آیا کسب درآمد تلویزیون از ستاره‌مربع‌ها جایز است؟

در حالی‌که شرکت توسکا بر اثر فشار افکار عمومی و پیگیری وزیر ارتباطات، خبر از توقف تبلیغ خدمات ارزش افزوده داده بود، سه تن از مراجع تقلید نیز درآمد از این طریق را جایز ندانستند.

به گزارش خبرآنلاین، این روز‌ها بحث استفاده حضور بدون حد و مرز از ستاره مربع‌ها یا به اصطلاحی کد‌های دستوری در برنامه‌های مختلف تلویزیون حسابی داغ است، کد‌هایی که هر روز از برنامه‌های جدید نیز سر در می‌آورند و در پوشش قرعه‌کشی به منظور اهدای مبالغی به مخاطبان مقابل دیدگان تماشاگران تلویزیونی ظاهر می‌شوند.

با این حال در روز‌های اخیر خبر از جمع‌آوری این کد‌های دستوری که بیشتر در قالب *۳# در برنامه‌های مختلف توسط توسکا شرکت مادر این کد‌های دستوری به گوش رسید، در بیانیه این شرکت آمده است: «تبلیغ خدمات ارزش افزوده از حیطه فعالیت‌های این شرکت خارج و در کوتاه مدت محدود به برخی برنامه‌هایی خواهد بود که تولید و ساخت آن‌ها از قبل جهت ایام نوروز صورت گرفته است.»

خبری که البته باید دید به واقعیت نزدیک می‌شود یا تنها در حد یک وعده برای از بین بردن تنش‌ها و آرام کردن اوضاع خلاصه می‌شود. در میان چهره‌های مختلفی نیز به گسترش این کد‌ها در برنامه‌های تلویزیونی واکنش نشان دادند و در تازه‌ترین آن‌ها مراجع تقلید نیز درآمد حاصل از این طریق را غیرشرعی دانستند.

چه شد که کد‌های دستوری زیر ذره‌بین رفتند
اما چه شد که یکباره کد‌های دستوری که به راحتی تا چند هفته پیش در برنامه‌های مختلف تلویزیونی جولان می‌دادند و به راحتی با ترفند‌های مختلف از مردم پول می‌گرفتند، این چنین زیر ذره‌بین رفته و با واکنش‌های انتقادی تندی همراه شدند که در نهایت منجر به تعطیلی‌شان شد.

ماجرا به نظرسنجی بهترین برنامه مردمی سال در جشنواره تلویزیونی جام‌جم باز می‌گردد، زمانی که به یکباره مخاطبان با پیامک‌هایی مبنی بر اینکه رای شما برای برنامه «برنده باش» به ثبت رسید مواجه شدند و در نهایت محمد جواد آذری جهرمی با انتشار توییتی خبر از دستکاری آرای مردم به سود «برنده باش» و علیه «نود» خبر داد و در نهایت پس از توقف رای‌گیری اعلام شد که مقصر این اتفاق شناسایی و در اختیار مراجع ذی‌صلاح به منظور رسیدگی قرار گرفته است، اما هرگز مشخص نشد که این فرد چه کسی بوده و در نهایت به چه منظوری چنین اقدامی را انجام داده است.

با این حال دامنه این اتفاقات به حدی گسترده شد که چهره‌های مختلفی نیز به انتقاد از رویه صداوسیما پرداخته و گستردگی کد‌های دستوری در تلویزیون را مشابه بلیت‌های بخت آزمایی پیش از انقلاب دانستند که از آن جمله می‌توان به مصطفی هاشمی طبا اشاره کرد.

مراجع تقلید درآمد حاصل از ستاره مربع‌ها را جایز ندانستند
به تازگی نیز سه تن از مراجع تقلید در پاسخ به سوالات مردم در این باره نظر داده‌اند و معتقدند که کسب درآمد از این طریق جایز نیست. آیت‌الله مکارم شیرازی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه کسب درآمد به این شیوه برای ذینفعان حلال است یا خیر، اینچنین گفته است: «تن‌ها در صورتی که کالا یا خدمتی که دارای ارزش مالی است را بفروشند و از سود خود به خریداران به قید قرعه جایزه بدهند اشکالی ندارد و الا حرام است و باید از آن اجتناب شود.»

آیت‌الله نوری همدانی نیز در این باره این چنین پاسخ داده است: «به صورت کلی اگر جایزه از مبالغ دریافتی از شرکت کنندگان باشد، شرعا حرام است.»

آیت‌الله شبیری‌زنجانی نیز در این باره اینچنین گفته است: «اگر موجب شود پولی از شرکت کنندگان به برگزارکنندگان مسابقه برسد، یا پول شرکت کنندگان صرف مسابقه شود، جایز نیست.»

با وجود آنکه پیش از این نیز توسکا پس از چند هفته بحث رسانه‌ای، فشار افکار عمومی و پیگیری وزیر جوان دولت یازدهم، محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات ناچار به توقف کد‌های دستوری و درآمد‌های حاصله از ارزش افزوده آن‌ها شده است، نظر مراجع تقلید نیز مبنی بر جایز نبودن این درآمد خط بطلان دیگری را بر فعالیت‌های این شرکت از این طریق کشید.