دلیل استعفاء بازرگان چه بود؟

ابوالفضل بازرگان برادرزاده نخست وزیر دولت موقت انقلاب اسلامی گفت: مهندس بازرگان دیندار واقعی بود که تجربیات موفق مدیریتی و سابقه طولانی در مبارزات و کنترل اعتصاب ها در زمان انقلاب و مدیریت دولت موقت داشت که نزدیک به معجزه بود و کشور را در آن شرایط اداره کرد و با مشکلات جنگید.

به گزارش ایرنا، ابوالفضل بازرگان عصر دوشنبه در همایش بازرگان و انقلاب اسلامی، فراز و نشیب دولت موقت در سی و نهمین سالگرد تاسیس نهضت آزادی در مسجد الرحمن در سخنان خود با عنوان 'دولت موقت و چالش ها' اظهار داشت: به دلیل این ویژگی ها در حکمی هم که برای مهندس بازرگان صادر شده بود این ویژگی ها در آن حکم آمده است. اعضای گروه های چپ هم به شجاعت و فداکاری مهندس بازرگان اذعان داشتند.

وی افزود: انتخاب بازرگان انتخاب درستی بود و در دفاعیات از دولت به این اشاره می کرد که انتخاب رهبری بهترین انتخاب بوده است. مهندس بازرگان قبول مسوولیت را واجب عینی در آن شرایط می دانست و در پاسخی که به این دعوت داد به آن اشاره می کند.

بازرگان گفت: سعی می شد ترکیب موثری از احزاب و انجمن اسلامی مهندسین در هیات وزیران وجود داشته باشد. با توجه به این که از یک طرف، انقلاب در دوره کوتاهی به پیروزی رسید بر خلاف انقلاب های دیگر که سال ها به طول انجامید و توانستند مدیریت های شایسته را در خود بپرورانند، در این مدت کوتاه چنین اتفاقی در کشور نیفتاد و کشور با مشکلاتی رو به رو شد که قبلا برای آن پیش بینی نشده بود.

وی اضافه کرد: دولت موقت توانست برخورد مناسبی با مشکلات داشته باشد و ماموریت های محوله را تا قبل از استعفا انجام دهد.

بازرگان به برخی از مشکلاتی که دولت موقت در آن زمان با آنها مواجه بود اشاره کرد و گفت: برای برخی مشکلات اعم از ضد انقلاب و ضعف تبلیغات پیش بینی نشده بود. در آن زمان امکان تبلیغات برای دولت وجود نداشت و احزاب و نشریات مختلف و رادیو و تلویزیون و شورای تبلیغات اسلامی علیه دولت موضع می گرفتند.

وی اظهار داشت: خود سری و خود تصمیم گیری در برخی نهادها در آن زمان وجود داشت و شوراهای کارگری که توسط نیروهای چپ شکل می تشکیل می شد در مدیریت کارخانه ها دخالت کرده و حتی مدیران کارخانه ها را حبس می کردند.

عضو نهضت آزادی گفت: وزارت کار بدون این که با دولت هماهنگی کند حداقل حقوق کارگران را افزایش داد که بار سنگینی روی دوش دولت گذاشت و این پیش بینی نشده بود تا زمینه و امکانات آن را فراهم کنند.

وی افزود: در خصوص شکل اقتصاد اختلاف نظر بود؛ از جمله عزت الله سحابی رییس سازمان برنامه و بودجه گرایش بیشتری به دولتی کردن اقتصاد داشت و شرکت های بیمه و کارخانجات بیشتری، ملی شدند. مشکلاتی هم در نهاد نخست وزیری و محیط آن بود و وقتی دولت مستقر شد چون شناختی از نیروهای مستقر در نخست وزیری نداشت نسبت به این ها بی اعتمادی از جهت کارشکنی وجود داشت.

بازرگان با اشاره به مساله امنیت و حفاظت از نخست وزیری به دلیل تشکل نشدن نهادهای امنیتی اعم از شهربانی گفت: بین اینها ناهماهنگی به دلیل اختلاف سلیقه وجود داشت. حجم مراجعات به گونه ای بود که کارها فلج می شد و هیچ معاون وزیری نمی توانست کارهایش را انجام دهد و به همین دلیل نهادی به عنوان راهنمای مراجعان شکل گرفت.

وی افزود: یکی از مشکلات، تظاهراتی بود که در خیابان پاستور و خارج از نخست وزیری می شد؛ مثلا تظاهرات خانم ها به دلیل حجاب و کامیون داران و تظاهرات به دلیل دستگیری نیروهای چپ. این ها باعث شد دولت احساس کرد دیگر نمی تواند ادامه دهد و در هر ملاقاتی که با رهبر انقلاب صورت می گرفت دولت مشکلات خود را مطرح می کرد و گاهی اوقات راه حل هایی هم پیشنهاد می شد.

بازرگان گفت: این که گفته می شود مثلا تسخیر سفارت آمریکا باعث استعفای دولت موقت شد درست نیست و مهندس بازرگان آن را توضیح داده است. دولت به نوعی هشدار داد که به این ترتیب نمی شود کار را ادامه داد و نامه ای که بازرگان به من دادند و من پیش نویس آن را به رهبری دادم دیگر نقطه پایانی بود که به موارد قبلی اضافه شد و مهندس بازرگان مجبور به استعفا شد.

وی افزود: آنگونه که شنیده می شود وقتی نخست وزیر استعفا داد گفتند که راجع به آن تصمیم گیری می شود و امام چند نفر اعم از مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی را دعوت کردند تا مهندس بازرگان را از این کار برحذر دارند که این ها هم می گویند که دیگر کار از کار گذشته و عمر این دولت تمام شد و وقتی مهندس بازرگان وقتی شنید استعفایش پذیرفته شد گفت نفس راحتی می کشم.