فرارو- حدود یک هفته پیش، مقامات نظامی و سیاسی بریتانیا به گونهای سخن میگفتند که به نظر میرسید آنها با مقامات آمریکایی درباره ایران اختلاف نظر دارند. اما، در روزهای اخیر، همزمان با اوجگیری تنشها در خلیج فارس، لحن آنها تغییر کرده و ظاهرا مواضعشان به کاخ سفید نزدیکتر شده است.
به گزارش فرارو، هفته گذشته، در حالی که آمریکا، با ادعای اینکه تهدیدات ایران برای منافع و نیروهای آمریکایی در منطقه بیشتر شده است، مشغول اعزام تجهیزات نظامی به خاورمیانه و تخلیه دیپلماتهای خود از عراق بود، ناگهان یک ژنرال بلندپایه بریتانیایی در عراق اعلام کرد که تهدید برخاسته از نیروهای مورد حمایت ایران در سوریه و عراق افزایش نداشته است. این اظهارات، به طور گسترده در تعارض با هشدارهای مقامات آمریکایی درباره افزایش تهدیدات ایران قلمداد شد.
سرلشگر کریس گیکا، جانشین فرمانده ائتلاف بین المللی ضد داعش، در یک کنفرانس در عراق گفت: «خیر. هیچ تهدید افزایشیافتهای از جانب نیروهای تحت حمایت ایران در عراق و سوریه وجود نداشته است. ما آشکارا از حضورشان آگاه هستیم و آنها را به همراه مجموعه کاملی از دیگر (نیروها) رصد میکنیم.»
چند ساعت بعد، فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام)، در اقدامی غیرمعمول، با صدور بیانیهای، اظهارات گیکا را متناقض با ارزیابی اطلاعاتی آمریکا و متحدانش درباره تهدیدات نیروهای مورد حمایت ایران در منطقه دانست. وزارت دفاع بریتانیا نیز بیانیه صادر کرد و ضمن دفاع از اظهارات گیکا، افزایش تهدیدات از جانب ایران را تایید نکرد.
در همان روزها، جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا، در گفتگو با خبرنگاران به گونهای صحبت کرده بود که به نظر میرسید بریتانیا، ایران و آمریکا را به یک اندازه در بوجود آمدن یک نزاع احتمالی مقصر میداند. او در بروکسل گفت: «ما درباره خطر (وقوع) یک نزاع تصادفی بسیار نگران هستیم؛ تشدید تنشی که دو طرف واقعا آن را نمیخواهند، اما به نوعی به نزاع منجر شود. ما به یک دوره آرامش نیاز داریم تا مطمئن شویم که همه میفهمند که طرف دیگری چه فکر میکند.»
اما چند روز بعد، لحن مقامات بریتانیایی اندکی تغییر کرد. شاید اولین نشانه تغییر، توئیت چند روز پیش هانت بود که در بحبوحه اختلاف نظر میان آمریکا و بریتانیا درباره تهدید ایران در منطقه منتشر شده بود. هانت در ۱۶ ماه مه در توئیتی نوشت: «مایک پومپئو و من هفته گذشته در لندن و بار دیگر روز دوشنبه در بروکسل درباره ایران گفتگو کردیم. ما درباره تهدید افزایشیافته ایران، ارزیابی مشترکی داریم. ما مثل همیشه، با آمریکا به طور نزدیک کار میکنیم.»
این توئیت در حالی منتشر شده بود که اظهارات سرلشگر گیکا، روابط بریتانیا و آمریکا را تحت الشعاع قرار داده بود و برخی ناظران معتقد بودند که این توئیت برای کم کردن اثرات اظهارات گیکا منتشر شده است.
اما طولی نکشید که بریتانیا آرام آرام شروع به اتخاذ مواضعی نزدیک به آمریکا کرد. ابتدا، رسانههای بریتانیایی اعلام کردند که این کشور برای مقابله با تهدیدات ادعایی ایران، به طور بیسروصدا نیروهای ویژه دریایی به خلیج فارس اعزام کرده است. گفته میشود که نیروهای بریتانیایی به گروه ضربت آمریکایی به خلیج فارس اعزام شدهاند. روزنامه بریتانیایی «اکسپرس» مدعی شد نیروهای بریتانیایی، فعالیت نیروهای ایرانی در اطراف جزیره قشم را رصد خواهند کرد.
یک روز پس از اعلام استقرار نیروهای بریتانیایی در خلیج فارس، هانت صریحا به ایران هشدار داد که آمریکا را تحریک نکند و گرنه دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، از ایران انتقام خواهد گرفت.
هانت در حاشیه یک نشست بین المللی در ژنو به خبرنگاران گفت: «به ایرانیان میگویم: عزم آمریکا را دست کم نگیرید. آنها (آمریکاییها) خواهان جنگ با ایران نیستند. اما اگر به منافع آمریکایی حمله شود، آنها پاسخ خواهند داد؛ لذا این چیزی است که ایرانیان باید درباره آن خیلی خیلی دقیق فکر کنند.»
این اظهارنظر و همچنین اعلان آمادگی وزیر دفاع بریتانیا برای حمایت از آمریکا علیه ایران، نشان میدهد که بریتانیا ارزیابی آمریکا درباره تهدیدات ادعایی ایران را پذیرفته است. به نظر میرسد تا همین چند هفته پیش، بریتانیا و به طور کلی اروپاییها، فکر میکردند که آمریکا در حال زمینهسازی برای جنگ با ایران است، اما اکنون با شناخت قصد اصلی آمریکا (اعمال فشار اقتصادی بر ایران و ایجاد بازدراندگی نظامی در برابر آن در خلیج فارس)، مواضع خود را تغییر داده و به واشنگتن نزدیک شدهاند. البته آنها هنوز از توافق هستهای حمایت میکنند و از لزوم استمرار آن سخن میگویند.
این ارزیابی را میتوان به شکل واضح از اظهارات پنی موردانت، وزیر دفاع بریتانیا، استنتاج کرد. او گفته است اگر اوضاع در رابطه با ایران متشنج شود، نیروهای بریتانیا مستقر در خلیج فارس آمادهاند که به متحدان کمک کنند. موردانت در پاسخ به سوال یک نماینده پارلمان کشورش که پرسیده بود آیا اگر اوضاع متشنج شود، بریتانیا برای کمک به متحدانش آماده است، گفت: «بله، ما آماده هستیم و از قبل در منطقه مستقر شدهایم.»
موردانت افزود: «این منطقهای است که ما در آن منافع و سرمایهگذاری بزرگی داریم. ما با متحدان و شرکایمان کار میکنیم تا در وهله اول تنشزدایی کنیم و در عین حال، حقایق پشت رخدادهای اخیر را بفهمیم.»
وزیر دفاع بریتانیا اعلام کرد که کشورش با آمریکا، اروپا و کشورهای حوزه خلیج فارس، نگرانی مشترکی درباره فعالیتهای ایران در منطقه دارد.