هدف قرآن اخلاق است

ایکنا نوشت: حجت‌الاسلام و المسلمین هادی زین‌العابدینی، مدرس حوزه و دانشگاه در پاسخ به این پرسش که خصوصیت اصلی شب قدر علوی و دستاورد آن چیست؟ گفت: درباره شب قدر و اینکه جایگاه رفیعی نزد خداوند دارد، شکی نیست و شیعه و سنی این را می‌پذیرند که مقدّرات سال در شب نوزدهم تقدیر، در شب بیست و یكم، ابرام و در شب و بیست و سوم امضاء می‏‌شود.

اما در این خصوص اینکه ائمه اطهار و امام علی(ع) در خصوص این شب چه رفتاری داشته‌اند و ما چطور با این شب همان طور که اهل بیت با این شب بودند، باید پیوند بخوریم و به صورت علوی شب قدری شویم باید گفت که منظور و روح اصلی شب قدر در پیوند با حقیقت اعمال است.

زین‌العابدینی افزود: شب قدر اسراری دارد که ما از آن خبر نداریم. سرّ چیزی است که مخفی شده است و نباید گفته شود از این رو سرّ شب قدر، مخفی است، اما عندالله واضح است. اینکه گفته شده است این شب «خیر من الف شهر» است و الف در عربی در عربی گاهی به معنای هزار و گاهی به معنای بسیار زیاد است، اگر به معنای هزار شب است بیش از ۸۳ سال از عمر را در برمی‌گیرد.

وی تصریح کرد: خداوند و اهل بیت(ع) این را به ما می‌گوید که فریب وسوسه‌های شیطان نشویم و یکی از دلایل مخفی نگاه داشتن سر شب قدر و اینکه چقدر جایگاهش عظیم است به این خاطر است که شیطان نیاید و انسان را براساس این جایگاه فریب دهد که اگر این شب را درک کنی، کافی است و دیگر شب‌ها هر چه بخواهی می‌توانی انجام دهی.

زین‌العابدینی با بیان اینکه اهل بیت(ع) و قرآن اجازه این تفکر را نمی‌دهند، گفت: در قرآن خطاب به رسول الله(ص) بیان شده است که «وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ: و پروردگارت را پرستش كن تا اينكه مرگ تو فرا رسد» (الحجر/ ۹۹) هر چند ائمه اطهار بهترین شب‌های قدر را درک می‌کردند، اما در این آیه خطاب به رسول‌الله(ص) چنین بیان شده است. پس در شب قدر شیطان نباید ما را فریب دهد که امروز خوب باشم، قرآن سر بگیرم و پس از آن نیازی به عبادت نیست و تضمین شده‌ام، این یک توهم، وسوسه شیطانی، فریب و دور شدن از حقایق است.

وی تصریح کرد: بعد دیگر شب قدر این است که تا الان تو جهنمی بودی و از الان شاید بخشیده شوی و در اثر اعمال نکوهیده گذشته و اعمال شب قدر برای تو نوشته شود «مغفورٌله»، این شخص مایوس از خدا نشده و تازه گناهانت بخشوده شد و زندگی ادامه بیابد و تو مجبور باشی اعمال صالح انجام دهی.

وی ادامه داد: امام علی(ع) در خطبه ۱۷۶ نهج‌البلاغه و در خصوص قضا و قدر بیانی دارد که در ذیل آن به شب قدر نیز اشاره می‌کند. ایشان زندگی را به دو قسمت تقسیم می‌کنند، ایشان ضمن قرائت آیه «إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ؛ در حقيقت كسانى كه گفتند پروردگار ما خداست‏ سپس ايستادگى كردند فرشتگان بر آنان فرود مى‌‏آيند [و مى‏‌گويند] هان بيم مداريد و غمين مباشيد و به بهشتى كه وعده يافته بوديد شاد باشيد(فصلت/ ۳۰)»، توضیح می‌دهند که تنزیل ملائکه که در سوره قدر آمده است به چه معناست.

ایشان به مومنان می‌گویند شما نصف راه را رفته‌اید و گفته‌اید ربنا الله، این نصف راه است، اما نصف دیگر راه، استقامت در راه خداوند است. پس باید استقامت به خرج داد و نباید از راه به در شد و نگفت که شب قدر را درک کردیم و پس از شب قدر هر چه می‌خواهید بکنید.

این مدرس حوزه تصریح کرد: شخصی به خدمت رسول خدا(ص) رسیده بود و وقتی ایشان گفتند که ذکرهای الهی مصالح ساخت بهشت هستند و اوصاف بهشت را بیان می‌فرمودند، گفت من مصالح زیادی برای ساخت بهشت، فرستادم و باغ‌های زیادی ساخته‌ام، حضرت نگاهی کرد و گفت بله اگر آتشی نفرستی که تمام آن باغ‌ها را بسوزانی، این حق اعمال، حق الناس و ... است که اعمال سابق ما را از بین می‌برد.

وی تصریح کرد: حضرت علی(ع) ما را به استقامت و پابرجایی در عمل می‌خواند، امام رضا(ع) نیز در حدیث سلسله ذهب عمل به سیره اهل بیت را شرط تاثیر اعتقاد درست می‌داند و اگر فردی استقامت نکند، شب قدر خیلی به فریادش نخواهد رسید. از این رو هم گذشته را با شب قدر بسازد و هم آینده ضامنش باشد. اگر بخواهیم گذشته بد، خوب شود و خدا این قدرت را دارد که با توبه سیئات را به حسنات تبدیل کند، فرد باید توبه کند و باید گذشته خود را بازسازی کند. اما گناه کفر عملی است و باید با اعمال آتی جبران شود. ما در شب قدر گذشته خود را درست می‌کنیم و اگر مشکلی است که ما قول می‌دهیم درست کنیم و آینده‌مان را جوری بسازیم که مطابق شریعت باشد.

زین‌العابدینی افزود: اگر انسان توبه کند، دیگر کار بد نمی‌کند، بنابر این هم خدا تواب است و هم بنده. اگر ما به دامن اولای برگردیم خدا توبه پذیر و تواب است و از آن عذابی که برای بنده مقدر کرده است، بازمی‌گردد، پس با توبه حقیقی فرد هم گذشته را تکرار نمی‌کند و هم در خصوص آینده ضمانت می‌کند که گناه نکند.

وی تصریح کرد: ما در دعای کمیل می‌خوانیم که حضرت بهترین دل‌ها را وسعت یافته‌ترین دل خوانده است. در حدیث دیگری می‌دانیم که از قول خداوند بیان شده است که هیچ زمین و آسمانی نمی‌تواند جایگاه من باشد اما قلب بنده مومن جایگاه ماست. پرظرفیت‌ترین قلب‌ها بهترین قلب‌ها هستند. ما باید قلب خود را در شب وسیع‌تر کنیم و باید قدمی در جلو برداریم. قیامت یوم الحسرت است، ممکن است بهشت برویم، اما بهشت نیز دارای سطوح مختلفی است و باید از لغزش‌ها کاست تا از درجه بالاتری در بهشت برخوردار شد تا اینکه به سوی جهنم برویم.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه بنابراین شب قدر علوی شبی است که همراه با استقامت باشد، گفت: شب قدر علوی باید در کل سال تداوم داشته باشد و هر شب را شب قدر دانست و هر شبی که گریه کنی روز قیامت گریه نمی‌کنی.

وی در خصوص آسیب‌شناسی وضعیت موجود گفت: خداوند در قرآن کریم به ما بشارت می‌دهد که اگر ایمان بیاورید از آسمان و زمین برای شما برکت خواهد بود. همچنین اصل بعثت برای مکارم اخلاق بود، طبق حدیث اگر انسان ظالم باشد ناپسند و ضد اسلام است و از این رو داریم که حکومت ممکن است با کفر دوام داشته باشد، اما با ظلم دوام نمی‌یابد، یعنی اگر مسلمانی حکومت ظالمانه بدل کند که خیلی پا نمی‌گیرد، اما حکومت یک کافر که اخلاقی و عادلانه بیشتر از طول می‌کشد. از این رو بیشترین دستاورد شب قدر و دین اخلاق است، طوری نشود که پس از آنکه از مراسم شب قدر خارج می‌شویم، با یکدیگر دعوا بکنیم. اگر دیدیم شب قدر در اخلاق ما تاثیر گذاشته است و از بداخلاقی‌های ما کم کرده، شب قدر تاثیر گذاشته است.

زین‌العابدینی در پایان گفت: هم قرآن و هم اهل بیت ما را به اخلاق می‌خوانند و شب قدر برای پالایش ماست که علف هرزها را در این شب کوتاه کنیم و برای همین شب قدر باید استقامت داشته باشد که در این صورت نتیجه‌بخش خواهد بود.