نگاهی به حذف صفر از پول های ملی؛ ترکیه و برزیل پیشتاز حذف صفر

روز گذشته قرار شد براساس مصوبه هئیت دولت چهار صفر از پول ملی کشور حذف شد. براساس اخبار منتشر شده، دولت باید لایحه حذف ۴صفر از پول ملی را در نهایت به مجلس ارائه دهد و بعد از تصویب در بهارستان، نسبت به اجرای آن و اعمال در اسکناس‌های جدید اقدام کند.

به گزارش خبر فوری، طبق طرح پیشنهادی بانک مرکزی که در دولت به تصویب رسیده، واحد پولی ملی جدید تحت عنوان "تومان" تعریف می‌شود که هر "تومان" معادل ده هزار (۱۰۰۰۰) ریال فعلی و یکصد (۱۰۰) "ریال جدید" خواهد بود.

اکنون پرسش مهم این است که دلیل این اقدام دولت چه بوده است؟ بانک مرکزی ایران در این باره اعلام کرده‌است که تورم انباشته ۴ دهه اخیر اقتصاد کشور موجب کاهش قدرت خرید واحد پول کشور شده‌است (اینجا بخوانید). این واقعیت در کنار محدودیت‌هایی که جهت چاپ اسکناس درشت وجود داشت منجر به گسترش قابل توجه حجم اسکناس در جریان گردیده که تبعات آن در زیر آمده‌است:

الف. استفاده از ارقام بزرگ در مبادلات ساده روزمره

ب. مشکلات مرتبط در زمینه‌های محاسباتی و حسابداری دفاتر

ج. ناامنی در حمل مقادیر زیاد پول حتی برای مبادلات روزمره

د. معطل شدن در صف بانک‌ها و معضلات شمارش حجم بالای اسکناس و سکه

ه. تغییر واحد پول کشور از ریال به تومان به دلیل بزرگ شدن ارقام پولی

و. اجبار در استفاده از ایران‌چک با توجه به مشکلات حقوقی ناظر بر آن

ز. هزینه بالای چاپ و امحای اسکناس‌های درجریان با توجه به حجم انبوه اسکناس

ح. بالا بودن استهلاک اسکناس به دلیل نگهداری آن در حجم زیاد

با این حال، برخی کارشناسان تاکید دارند که حذف چهار صفر از پول ملی، اثری واقعی بر زندگی مردم ندارد هر چند تاثیر روانی تورم را کاهش می‌دهد. روشن است که وقتی پول درشت در بازار معامله شود، امکان هدررفت پول افزایش یافته و در معاملات پول با ارزش پایین در نظر گرفته نمی‌شود، اما با حذف صفر، امکان اینکه معاملات با دقت بالاتری صورت گیرد، بیشتر می‌شود.

آرژانتین در دو مرحله، مجموعا شش صفر از پول ملی خود حذف کرد، اما به نتیجه‌ای که می‌خواست، نرسید، چون حذف صفر از پول ملی بدون استفاده از اصلاحات همه جانبه اقتصادی بی نتیجه خواهد بود

در این باره، بسیاری معتقدند که حذف صفر می‌تواند سیاستی اشتباه و به لحاظ اقتصادی مضر هم باشد (اینجا بخوانید). بزرگترین ضرر‌های طرح حذف صفر می‌تواند به شرح زیر باشد:
الف. موجب آشفتگی کوتاه مدت در بانک‌ها و تلف شدن وقت مردم در صف‌های طولانی برای تغییر پول‌ها می‌گردد.
ب. هزینه‌های ناشی از جمع آوری پول‌های قدیمی و چاپ و نشر پول جدید زیاد است.
ج. باعث اختلال بالقوه درسیستم‌های دیجیتال بانکی به علت عدم تطابق داده‌های قدیمی و جدید می‌شود.
د. موجب سردرگمی عمومی در دوران دوگانگی پولی می‌شود.

برزیل؛ رکورددار حذف صفر

هلند و فرار از بیماری هلندی