فرارو- در حالی که در سپتامبر ۲۰۱۷ رئیسجمهور آمریکا بسیار مایل به دیدار با همتای ایرانی بود، در سپتامبر ۲۰۱۸، علیرغم استقبال ظاهری از ایده مذاکره با ایران، در عمل واکنش سردی به پیشنهاد دیدار با مقامات ایرانی نشان داد.
به گزارش فرارو، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، از زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا، دیدگاه مساعدی نسبت به توافق هستهای، که آن را میراث رئیسجمهور قبلی میدانست، نداشت. با این حال، در مقایسه با سایر توافقاتی که ترامپ از آنها خارج شد، تاخیر خروج او از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بیشتر بود. دلیل این امر هم ماهیت چندجانبه بودن برجام و اصرار جامعه جهانی و حتی مقامات خود کاخ سفید بر لزوم پایبندی به این توافق بود.
گفته میشود که رکس تیلرسون، وزیر خارجه سابق آمریکا، در کنار ژنرال اچ آر مکمستر، مشاور امنیت ملی سابق کاخ سفید، از باقی ماندن دولتشان در برجام حمایت میکردند. حتی ترامپ در هنگام اخراج تیلرسون، به اختلاف نظرش با او در خصوص توافق هستهای اشاره کرد.
اما علیرغم لفاظیها و انتقادات تند ترامپ از برجام، در سپتامبر ۲۰۱۷ در پشت پرده ماجرای متفاوتی در جریان بود. در آن زمان، هفتاد و دومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل برگزار شد. ترامپ در این نشست به شدت از ایران انتقاد کرد، اما بعدها معلوم شد که در پشتپرده برای دیدار با رئیسجمهور حسن روحانی تلاش میکرد.
ماهها پس از این نشست، محمود واعظی، رئیس دفتر حسن روحانی، به خبرنگاران گفت:" درباره این موضوع که ترامپ گفته است ایرانیها تماس میگیرند تاکنون که برعکس بوده است در سفری که سال گذشته رئیسجمهور برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک رفتند ترامپ ۸ بار برای ملاقات با رئیس جمهوری ایران تماس گرفت. این واقعیت با حرفهای که زده میشود خیلی فرق دارد".
این افشاگری، موجب تعجب برخی ناظران شده بود. چرا که ترامپ در ظاهر بسیار بر ایران سخت میگرفت، ولی در پشت پرده به دنبال دیدار با روحانی بود. البته با توجه به اینکه در آن زمان آمریکا هنوز در برجام بود و چهرههای نسبتا میانهرو - مشخصا تیلرسون و اچ آر مکمکستر- در دولت بودند، این تلاش چندان عجیب هم نبود.
در واقع در سال ۲۰۱۷، استراتژی آمریکا در برابر ایران در حال شکلگیری بود و تیلرسون و مکمستر به خروج آمریکا از برجام هم تمایلی نداشتند.
از سپتامبر ۲۰۱۷ تا سپتامبر ۲۰۱۸ چندین اتفاق رخ داد که بر مناسبات ایران و آمریکا تاثیر مهمی گذاشت. اول از همه، ورود چهرههای تندرو به دولت بود. جان بولتون و مایک پومپئو، به ترتیب جایگزین مکمستر و تیلرسون شدند. دوم آنکه پس از خروج تیلرسون و مکمستر، آمریکا از برجام خارج شد. سوم، ترامپ به طور غیرمنتظره پیشنهاد دیدار بدون پیششرط با مقامات بلندپایه ایران را مطرح کرد.
در سپتامبر ۲۰۱۸، مشخص شد که دو مورد اول، مورد سوم را بیاثر کردهاند.
در حالی که در سپتامبر ۲۰۱۷، ترامپ بدون سروصدا و با جدیت دنبال دیدار با روحانی بود، در سپتامبر امسال برخلاف ادعاهای علنیاش، تمایل چندانی به دیدار نداشت. او حتی در ۲۵ سپتامبر امسال، پیشنهاد قبلی خودش (درباره دیدار غیرمشروط) را هم رد کرد. او در این روز در نیویورک گفت: "ما اکنون در سطح بسیار گسترده، کارهایی را، از جمله تحریمها، انجام میدهیم... . قبل از اینکه من با آنها دیدار کنم، ایران باید لحن خود را تغییر دهد. آنها میخواهند دیدار کنند. من با آنها دیدار نخواهم کرد مگر آنکه لحنشان را تغییر دهند. این اتفاق رخ خواهد داد. من معتقدم که آنها هیچ گزینهای ندارند".
در سپتامبر ۲۰۱۸، علیرغم آنکه آمریکاییها تمایلی به دیدار با ایران نداشتند، اما بحث دیدار را چندین بار مطرح کردند. جزئیاتی که دیوید ایگناشیوس، روزنامهنگار آمریکایی، طی یادداشتی در روزنامه واشنگتن پست افشا کرده، نشان میدهد که آمریکاییها در عمل تمایلی به مذاکره با ایران نداشتند. قبل از نشست مجمع عمومی سازمان ملل، مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، حتی درخواست دیدار با رهبری ایران را هم مطرح کرد.
ایگناشیوس در این یادداشت نوشت: "در سپتامبر ۲۰۱۷، به من گفته شد که یک مقام آمریکایی به ایمانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، اطلاع داده که ترامپ آماده است با روحانی دیدار کند و پرسیده که آیا فرانسویها میتوانند به تدارک این دیدار کمک کنند".
تلاش فرانسویها به جایی نرسید و طبق اعلام واعظی، هشت درخواست ترامپ برای دیدار توسط ایران رد شده است.
در سپتامبر امسال، که تنشها بین ایران و آمریکا تشدید شده است، بار دیگر فرانسویها به ترامپ مراجعه کرده و از او درباره دیدگاهش درباره ایران پرسیدهاند. طبق روایت ایگناشیوس، هفته گذشته ماکرون از ترامپ پرسیده که این بار به روحانی چه بگوید.
ایگناشیوس از قول منابعش مدعی شد ترامپ به پرسش ماکرون اینگونه پاسخ داده است:" من آماده مذاکره با آنها هستم. اما اکنون خیلی زود است. آنها باید رنج بکشند".
چگونه میتوان این موضع ترامپ را با پیشنهاد دیدار بدون پیششرط او سازگار دانست؟ ایگناشیوس معتقد است استراتژی ترامپ در برابر ایران دو بخش دارد: اعمال فشار و سپس اظهار محبت به منظور امضای توافق. تحمیل "رنج" بر ایران هم بخش نخست این استراتژی است که اکنون در حال اجرا است.
به گفته این روزنامهنگار آمریکایی، بخش "تحمیل رنج" در استراتژی ترامپ در برابر ایران، در ماه نوامبر آغاز میشود. در این ماه، تحریمهای آمریکا بر صادرات نفت ایران اجرا خواهد شد. ایگناشیوس معتقد است که ترامپ در برابر دشمنان آمریکا استراتژی "مشت بزن و سپس در آغوش بکش" را دنبال میکند. او این استراتژی را در کره شمالی، مکزیک و کانادا به کار گرفت. اکنون هم در برابر ایران از همین استراتژی استفاده میکند. به هر حال به نظر میرسد که آمریکاییها هنوز در بخش مشت زدن هستند.
ترامپ و مقامات دولتش مکررا اعلام میکنند که تحریمها تاثیر "ویرانگری" بر اقتصاد ایران داشته و ایران هیچ گزینهای جز امضای یک "توافق بهتر" با آمریکا ندارد. با این حال، ایگناشیوس معتقد است که این استراتژی در برابر ایران ممکن است نتیجه عکس دهد. او گفته به سختی میتوان تصور کرد که مقامات بلندپایه ایران تسلیم استراتژی "مشتزدن/درآغوش کشیدن" ترامپ شوند.
حرفش کاملا درسته
ما هم می گیم : «نابرده رنج، گنج میسر نمی شود»