تدوین قانون اساسی سوریه؛ منافع ایران تامین می‌شود؟

فرارو-  روسیه، ایران و ترکیه با کمک به برگزاری اولین جلسه کمیته قانون اساسی سوریه موافقت کردند. این توافق در حاشیه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل و بعد از دیدار وزرای امور خارجه سه کشور صورت گرفته است. با توجه به اختلافاتی که در شمال شرق سوریه بین مواضع ایران و روسیه و ترکیه وجود دارد، این توافق می‌تواند گام مهمی برای حل و فصل مسائل آینده سوریه باشد. همچنین باید دید ایران تا چه حد می‌تواند از منافع خود در سوریه بهره ببرد.

به گزارش فرارو، در بخشی از بیانیه بامداد چهارشنبه وب‌سایت رسمی وزارت خارجه روسیه آمده است: «وزرای خارجه سه کشور تأکید کردند که این گام حیاتی مسیر را برای ایجاد یک فرایند سیاسی پایدار، تحت رهبری سوریه با تسهیل سازمان ملل در راستای تصمیمات کنگره گفت‌وگوی ملی سوریه در سوچی و قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت هموار کند.»

آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد روز دوشنبه اعلام کرده بود کمیته قانون اساسی سوریه ایجاد شده و اولین جلسه آن در هفته‌های آینده تشکیل خواهد شد.

روند تشکیل این کمیته از چند ماه پیش به دلیل اختلافات موجود میان دولت دمشق و سازمان ملل برسر تعیین برخی از اعضای آن متوقف شده بود.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا حمایت کامل این اتحادیه از تشکیل کمیته قانون اساسی در سوریه را اعلام کرده است. فدریکا موگرینی، در نشست اتحادیه اروپا درباره سوریه در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک گفت: «اتحادیه اروپا از حل سیاسی حمایت می‌کند نه به این دلیل که از واقعیت‌های روی خاک غافلیم بلکه به این دلیل که حقیقت‌ها را می‌بینیم. سوریه همچنان در وضعیت جنگی است و میلیون‌ها آواره در داخل و خارج وجود دارند.»

گی‌یر پدرسن، فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل به سوریه در این نشست از تلاش‌های دیپلماتیک و نقش مهم ترکیه، ایران و روسیه قدردانی کرد.

۲۴ شهریور سال جاری روحانی در سفر به ترکیه در مورد آینده سوریه با اردوغان و پوتین مذاکره کرد. محور اصلی مذاکرات ایران و روسیه و ترکیه در آن سفر مساله ادلب بود. ادلب که در جنوب مرز ترکیه واقع شده است به دلیل نزدیکی مرزی و حضور نیرو‌های کرد از اهمیت امنیتی بالایی برای ترکیه برخوردار است. در این منطقه سیاست‌های ترکیه و آمریکا با ایران و روسیه، که از حکومت اسد حمایت می‌کنند در تضاد است. صباح زنگنه کارشناس مسائل خاورمیانه معتقد است با وجود دشواری‌های موجود و حمایت آمریکا از ترکیه، مساله ادلب قابل حل خواهد بود.

 

با وجود اختلافات موجود، وزرای خارجه سه کشور سه‌شنبه در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل دیدار کرده حمایت از فعالیت کمیته قانون اساسی سوریه را اعلام کردند.

قرار است این کمیته ۱۵۰ عضو داشته باشد، ۵۰ تن از اعضا توسط دولت دمشق، ۵۰ تن توسط مخالفان دولت و ۵۰ تن مانده را نیز نماینده ویژه سازمان ملل در سوریه انتخاب می‌کند. اما هنوز درباره اسامی لیست سوم که محل اختلاف میان دمشق و سازمان ملل است، توافقی صورت نگرفته است.

دکتر صباح زنگنه، تحلیلگر مسائل جهان عرب در این مورد به فرارو گفت: در مورد فهرست اسامی طرف‌هایی که عضو کمیته تدوین قانون اساسی سوریه هستند، ماه‌های زیادی کار شده است و اخیرا به توافقاتی رسیده اند. فهرستی هم ترکیه، سوریه، ایران، سازمان ملل و.. ارائه کرده اند، و با توجه به همه این‌ها یک جمع بندی انجام شده است.

این کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه داد: این گام، گام مثبتی است که امیدواریم بتوانند به نتیجه برسانند. البته تازه اول کار خواهد بود و باید ببینند قانون اساسی را با چه ابعادی تعیین کنند و نحوه رای گیری آن‌ها چگونه باشد. ولی گام مهم و بزرگی بود و از مراحل قبلی عبور کردند.

 

این تحلیلگر مسائل منطقه در مورد اختلاف ایران و ترکیه و روسیه در شمال شرق سوریه و احتمال به نتیجه رسیدن مذاکرات گفت: منطقه ادلب منطقه مهم و حساسی است. دولت سوریه هرگز حاضر نیست این بخش در اختیار ترکیه باشد و حضور نیرو‌های مسلح و تروریستی را بر نمی‌تابد. ایران و روسیه هم مخالف هستند.

او افزود: حالا ترکیه با استفاده از برخی از حمایت‌های آمریکا سعی می‌کند در این مورد یک مقداری بازی کند و سعی می‌کند از فرصت‌های مختلف استفاده کند؛ ولی درنهایت با استقرار امور در بقیه بخش‌های سوریه و آمادگی ارتش سوریه برای آزادسازی ادلب، نهایتا ادلب هم به سوریه باز خواهد گشت و در حاکمیت دولت قرار خواهد گرفت.

زنگنه گفت: البته این کار بسیار دشوار است. گروه‌های تروریستی موجود در ادلب را باید تفکیک کرد، خانواده‌ها را باید تفکیک کرد، گروه‌هایی که آمادگی دارند سلاح را زمین بگذارند باید مشخص شوند؛ فلذا کار میدانی و اطلاعاتی و روانی و تجهیزاتی عظیمی لازم دارد تا محقق شود.

 

این کارشناس مسائل خاورمیانه در مورد منافع ایران در آینده سوریه گفت: مهم‌ترین منفعتی که جمهوری اسلامی ایران می‌برد در این است که توانسته با کمک دولت و مردم سوریه و همچنین با کمک هوایی روسیه از سقوط دولت سوریه و تجزیه سوریه جلوگیری کند و این موفقت بزرگی است که حتما در پرونده ایران ذکر می‌شود. این اقدام ایران نزد کشور‌های بزرگ منطقه به عنوان یک ارزش مهم مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و در تعاملات آینده هم روی آن حساب باز می‌کنند.

او افزود: اما در پهنه اقتصادی و سیاسی هم طراحی‌ها و برنامه‌هایی به اجرا گذاشته شده و توافقات مهمی ایجاد شده که باید به قرارداد‌های عملیاتی در مسائل اقتصادی تبدیل شود. رفت و آمد‌های اقتصادی و تجاری توسعه پیدا کند و هم از سوی دولت هم بخش خصوصی از این امکانات بهره برداری شود.

زنگنه در پایان گفت: البته مشکل جابه جایی پول و موضوع انتقال پول از طرق بانکی نیاز به کار بیشتری دارد. در ابعاد سیاسی هم با این توافقاتی که با حضور ایران در تدوین قانون اساسی سوریه صورت گرفته جایگاه ایران در آینده سوریه هم می‌تواند تثبیت شود.