دنباله تمام خبر‌ها و تحلیل های این روز‌ها در حوزه فضای دیجیتال را که می گیریم به چند کلید واژه مشترک می رسیم؛ پیام رسان داخلی، فیلترینگ تلگرام، ترافیک رایگان داخلی، کسب و کار‌های دیجیتال و حمایت از تولید داخلی. آنطور که شواهد نشان می دهد قرار است پیام رسان ها بومی شوند و حمایت از این بومی شدن هم همه جانبه است.
حمایت هایی از جمله تبلیغ های تلویزیونی پرتکرار، رایگان شدن ترافیک مصرفی کاربران و فیلترینگ تلگرام به عنوان رقیب اصلی. فارغ از مخالفت هایی که نسبت به فیلترینگ تلگرام وجود دارد و فارغ از دلایل امنیتی و سیاسی که این تصمیم را در مرحله اجرایی شدن قرار داده است، جنبه دیگری از ماجرا وجود دارد که تا کنون کمتر به آن توجه شده است؛ آن هم تاثیر اینترنت رایگان پیام رسان های داخلی بر اکوسیستم استارتاپی و همچنین کسب و کار‌های غیراینترنتی کشور است.
آنچه این روز‌ها بیش از هر چیز بر آن تاکید می شود ایجاد فضای رقابتی یکسان برای کسب و کار‌های اینترنتی است. اما اینترنت رایگانی که پیام رسان بومی در اختیار کاربرانش قرار داده است بخشی از معادلات فضای رقابتی یکسان را بر هم می زند و بر کسب و کار‌های غیراینترنتی هم تاثیر می گذارد.
یکی از این تاثیر‌ها در بازار فیلم، سریال و محتوا‌های ویدویی است. برای مثال چند روز پس از افزایش کاربران پیام رسان سروش یعنی در تعطیلات نوروز ۹۷ و در ادامه، شاهد شکل گیری کانال هایی با محوریت فیلم و سینما هستیم که تعداد اعضایشان به سرعت در حال افزایش است. در این کانال ها فیلم ها و سریال های ایرانی به طور کامل قرار داده می شوند، اما ترافیک مصرفی رایگان است و هیچ کدام از کاربر‌ها برای دانلود و ذخیره آن هزینه ای پرداخت نمی کنند.
شاید برای کاربران این استفاده رایگان خوشایند باشد و باعث رضایت آن ها از پیام رسان سروش شود و شاید برای صاحبین این کانال ها هم از طریق تبلیغات باعث درآمد شود، اما در این میان برخی کسب و کار‌ها متضرر می شوند که صاحبین محتوا، تهیه کننده های فیلم و سریال و سرمایه گذاران شبکه نمایش خانگی در راس آن قرار دارند.
این فعالیت غیرقانونی آن هم در بستر پیام رسانی که برخواسته از صدا و سیما است و در حالی که این نهاد به عنوان بزرگترین بنگاه تولید کننده محتوای ویدیویی همواره بر حفظ حقوق صاحبان اثر تاکید دارد، تضاد بزرگی را رقم می زند. حال اگر این اینترنت رایگان ادامه داشته باشد و نقض قانون کپی رایت و از بین رفتن حقوق معنوی صاحبین محتوا نیز ادامه پیدا کند آیا دیگر کسی به دنبال خرید دی وی دی فیلم ها می رود؟ آیا مدیران پیام رسان ها، مدیران مرکز ملی فضای مجازی و نیز وزارت ارتباطات از چنین تضییع حقوقی که در بستر ترافیک رایگان اینترنتی شکل گرفته است آگاهی و از آن رضایت دارند؟ و آیا برای از بین بردن هر فضایی که افراد سودجو و متقلب می توانند با بهره گیری از آن به بخش بزرگی از کسب و کار‌های داخلی ضربه بزنند در دستور کار سیاست گذاران قرار دارد؟
همین چند وقت پیش بود که حمله به دفتر اسنپ در کرمان و حمله به دفتر یکی از استارتاپ های بیمه در تهران نشان از فاصله بین اکوسیستم استارتاپی و صاحبین کسب و کار‌های غیر اینترنتی داشت. فاصله ای که هر روز با شکل گیری یک استارتاپ خلاق ممکن است بیشتر شود و جلوی آن را هم نمی شود گرفت. در عین حال همه جا درباره حمایت از کسب و کار‌های داخلی و تولید ملی صحبت می شود و حتی محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز حمایت همه جانبه دولت از استارتاپ های بومی را با تخصیص اعتبار ۵۰۰ میلیارد تومانی برای آن ها اعلام کرده است. حال اگر روند فعالیت های غیرقانونی که در بستر اینترنت رایگان شکل گرفته است کنترل نشود، طولی نمی کشد تا دوباره شاهد مقابل هم قرار گرفتن دسته ای از کسب و کار‌ها و برهم خوردن آرامش اکوسیستم استارتاپی کشور باشیم.
