همزمان با تشدید سیاستهای ضدایرانی دولت جدید واشنگتن در قبال تهران، دو تن از دیپلماتهای پیشین ایالات متحده آمریکا به دونالد ترامپ در رابطه با سیاستهای ضدایرانیاش و خطر بروز جنگ در منطقه هشدار دادند. جان کری، وزیر خارجه دولت باراک اوباما و از چهرههای کلیدی در به ثمر رسیدن مذاکرات هستهای ایران با گروه 1+5 ضمن تاکید بر پایبندی ایران به تعهداتش بر اساس برجام به بیان ناگفتههایی از لابیها علیه ایران پیش از مذاکرات هستهای پرداخت و یادآور شد که پیش از مذاکرات «خطر جنگ با ایران» بسیار پررنگ بود.
به گزارش دنیای اقتصاد، جانکری با یادآوری مساله هستهای ایران و اینکه برخی از رهبران کشورهای منطقه، تنها راه را بمباران ایران میدانستند، تاکید کرد: «رهبران کشورهای منطقه به من و باراک اوباما رئیسجمهوری وقت میگفتند که باید ایران را بمباران کنید.» همچنین جک سالیوان، چهره تاثیرگذار پشت پرده حزب دموکرات نیز در سخنانی گفته است که خطر بروز جنگ در خلیج فارس و تقابل نظامی آمریکا با ایران جدیتر از خطر وقوع یک درگیری با کره شمالی است.
همزمان وزیر امورخارجه آلمان نیز از امکان وقوع جنگ در خلیج فارس ابراز نگرانی کرده است. این در حالی است که روز گذشته جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا، ایران را به همراه چین، روسیه و کره شمالی و سازمانهای افراطگرا بهعنوان یکی از چالشهای اصلی آمریکا معرفی کرد و گفت: « ارتش آمریکا نیازمند فهرست متوازنی از ظرفیتهای پیشرفته برای عملکرد قاطعانه در عملیاتهای نظامی است.» همزمان سنای آمریکا نیز چندی است تحریمهای جدیدی را به بهانه مسائل موشکی در دستور کار قرار داده است که مقامات ایران تصویب چنین تحریمهایی را مغایر با روح برجام میدانند.
تاکید غرب بر پایبندی ایران
روز گذشته محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، جان کری وزیر امور خارجه پیشین ایالات متحده و فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که در مذاکرات هستهای ایران نقش پررنگی داشتند، به همراه وزیران خارجه اندونزی و نروژ در نشستی خبری پیش از نشست اسلو حاضر شدند. اسلو فروم بهعنوان یک نشست هماندیشی بینالمللی با گردهم آوری میانجیگران، بازیگران و تصمیم گیران ارشد بینالمللی فضا را برای گفتوگوهای غیررسمی و تبادل نظر و تجربه برای تبیین چالشهای فرارو و دستیابی به راهحل مناسب برای آنها براساس مدل چتمهاوس فراهم میکند.
جان کری در این نشست در مورد تداوم توافق هستهای و اهمیت رسیدن به آن با ایران صحبت کرد که فدریکا موگرینی نیز در تکمیل صحبتهای وی اظهارات مهمی را بیان کرد.موگرینی در تایید سخنان جان کری در موضوع پایبندی ایران به برجام گفت: «ما همین چند هفته پیش شاهد چندمین گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی بودیم که تایید کرد ایران به تعهدات خود در برجام پایبند است.
بنا بر این ما در اولین قدم بر این مساله که غیرممکن است با ایران به توافق هستهای برسیم، غلبه کردیم و در مرحله بعد هم بر بدگمانیهایی که میگفتند این توافق هستهای به سرانجام نخواهد رسید، غلبه کردیم.» او ادامه داد: «حالا که در آستانه رسیدن به سال دوم حصول برجام هستیم، آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ششمین گزارش جامع خود تایید میکند که ایران به توافق هستهای پایبند است اما در هر حالتی (در هر شرایطی که اتفاق بیفتد) اتحادیه اروپا تضمین میکند توافق هستهای با ایران دوام خواهد داشت.»موگرینی همچنین گفت: «همه ما به این توافق هستهای پایبند هستیم و این توافق متعلق به یک کشور نیست.
این توافق متعلق به جامعهجهانی است و تا زمانی که مربوط به اتحادیه اروپا باشد ما تمام تلاش خود را میکنیم که مطمئن شویم توافق اجرایی شده و در حال اجرا است.» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه گفت که اطمینان دارد آمریکا به برنامه جامع اقدام مشترک پایبند خواهد ماند، هرچند که اظهاراتی خلاف آن بیان میکند. موگرینی تاکید کرد:«سیاست ما برای تعامل با ایران ادامه خواهد داشت.»
راهحل نظامی برای بحرانها وجود ندارد
همزمان جان کری، وزیر خارجه پیشین آمریکا نیز بر پایبندی ایران به تعهداتش تاکید کرد و گفت که از این رو همه طرفها باید به تعهدات خود در برجام عمل کنند. به گزارش «ایرنا» جان کری در سخنانی که روز گذشته در حاشیه نشست اسلو بیان کرد، افزود: «ما بحرانهای زیادی در جهان داریم که نشان میدهد هیچ نوع راه حل نظامی برای اینها وجود ندارد.» کری تاکید کرد: «تنها راه جلوگیری از تنشها این است که این راهحلها را هدایت کنیم که در این اجلاس میخواهیم همین کار را کنیم.»
وزیر خارجه پیشین آمریکا با یادآوری مساله هستهای ایران و اینکه برخی از رهبران کشورهای منطقه، تنها راه را بمباران ایران میدانستند، ادامه داد: «رهبران کشورهای منطقه به من و باراک اوباما رئیسجمهوری وقت میگفتند که باید ایران را بمباران کنید.» به گفته این دیپلماتسابق آمریکایی تا پیش از رسیدن به توافق هستهای به سمت یک تنش بسیار جدی با ایران حرکت میکردند اما آنها در برابر همه تحرکات یک مسیر متفاوت را اتخاذ کردند.
این مقام سابق وزارت خارجه آمریکا اضافه کرد: «کشوری که در دانش و فناوری در چرخه هستهای به پیشرفتهای شایانی رسیده است؛ به شکل داوطلبانه تصمیم میگیرد گزینههای خود را کنار بگذارد و احتمال استفاده از تسلیحات هستهای را هم در هر زمانی به صفر برساند.» همچنین براساس اخباری که منتشر شده است فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نامهای را درخصوص اجرای برجام از ظریف، وزیر امور خارجه ایران دریافت کرده است. به گزارش «ایسنا» موگرینی بهعنوان هماهنگکننده کمیسیون مشترک، این نامه را با همه اعضای 1+5 به اشتراک گذاشته است. یک منبع در اتحادیه اروپا گفت که اتحادیه اروپا از همه طرفها انتظار دارد تا بهطور کامل به تعهداتشان پایبند باشند.
خطر جنگ آمریکا با ایران
همزمان با تاکید موگرینی و کری بر لزوم پایبندی به توافق هستهای و اجتناب از راهحل نظامی برای بحرانها، جک سالیوان در سخنانی گفت که خطر بروز جنگ در خلیج فارس و تقابل نظامی آمریکا با ایران جدیتر از خطر وقوع یک درگیری با کره شمالی است. سالیوان با اشاره به دولت ترامپ و تصمیمات او میپرسد که آیا این احتمال وجود دارد که سیاستهای دولت ترامپ به بروز درگیری با ایران منجر شود؟ و خود به این پرسش پاسخی مثبت میدهد.
او در عین حال تاکید میکند که وقوع چنین جنگی به سود آمریکا نیست. به باور سالیوان، جنگ با ایران نه تنها منافع ملی آمریکا را تامین نمیکند، بلکه در خدمت ثبات و امنیت در خلیج فارس نیز نخواهد بود. به باور جک سالیوان، آمریکا پس از آغاز دوره زمامداری دونالد ترامپ چند عقبگرد جدی داشته و این تنها به خطای سیاسی دولت ترامپ در قبال ایران محدود نمیشود.
هشدار مرکل و گابریل
در همین رابطه، سیاستمداران آلمان نیز نسبت به وقوع جنگی تازه در خلیج فارس هشدار دادهاند. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، در جریان سفر خود به مکزیک، آشکارا نسبت به وضعیت بحرانی حاکم بر خلیج فارس ابراز نگرانی کرده و گفته بود که هرگونه تلاش برای منزوی کردن قطر و ایران میتواند برای کل منطقه گران تمام شود. وزیر امور خارجه آلمان، زیگمار گابریل نیز نسبت به وقوع جنگی جدید در خلیج فارس هشدار داده است.
ساز ناکوک ماتیس
از سوی دیگر جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا در نشست کمیته خدمات مسلح مجلس نمایندگان آمریکا،« ایران، چین، روسیه و کره شمالی و سازمانهای افراطگرا» را چالشهای اصلی آمریکا عنوان کرد.
ماتیس افزود: در فضای استراتژیک کنونی پنج چالش اصلی یعنی روسیه، چین، ایران، کره شمالی و سازمانهای افراطگرای خشونتآمیز پیش روی ارتش آمریکا قرار دارد. او با اشاره به اینکه این چالشها معیارهای آمریکا برای تعیین وضعیت جهان، اندازه نیروها، توسعه ظرفیت و مدیریت بحران هستند، افزود: «ارتش آمریکا نیازمند فهرست متوازنی از ظرفیتهای پیشرفته برای عملکرد قاطعانه در عملیاتهای نظامی است.» وزیر دفاع آمریکا در ادامه اظهارات خود به تکرار ادعاهای واهی و خصمانه واشنگتن علیه ایران پرداخت و گفت که ایران کماکان از سازمانهای تروریستی بینالمللی همچون حزبالله حمایت میکند و به دنبال افزایش نفوذ خود در منطقه برای مقابله با آمریکا و متحدانش است.