خودروهای در آستانه حذف را بشناسید

دنیای اقتصاد نوشت: جدیدترین گزارش کیفی خودروهای داخلی در شرایطی ازسوی وزارت صنعت،معدن و تجارت منتشر شد که طبق آن، تنها دو محصول در مقایسه با ارزیابی قبلی، با بهبود کیفی مواجه شده‌اند و سایر خودروها ثبات را تجربه کرده‌اند.

در این گزارش که از سوی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران تهیه شده و به آذرماه مربوط می‌شود، ۳۹ مدل خودرو سواری مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته است. هرچند تهیه‌کننده گزارش کیفی خودروهای داخلی، شرکت موردنظر است، با این حال از دو سه ماه گذشته، وزارت صنعت، معدن و تجارت گزارش کیفی خودروها را منتشر می‌کند.

هرچه هست، روشی که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران برای ارزیابی کیفی خودروها لحاظ می‌کند، به این صورت است که هر محصولی بسته به امتیازات کسب شده، بین یک تا پنج ستاره کیفی دریافت می‌کند. با این حساب، هر خودرویی که ستاره بیشتری را به خود اختصاص دهد، کیفیت بالاتری دارد. این موضوع در حالی است که هیچ‌کدام از خودروهای داخلی در ارزیابی کیفی آذر ماه موفق به کسب بیش از چهار ستاره نشده‌اند. طبق این گزارش، اخذ یک ستاره، نشان‌دهنده حداقل کیفیت یک خودرو است و باکیفیت‌ترین خودروها نیز فعلا چهار ستاره هستند.

در بین ۳۹ خودرو موردنظر اما ۹ خودرو چهار ‌ستاره کیفی را از آن خود کرده‌اند که همه آنها جزو محصولات حاضر در رده‌های قیمتی متوسط و گران به‌شمار می‌روند. نیو مزدا۳، سوزوکی گرندویتارا، هیوندایی آی ۲۰، کیا سراتو، تندر-۹۰ پلاس اتومات، پارس تندر، هیوندایی آی ۱۰، رنو ساندرو و پژو۲۰۷ اتومات، ۹ خودرویی هستند که در گزارش کیفی آذر ماه موفق به کسب ۴ ستاره کیفی شده‌اند. از سوی دیگر اما ۱۴ خودرو توانسته‌اند در گزارش کیفی آذرماه، سه ستاره کیفی را به‌دست بیاورند. بر این اساس، جک S۵، تیگو ۵، هایما S۷ اتومات،آریزور۵، چانگان CS۳۵، جک J۵ ، آریو اتومات، آریو دنده‌ای، تندر۹۰ ایران خودرو، تندر۹۰ پارس خودرو، رانا، دنا پلاس، پژو ۲۰۶ و پژو ۲۰۶ صندوقدار، خودروهایی هستند که در گزارش کیفی آذر ماه حائز سه ستاره کیفیت شده‌اند.

همچنین ۱۰ خودرو تولید داخل نیز در گزارش موردنظر صاحب دو ستاره کیفی شده‌اند. این خودروها عبارتند از: ام وی ام ۳۱۵ جدید، تیبا۲، ساینا، دنا معمولی، دانگ فنگ، سورن، سمند تبریز، پژو پارس فارس، پژو پارس مازندران و پژوپارس تولید مرکز.در نهایت اما شش خودرو داخلی نیز تنها یک ستاره کیفی از گزارش آذر ماه دشت کرده‌اند. بر این اساس، پراید ۱۳۱ سایپا، پراید ۱۳۱ پارس خودرو، پراید ۱۳۲،تیبای معمولی،پژو ۴۰۵ تولید خراسان و لیفان X۶۰، شش خودرویی هستند که در نازل‌ترین سطح کیفی به تولید رسیده‌اند. با توجه به تک‌ستاره بودن خودروهای موردنظر و طبق مصوبه وزارت صنعت،معدن و تجارت، خودروهای موردنظر عملا تنها تا پایان سال حق تولید خواهند داشت. بر اساس مصوبه وزارت صنعت، خودروهای تک‌ستاره از ابتدای سال ۹۷ مجوز تولید و شماره‌گذاری دریافت نخواهند کرد و بنابراین خودروسازان یا باید به تعداد ستاره‌های شش محصول موردنظر بیفزایند و یا خود را آماده وداع با آنها کنند.

البته با توجه به اینکه بیشتر خودروهای تک‌ستاره فعلی جزو محصولات پرتیراژ به شمار می‌روند، حذف‌شان از چرخه تولید تا پایان سال، چندان باورپذیر نبوده و احتمال در نظر گرفتن مهلتی دوباره برای آنها بالاست. همچنین این احتمال وجود دارد که خودروسازان به هر نحو ممکن مقدمات بهبود کیفی شش خودرو موردنظر را مهیا و آنها را تا پایان سال به دو ستاره کیفی مجهز کنند. این در شرایطی است که حتی اگر چنین اتفاقی نیز رخ بدهد، امثال پراید و پژو ۴۰۵ تنها تا ابتدای دی ماه ۹۷ امکان تولید خواهند داشت، زیرا توان پاس کردن استانداردهای جدید را نداشته و راهی جز حذف پیش رویشان نیست. این موضوع البته شامل خودروهای دیگری مانند سمند، پژوپارس و تیبا نیز می‌شود، چه آنکه طبق اعلام انجمن خودروسازان ایران، این سه محصول به علاوه پراید و پژو ۴۰۵ نمی‌توانند استانداردهای جدید (مصوب سازمان ملی استاندارد ایران) را پاس کنند. ازآنجاکه خودروهای موردنظر در مجموع چیزی حدود ۶۰ درصد از کل تیراژ سالانه خودروسازی کشور را در اختیار دارند، نگرانی‌های بسیاری درباره حذف آنها در صنعت و بازار خودرو کشور ایجاد شده و باید منتظر ماند و دید شرکت‌های خودروساز داخلی چه فکری به حال جایگزینی‌شان خواهند کرد.

اما در گزارش کیفی آذر ماه نیز طبق روال ماه‌های گذشته، خودروهای تولید داخل در ۵ دسته کلی شامل «بالاتر از ۱۰۰ میلیون تومان»، «بین ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان»، «۵۰ تا ۷۵ میلیون تومان»، «۲۵ تا ۵۰ میلیون تومان» و «زیر ۲۵ میلیون تومان» دسته‌بندی شده و بین یک تا چهار ستاره کیفی به‌دست آورده‌اند.در گزارش آذر ماه باز هم جزئیات مربوط به نمرات منفی خودروهای تولید داخل اعلام نشده است، با این حال به نظر می‌رسد معیارهای ارزیابی همچنان همان ۹ معیار قبلی هستند. «سیستم موتور»، «سیستم تعلیق»، «ترمز»، «بدنه»، «نفوذ آب»، «صداهای غیرعادی»، «تجهیزات الکتریکی»، «تزئینات داخلی و خارجی» و «رنگ»، ۹ معیاری هستند که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، سطح کیفی خودروهای داخلی را از برآیند آنها محاسبه می‌کند.

اما از دیگر نکات قابل توجه در گزارش کیفی آذر ماه، غیبت پژو ۲۰۰۸ است. این محصول که مونتاژ آن از چند ماه پیش در ایران خودرو آغاز شده، در حال حاضر در خیابان‌های کشور قابل رویت است و بنابراین خیلی‌ها راغب هستند تا با جزئیات کیفی آن آشنا شوند. با این حال فعلا نه گزارش کیفی این خودرو در آمارهای وزارت صنعت،معدن و تجارت منتشر می‌شود و نه رقم تولید آن.دیگر نکته گزارش کیفی آذر ماه اما افزایش ستاره‌های دو محصول است. بر این اساس، تیبا۲ و ساینا که در گزارش قبلی تنها یک ستاره داشتند، طی ارزیابی آذر ماه دو ستاره شده‌اند تا فعلا از خطر حذف بگریزند. این در شرایطی است که سایر خودروهای تحت ارزیابی، تغییر کیفی خاصی را تجربه نکرده و ستاره‌هایشان در سومین ماه پاییز ثابت مانده است.

جزئیات کیفی خودروها

نگاهی اما به جزئیات کیفی خودروهای داخلی در آذر ماه بیندازیم تا مشخص شود هر کدام در چه سطح کیفی قرار دارند. بر این اساس، در دسته خودروهای بالای ۱۰۰ میلیون تومان تنها با دو عضو یعنی مزدا۳ جدید گروه بهمن و سوزوکی گرند ویتارای ایران‌خودروی خراسان روبه‌رو می‌شویم که هر دو این خودروها در مقایسه با گزارش کیفی آبان ماه هیچ گونه تغییری را به خود ندیده‌اند. طبق گزارش منتشره، هم سوزوکی گرندویتارا و هم نیو مزدا۳ با چهار ستاره کیفی جایگاه خود را به‌عنوان محصولات با کیفیت تثبیت کرده‌اند. این دو محصول مونتاژی بالاترین قیمت را در بین خودروهای داخلی دارند.

در گروه خودروهای ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومانی اما با ۵ محصول مونتاژی مواجه می‌شویم و در این بین، کیا سراتو و هیوندایی مدل i۲۰ به‌عنوان محصولات برتر این گروه معرفی شده‌اند.‌هیوندایی i۲۰ که در کرمان موتور مونتاژ می‌شود، دارای چهار ستاره کیفی است و در مقایسه با گزارش قبلی تغییری از جنبه ستاره‌بندی به خود ندیده است. همچنین کیا‌سراتو نیز که در شرکت سایپا مونتاژ می‌شود و دارای چهار ستاره کیفی است، نسبت به گزارش قبلی تفاوتی از حیث ستاره‌بندی نکرده است. از سراتو و هیوندایی که بگذریم، رده‌های بعدی گروه ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومانی‌ها به سه محصول چینی تعلق پیدا کرده است. جک S۵، تیگو۵ و هایما S۷ همگی حائز سه ستاره کیفی شده‌اند. با این حساب، خودروهای موردنظر در مقایسه با آبان ماه تغییر خاصی را از جنبه کیفی تجربه نکرده و ستاره‌هایشان ثابت مانده است.

اما به گروه خودروهای ۵۰ تا ۷۵ میلیون تومان برویم و ببینیم اوضاع ستاره‌ها در این گروه پر از محصولات چینی به چه شکل است. طبق گزارش اعلامی، صدرنشین این دسته، هیوندایی مدل i۱۰ نام دارد که توانسته چهار ستاره کیفی کسب کند؛ این خودرو که جزو محصولات پسابرجامی صنعت خودرو است و در شرکت کرمان موتور به مونتاژ می‌رسد، تغییرات کیفی خاصی را نسبت به ماه گذشته به خود ندیده است. چندی پیش اعلام شد که این مدل هیوندایی برخی استانداردهای جدید را نمی‌تواند پاس کند و بنابراین دیگر امکان ادامه مونتاژ نخواهد داشت. حال با توجه به چهار ستاره بودن این محصول، باید منتظر ماند و دید تکلیف آن‌چه خواهد شد و آیا مونتاژش ادامه می‌یابد یا از سبد محصولات کشور حذف می‌شود.

پس از این مونتاژی کره‌ای، با ۵ محصول چینی مواجه می‌شویم که به جز یک محصول، بقیه آنها سه ستاره کیفی به دست آورده‌اند. یکی از این خودروها، آریزو۵ نام دارد که محصول بخش خصوصی است و تعداد ستاره‌هایش در مقایسه با گزارش قبلی، تفاوتی نکرده است. همچنین چانگان CS۳۵ نیز که در سایپا مونتاژ می‌شود، سه ستاره قبلی خود را حفظ کرده است، درست مانند برلیانس. همچنین جک مدل J۵ نیز با همان سه ستاره پیشین در گزارش کیفی آذر ماه جا خوش کرده است. این در حالی است که لیفان X۶۰ تنها یک ستاره کیفی دارد و بنابراین مشخص نیست سرنوشت آن تا پایان امسال چه خواهد شد.
صدرنشینی خودروهای مشترک

اما نگاهی هم بیندازیم به دسته ۲۵ تا ۵۰‌میلیون تومانی‌ها که بیشترین خودروهای داخلی را در خود جای داده است. رده‌های اول تا ششم این گروه ۲۳ عضوی را اعضای خانواده رنو و پژو اشغال کرده‌اند و بیشترشان همان‌هایی هستند که تحت پلت فرم مشترک X۹۰ در کشور به تولید می‌رسند. بر این اساس، رنو ساندرو، پژو ۲۰۷ اتومات، تندر پلاس اتومات و پارس تندر، چهار عضو چهار ستاره گروه ۲۵ تا ۵۰ میلیون تومانی‌ها به شمار می‌روند. هیچ‌کدام از آنها البته در مقایسه با گزارش کیفی قبلی تفاوتی از حیث ستاره‌بندی به خود نمی‌بینند. گروه موردنظر اما رنو و پژوهای دیگری نیز دارد، با این حال آنها سه، دو و تک‌ستاره به شمار می‌روند. در این بین، تندر معمولی ایران خودرو و تندر معمولی پارس خودرو صاحب سه ستاره کیفی در آذر ماه شده‌اند، درست مانند رانا و دنا پلاس و پژو ۲۰۶ هاچ بک و پژو ۲۰۶ صندوقدار که آنها نیز سه ستاره‌اند. در گروه ۲۵ تا ۵۰ میلیون تومانی‌ها اما خودروهای دو ستاره نیز به چشم می‌خورند که در این بین می‌توان به محصولاتی مانند ام وی ام، سورن، دانگ فنگ، تیبا۲ و ساینا اشاره کرد. خودروهای تک‌ستاره این گروه را نیز پژو ۴۰۵ خراسان و تیبای معمولی تشکیل می‌دهند.
دسته کم‌کیفیت‌ها

در نهایت اما سری هم به گروه زیر ۲۵ میلیون تومانی‌ها بزنیم که آنها نیز در مقایسه با گزارش کیفی آبان ماه تفاوت خاصی را از جنبه ستاره‌بندی به خود ندیده‌اند. همه اعضای این گروه که سه مدل پراید به‌شمار می‌روند، تک‌ستاره هستند؛ بنابراین از حداقل کیفیت برخوردارند. طبق اعلام شرکت بازرسی، پراید ۱۳۱ سایپا، پراید ۱۳۲ سایپا و پراید ۱۳۱ پارس‌خودرو اعضای تک‌ستاره گروه خودروهای زیر ۲۵ میلیون تومان هستند. این گروه پیش‌تر میزبان پراید ۱۱۱ نیز بود، با این حال در گزارش آذر ماه نامی از آن ثبت نشده است. گفته می‌شود این محصول مدتی است در سایت مرکزی سایپا به تولید می‌رسد. هرچه هست، خودروهای فعلی گروه زیر ۲۵ میلیون تومانی‌ها مانند دیگر محصولات تک‌ستاره، فرصت چندانی برای فرار از حذف طی سال جاری نداشته و اگر ستاره‌هایشان افزایش نیابد، با توقف تولید مواجه خواهند شد.