دلار چقدر حباب دارد؟

پژوهشگر بانک مرکزی با تاکید بر اینکه ذخایر بانک مرکزی کاملا توانایی مدیریت شرایط کنونی بازار ارز را دارد، خاطرنشان کرد: هیجانات مردم در بازار ارز باید کنترل شده و حباب آن تخلیه گردد.

پویا جبل عاملی در گفتگو با مهر، با تحلیل نوسانات نرخ ارز در روزهای گذشته، گفت: چنانچه بخواهیم دید کلانی به نوسانات نرخ ارز داشته و عوامل ریشه ای آن را رصد کنیم باید به عقب بازگشته و فارغ از تحولات روزهای اخیر به تحولات این روزهای ارز بپردازیم، در این میان آنچه نمایان می شود این است که از زمان پس از برجام وضعیت باثباتی در اقتصاد کشور و بازارهای مختلف نمود پیدا کرده و اما متاسفانه به دلیل فشارهایی که از حوزه مسائل غیراقتصادی به سیاستگذار ارزی تحمیل شد، منجر به آن گردید که امروز مواجه با تعدیل قیمتی ارز باشیم.

پژوهشگر بانک مرکزی تصریح کرد: خواست توده های مردم این بود که نرخ ارز در یک نرخ اسمی باثبات باقی بماند، این سیاست اگرچه معقول نبود اما سیاست گذار ارزی را بر آن داشت که به آن تن دهد و بر همین اساس امروز شاهد آن هستیم که فنر جمع شده نرخ ارز باز شده است، بنابراین نوسانات کنونی به یک سیاست بلندمدت برمی گردد که متاسفانه در همه دولت ها در ایران وجود داشته است.

وی تصریح کرد: بعد از اجرایی شدن برجام، افزایشی را در رشد اقتصادی به واسطه بالارفتن درآمدهای نفتی شاهد بودیم که در سال گذشته خود را به صورت مازاد تجاری نشان داد؛ البته درآمد حاصل شده منجر به این گردید که در سالجاری واردات افزایش یابد. به این معنا که مطابق آمار گمرک طی ۹ ماهه اخیر واردات کشور ۱۸ درصد افزایش یافته؛ در حالی که صادرات غیرنفتی این رشد را تجربه نکرده است و همین امر فشاری را بر روی ذخایر ارزی کشور ایجاد نموده است.

به گفته جبل عاملی، عدم تعادل در بازار ارز به واسطه چنین فشارهایی ایجاد شده، ضمن اینکه تصویری که از وضعیت اقتصاد کلان ایران وجود دارد چنانچه به یک پنج ضلعی توصیف شود، یک طرف فشار بر روی ثبات اسمی نرخ ارز بوده و در اضلاع دیگر واردات بی رویه، ثبات درآمدهای ارزی، سیاست های غیرمنضبط بودجه ای و واگذاری خطوط اعتباری مختلف قرار می گیرد به نحوی که فروش نفت و صادرات نفت ایران افزایش نیافته، در حالی که به بانک مرکزی برای تخصیص خط اعتباری فشار می آید.

وی اظهار داشت: در شرایط فعلی قیمتی که اکنون در بازار به وجود آمده حاصل انتظارات مردم و بازار از نرخ ارز است؛ چرا که نرخ سودی که با فشارهای مختلف بر مقامات پولی در بانک ها کاهش یافته منجر به این شده که مردم به سمت بازارهای دارایی دیگر غیر از سیستم بانکی بروند و در عین حال هم که نرخ ارز در این دوران پنج ساله به نحوی پیش رفته که این انتظارات را شکل داده است که بالاخره نرخ ارز افزایش می یابد.

جبل عاملی با طرح راهکارهایی در خصوص ساماندهی وضعیت کنونی بازار ارز خاطرنشان کرد: کاری که باید انجام داد این است که دولت برای پنج ضلعی اقتصاد کلان ایران فکری کند و انتظارات مردم را هم مدیریت نماید؛ چرا که وضعیت امروز کشور همانند دوران تحریم نیست و ایران درآمدهای دلاری خود را دارد، ضمن اینکه افزایش قیمت نفت را هم شاهد هستیم که این امر می تواند بر روی نرخ آتی ارز اثرگذار باشد، بنابراین بهترین راهکار آن است که شرایط را برای مردم توضیح داد.

پژوهشگر بانک مرکزی خاطرنشان کرد: حتی اگر شرایط مناسب هم باشد ولی مردم فکر کنند که اوضاع بازار ارز مساعد نیست، رفتار آنها اثر خود را در بازار خواهد داشت و به همین دلیل باید از هیجانات جلوگیری کرد.

وی در پاسخ به این سوالی مبنی بر اینکه اکنون بازار ارز چقدر حباب دارد، گفت: اگر امروز را نگاه کنیم مشخص است که با مدیریت انتظارات از سوی بانک مرکزی و ثبات در نرخ می توان بازار را آرام کرد اما عدد مشخصی را نمی خواهم به عنوان حباب ارز اعلام کنم. این در شرایطی است که ذخایر بانک مرکزی می تواند بازار را کنترل کرده و قیمت را به پایین تر از این سطوح برساند و این توانایی کاملا مشهود است.

جبل عاملی افزود: بانک مرکزی باید نوسانات و هیجانات را کنترل کرده و البته سیاستگذاران و سیاستمداران دریابند که باید عوامل ریشه ای را در بازار ارز و نرخ ارز اصلاح نمایند.