گوسفندان آخرین ساکنان قلعه ساسانی!

«قلعه تاریخی ایرج» محل کاشت صیفی‌جات شده و خاک مرغوبش را برای استفاده در زمین‌های کشاورزی دیگر، بار نیسان و کامیون می‌کنند.

یه گزارش شهروند، می‌گویند بهترین سبزیجات و صیفی‌جات تهرانی‌ها از داخل «قلعه‌ ایرج» که متعلق به دوره ساسانی است، کشت و برداشت می‌شود؛ قلعه‌ای که خاک مرغوبی از دوران کهن دارد. علاوه بر کشت و کار در این قلعه باستانی آن‌طور که «دیده‌بان میراث» روز گذشته نوشته برخی گزارش‌ها و عکس‌های مردمی از رفت و آمد ماشین‌های سنگین همچون کامیون و لودر در پیرامون و کناره‌های دیوار این قلعه تاریخی خبر می‌دهند.

این در حالی است که امروز فقط دیوارها و نشانه‌هایی از این قلعه تاریخی که می‌توان آن را بزرگترین قلعه خشتی ایران ‌نامید، باقی مانده است. قلعه‌ای که در زمان پادشاهی شاپور دوم (۳۰۹-۳۷۹ میلادی) ساخته و در اواخر دوره ساسانی متروک شده است. این قلعه در یازدهم شهریور ۱۳۸۲ با شماره ۹۸۳۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. اکنون دیگر نه‌تنها تابلویی برای راهنمایی گردشگران علاقه‌مند ندارد، بلکه تبدیل به محل انباشت زباله و نخاله‌های ساختمانی، کاشت و برداشت صیفی‌جات شده است.

محمدرضا تاجیک، کارشناس ارشد تاریخ ایران و مسئول مرکز ورامین‌شناسی با اشاره به آن‌که محوطه قلعه ایرج حدود ۲۰۰ هکتار است و تاکنون آثاری مانند سکه‌های دوره ساسانیان نیز در این قلعه پیدا شده، به ایلنا گفته: «این قلعه به‌عنوان بزرگترین قلعه نظامی جهان نیز شناخته می‌شود؛ اما مدتی است که شاهد آن هستیم در چهار طرف این قلعه خار و خاشاک و زباله آورده و آتش زده می‌شود. همچنین روزانه حداقل یک تور متشکل از ۳۰ گردشگر برای بازدید از قلعه ایرج به ورامین می‌آیند و این تردد با حضور اتوبوس گردشگران همراه است که به دیواره‌های قلعه آسیب می‌رساند؛ البته تابلویی برای راهنمایی آنها برای بازدید از این جاذبه منحصربه‌فرد وجود ندارد.»

به گفته او با وجود آن‌که تمام قنات‌های منطقه خشک شده‌اند اما قناتی که در این قلعه وجود دارد، همچنان پرآب است و گفته می‌شود از دماوند سرچشمه می‌گیرد. شاید این امر مهم یکی از دلایلی باشد که کشاورزان ورامین این قلعه ساسانی را برای کشت گوجه، خیار و صیفی‌جات خود انتخاب کرده‌اند و جدیدا شاهد آن هستیم که خاک این قلعه را برای استفاده در زمین‌های کشاورزی بار نیسان و کامیون می‌کنند و از آن‌جا انتقال می‌دهند.

از جمله مشکلاتی که این قلعه دارد و از سوی مسئولان میراث فرهنگی ورامین هم مورد بی‌توجهی قرار گرفته است، نبود نگهبان در محوطه این قلعه باستانی است. در دوره ریاست‌جمهوری گذشته، دو مامور مسئولیت حفاظت از این قلعه تاریخی را برعهده داشتند و بعد از دو سال دیگر هیچ نگهبانی در این محوطه حضور نداشت؛ اکنون نیز هیچ حفاظت فیزیکی از قلعه انجام نمی‌شود. از دیگر سو با مجزاشدن شهرستان‌های قرچک، پیشوا و ورامین از یکدیگر شاهد کاهش نظارت در قلعه ایرج هستیم. ضمن آن‌که شاهد تردد کشاورزان، گله‌داران و گوسفندان در این قلعه ساسانی هستیم که فعالان میراث فرهنگی منطقه امیدوارند بتوانند با وجود صدمات گسترده‌ای که این قلعه متحمل شده، توجه‌ها را به آن جذب کرده و وضع فعلی آن را تغییر دهند.