فرارو- یک تحلیلگر مسائل بین الملل گفت: «آنچه که در کردستان عراق رخ داده است باید از تمام جهات مورد بررسی قرار بگیرد. توجه صرف به یک وجه ماجرا بنا به هر دلیلی می‌تواند موجب غافلگیری و خطاهای استراتژی می‌شود که باعث بر پیچیدگی و بحران می‌افزاید. اینکه برخی مدعی می‌شوند که کردستان و آنچه که در کردستان می‌گذرد صرفا یک توطئه و ترفند منطقه‌ای و بین المللی است و عده‌ای دیگر بگویند که این پدیده ناشی از خواست کردها و ظلم تاریخی به آنها در برخی از مناطق است، خطای آشکار خواهد بود.»
به گزارش فرارو، ساکنان اقلیم کردستان عراق روز دوشنبه در حالی برای همه پرسی استقلال به پای صندوق‌های رأی رفتند که فضای پرتنشی بر این منطقه حاکم است، برخی از برگزاری این همه پرسی خوشحالند و برخی دیگر از وضعیت فعلی خارج از مرزها و ابهامات درباره آینده نگران هستند. هرچند این نگرانی‌ها پر بی‌راه هم نیست و واکنش دولت عراق و کشورهای همسایه زمینه ساز این نگرانی شده است.
نایب رئیس مجلس شورای اسلامی ایران نیز با بیان اینکه «آمریکا و اسراییل پشت پرده
موضوع استقلال کردستان عراق هستند» گفت که جمهوری اسلامی نباید موضع سختی
دراین رابطه بگیرد و حساسیت زیادی درباره این موضوع نشان دهد.
علی مطهری در حاشیه جلسه علنی صبح امروز سه‌شنبه مجلس در جمع
خبرنگاران اظهار داشت: بهتر بود تلاش بیشتری می‌کردیم که این اتفاق
نمی‌افتاد اما حالا که این رفراندوم برگزار شده و به نظر می‌رسد رای هم
می‌آورد نباید خیلی درباره‌ی آن حساسیت نشان دهیم.
وی افزود: روشن
است که کردها از همه پرسی استقلال کردستان حمایت می‌کنند اما این همه پرسی
به معنی استقلال کردستان عراق نیست و مراحلی دارد که اگر قابل انجام باشد
هم دو سه سال طول می‌کشد پس نباید خیلی راجع به آن حساسیت نشان دهیم بلکه
باید مردم کردستان عراق را روشن کنیم که این کار به صلاحشان نیست.
در همین خصوص مهدی مطهرنیا تحلیلگر مسائل بین الملل در گفت‌وگو با فرارو، عنوان کرد: «آنچه این روزها در فضای خاورمیانه دیده می‌شود، تلفیقی از نبردها و رویدادها است. به بیان دیگر یک روند رو به افزایش از درخواست‌های قومی و فرقه‌ای به وجود آمده است که روز به روز نیز رو به آن افزوده می‌شود. البته این روند در غرب نیز وجود دارد و در آنجا نظام‌های سیاسی از روش‌های دموکراتیک با احترام به دیدگاهها و نظرات، نژادها، فرقه‌ها و مذاهب متکثر به دنبال راه حل‌هایی هستند و تا حدودی هم آن را حل کرده‌اند.»
وی ادامه داد: «اما به طور کلی وجود این قبیل مسائل به عنوان یک روند در عصر ارتباطات و تبدیل جهان به اتاق شیشه‌ای و از اتاق شیشه‌ای به آنچه که من گوی بلورین می‌خوانم، همگی نشانگر نوعی هیجان و ارزش و تحرک شدید درونی برای دستیابی به جامعه مدنی و پایگاه و جایگاه سیاسی و دستیابی به نوعی کرامت و احترام منطقه ای است.»
او تاکید کرد: «اکنون به طور واضح مسئله کردستان عراق تبدیل به یک بحران چندلایه‌ای شده‌است که می تواند مجموعه‌ای از پیامدها را به همراه داشته باشد. عکس العمل های شدید در برابر آنچه که در کردستان رخ داده نشان می‌دهد نتایج این اتفاق ایران، ترکیه وعراق را در برمی‌گیرد و می‌تواند ایجاد کننده مشکلات و تنش‌هایی شود.»
این استاد دانشگاه گفت: «نیروهای فرامنطقه ای به دلیل جهت گیری دولت ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای چالش برانگیز در برابر کنشگران به دنبال یک صهیونیست قومی یا مذهبی در مرزهای ما هستند. «اسرائیل دوم» یا «ایران دوم» یک قدرت چالش برانگیر در کنش یک صهیونیست مذهبی یا قومی در کنار ایران است. داعش اولین گزینه برای این امر بود.»
وی تصریح کرد: «به نظر من اگر ایران پرونده هسته‌ای را به فرجام نمی‌رساند، داعش اکنون در منطقه قدرتمندتر از گذشته می‌ماند. پذیرش برجام توسط تهران تدبیر بزرگی بود که آثارش تنها در انرژی هسته‌ای نیست. عده‌ای از کنشگران منطقه‌ای و فرامنطقه ای و رژیم تل آویو به دنبال این معنی هستند و بودند که اراده‌ای که آنها به انجام می‌رسانند اراده‌ای حاکم و لایزال نیست و اینکه آمریکا با همه قدرت و اسراییل با تمام امکانات، اراده کنند که هر چه می‌خواهند بشود، این یک امر غیر علمی است. همانگونه که نپذیریم آمریکا بزرگترین قدرت جهانی است هم امری غیرعلمی است. سناریوی مطلوب ما آن است که ایران توسعه یافته و الگو و مدلی برای پیشرفت ملی منطبق با فرهنگ و تمدن حاکم بر این منطقه بتواند ظهور و بروز کرده و به گونه‌ای قدرت خود را نشان دهد که دیگران برای پیوستن به این مجموعه فرهنگی خودشان وارد عمل شوند و افتخار کنند. آنجاست که قدرت ملی را به نمایش گذاشتیم.»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل اظهار کرد: «لذا باید این نکته را در نظر گرفت که کردها در این مسئله تا چه حد می توانند تاثیرگذار باشند و رفتار دولت‌های مرکزی با اقوام و فرقه‌های حاضر در این کشورها تا چه میزان می‌تواند باعث افزایش تنش یا کاهش این مشکلات شود؟ من بر این باور هستم که کردها به خصوص کردهای ایران خود را اصیل‌ترین وجه ایرانی می‌دانند و نیاز است که مورد کرامت و احترام انسانی قرار گیرند و در مقابل هم دولت مرکزی تلاش کرده تا به بهترین شکل ممکن رفتار کند.»
وی تصریح کرد: «اما هنوز متاسفانه کشورهای منطقه موفق نشده‌اند که یک ادبیات تکثرمحور در ارتباط با کردها یا به طور کلی اقوام مختلف ایجاد کنیم تا یک رابطه دموکراتیک بر پایه تسامح و تساهل شکل بگیرد. از این رو قدرت‌ها رقیب در حوزه‌های منطقه‌ای تلاش می‌کنند از این روند و اتفاق بر علیه دولت‌های مرکزی این کشورها استفاده کنند و آنها را به سمت و سوی یک چالش بزرگ و حفره امنیتی سوق دهند.»
او گفت: «در چنین شرایطی نوع رفتار دولت‌های مرکزی اهمیت بسیاری پیدا می‌کند که در وضعیتی که باید برخورد قاطع با این رخدادها شکل بگیرد، باید در نظر داشته باشند که فضای کشور به سمتی برود که یک حالت دموکراتیک در کشور حاکم شود.»
مطهرنیا افزود: «دولت‌ها نباید اینگونه خیال کنند که دمکراسی محدود به برگزاری انتخابات است. انتخابات تقلیلگرایانه ترین وجه دموکراسی است در حالی که امروز به واسطه سکوهای ارتباطی و در آینده به واسطه تبدیل شدن جهان به گوی بلورین، کار بسیار بسیار سخت‌تر خواهد بود. زیرا جهانیان به سرعت اخبار را با سریع‌ترین حالت ممکن و با بالاترین شفافیت ممکن مخابره می کنند و مرزهای زبانی فرو میریزد و ما در یک شب شاهد شرایطی خواهیم بود که تمامی تصمیم‌گیرندگان فعلی را غافلگیر خواهد کرد.»
وی تاکید کرد: «لذا آنچه که در کردستان رخ داده است باید از هر دو منظر مورد بررسی قرار بگیرد. توجه صرف به یک وجه ماجرا بنا به هر دلیلی می‌تواند موجب غافلگیری و خطاهای استراتژی بیشتر شود که باعث می‌شود بر پیچیدگی و بحران افزوده شود. اینکه برخی مدعی می‌شوند که کردستان و آنچه که در کردستان می‌گذرد فقط یک توطئه و ترفند منطقه‌ای و بین المللی است و عده‌ای دیگر بگویند که این پدیده ناشی از خواست کردها و ظلم تاریخی به آنها در برخی از مناطق است، هر دو خطای آشکار خواهد بود.»
این استاد دانشگاه گفت: «در یک موضوع استراتژیک باید همه جوانب مورد توجه و بررسی قرار گیرد و به جای تکیه بر باورها و تمناها و خواهش‌ها، با واقعیات مواجه شویم و برای مدیریت این واقعیت‌ها به دنبال راهکار باشیم. مدیریت چنین اوضاعی نیازمند واقع بینی، عملگرایی و صبر و متانت امنیتی و نظامی دارد. در غیر این صورت هرچه بیشتر عمق تزاهم افزایش یابد می تواند به گسترش خشونت و کشتار در خاورمیانه منجر شود.»
مطهرنیا در پاسخ به اینکه واکنش کشورهای همسایه مانند بستن مرزها آیا بعد از همه پرسی ادامه پیدا می‌کند یا صرفا یک اقدام برای قبل از استقلال کردستان بوده است گفت: «به هر ترتیب استقلال کردستان مانند یک غذای سنگین دیر هضم برای کشورهای همسایه خواهد بود. کشورهای منطقه دارای جغرافیای کردنشین و دارای تعصب معنا دار نسبت به آن هستند. بنابراین من گمان می کنم که این تنش می تواند ادامه دار باشد و اصطکاک بلند مدتی را در منطقه ایجاد کنند. مگر اینکه کشورهای منطقه به نوعی بازنگری در خصوص رفتارها و سیاست‌های خود در درون حاکمیت خود دست بزنند و در جهت گسترش دموکراسی پرپهنا و قابل قبول دست پیدا کنند.»
