از این حوزه خارج شود، هرچند ممکن است در ابتدای برخی از سایتها و نشریات مکتوب تعطیل شوند، اما آنهایی که باقی میمانند حرفهایها هستند، که این امر باعث ایجاد فضای رقابتی در بین رسانهها میشود و این کار برای معیشت روزنامهنگاران نیز بهتر است، چراکه در فضای رقابتی دستمزدها نیز افزایش مییاید، آیا شما با چنین رویکردی موافق هستید؟
ببینید، رقابت رسانهها باید رقابت در محتوا باشد، محتوا است که مخاطب جذب میکند، اقتصاد رسانه را بهبود میبخشد و نظام عرضه و تقاضا را متعادل میسازد، اینکه دولت حمایت کند یا نه، بله باید در جاهای حمایت صورت گیرد و در جاهایی نیز دولت نباید ورود کند.
نکته مهم در مورد حمایت دولت این است که این حمایت باید منجر به اثر شود، نه این که حمایت برای حمایت باشد، بلکه این امر باید منجر به نتیجه شود.
همچنین این حمایت نباید باعث شود که ساختار جاری رسانه را از مسیر خارج کند و کم کم رسانه را تبدیل به غذای نذری کند، به این معنا که یک کسی نیت کند و یک کسی هم پولش را بدهد، مسئولش هم مهم نیست. زمانی اثر رسانه میتواند ملموس و اثرگذار باشد که در یک چرخه دو طرفه و رقت و برگشتی باشد، یعنی مبتنی بر نظام عرضه و تقاضا بنا شود.
به عنوان مثال در شبه قاره که کشورهای فقیری نیز در آن وجود دارد، اما جریان رسانهای بر اساس عرضه و تقاضا است و اقتصاد رسانه به خوبی شکل گرفته و روی پای خود ایستاده است، این وضعیت در چهار کشور هندوستان، پاکستان، بنگلادش و سریلانکا کاملامشهود است؛ بنابراین نظام رسانهای ایران باید از رسانه داری به سمت رسانهمداری حرکت کند.
به بیان دیگر برخی از دوستان بیش از هشت رسانه دارند، اما این نشان دهنده قدرت نیست، الزاما داشتن ده رسانه ارزش نیست، داشتن رسانهای ارزش است که بتواند محتوا تولید کند و از طیق این محتوا اقتصاد خود را سامان دهد.
همچنین باید اقتصاد رسانه را به خودکفایی برسانیم، وابستگی رسانه به منابع ثانویه، وابستگی محتوایی نیز ایجاد میکند.