بلاتکلیفی ایرانیان آمریکا پس از فرمان ترامپ

فرمانی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری جدید آمریکا، صادر کرده و به‌موجب آن قرار است شهروندان ایران و شش کشور دیگر تا اطلاع ثانوی امکان ورود به خاک آمریکا را نداشته باشند اگرچه ممکن است برای همه به یک میزان اهمیت نداشته باشد، اما آدم‌های زیادی با شنیدن این خبر آب سردی روی سرشان ریخته شد؛ آنهایی که برای تحصیل و کار به آمریکا رفته و برای مدتی کوتاه به کشورشان بازگشته بودند تا سری به عزیزانشان بزنند، اما به‌موجب این فرمان دیگر نمی‌توانند به آمریکا برگردند.

به گزارش شرق، به نظر می‌رسد با این فرمان، بسیاری از ایرانیان تا آینده‌ای نامعلوم هرگز امکان سفر به آمریکا را پیدا نخواهند کرد. آدم‌هایی که بدون آنکه بخواهند، زندگی‌شان به امضای رئیس‌جمهوری آمریکا بسته است و ممکن است تا ابد زندگی آنها را تغییر دهد.

آناهیتا یکی از آنهاست. او دانشجوی دکترای علوم پزشکی در دانشگاه ویسکانسین میلواکی و کمتر از دو ماه است که به آمریکا رفته و این اتفاق، شرایط بدی را برای او و دوستانش رقم زده. او به «شرق» می‌گوید: «گروه پرشین‌کالچر دانشگاه تجمعی راه انداخت که روز گذشته برگزار شد و نسبت به امضای این فرمان اعتراض کرد، اما مطابق پرس‌وجوهایی که کردم، فهمیدم ترامپ نمی‌تواند با ما کاری کند، چون ما الان در خاک آمریکا و مشغول تحصیل هستیم و تا زمانی که درسمان تمام شود ایمن هستیم، اما دیگر نمی‌توانیم از کشور آمریکا خارج شویم». او می‌گوید: «دو جور ویزا به دانشجویان داده می‌شود؛ یکی ویزای چندبار ورود و دیگری ویزای یک‌بار ورود. ویزای من یک بار ورود بود؛ یعنی من در کل دوره پنج‌ساله تحصیلم نمی‌توانستم از آمریکا خارج شوم، بنابراین حالا هم شرایط خیلی برای من متفاوت نمی‌شود، اما اگر درصدی کوچک امیدوار بودم که خانواده‌ام به اینجا بیایند هم ناامید شدم».

آناهیتا درباره ویزاهای چندبار ورود نیز توضیح می‌دهد: «دانشجویانی که موفق به گرفتن ویزای چندبار ورود می‌شدند می‌توانستند در طول تحصیل از کشور خارج شوند، اما با امضای این فرمان، شرایط آنها نیز شبیه ما می‌شود. از قضا بچه‌های زیادی داریم که در این تله افتاده‌اند. خانم یکی از دوستانم در بین دو ترم برای دیدن خانواده‌اش به ایران آمده و حالا دیگر نمی‌تواند برگردد. وقت سفارتش دو هفته دیگر بود و حالا هیچ‌چیزی معلوم نیست. اتفاق جالب این است که همه مردم از این ماجرا ناراحت هستند».

این دانشجوی ایرانی ادامه می‌دهد: «استادان ما برنامه‌ای برایمان ترتیب داده‌اند تا به ما بگویند که اصلا ترامپ می‌تواند از نظر قانونی این کار را انجام دهد یا نه. شهردارهای برخی ایالت‌ها نیز نسبت به این اقدام اعتراض کرده و گفته‌اند که این فرمان را در ایالت‌هایشان اجرائی نمی‌کنند. از طرفی این قانون بندی دارد که می‌گوید این فرمان شامل کشورهایی می‌شود که داخلشان آشوب وجود دارد، اما ایران این شرایط را ندارد و متهم شده به ایجاد آشوب».

آناهیتا در پایان می‌گوید: «در دانشگاه ما حداقل ٣٠٠ دانشجو وجود دارد که در حال اتمام دوره تحصیلات تکمیلی‌شان هستند. برای این دانشجویان هزینه شده و شما جدا از میلواکی با یک حساب سرانگشتی می‌توانید بفهمید که در کل آمریکا چقدر دانشجوی ایرانی وجود دارد. آنها پای این هزینه می‌ایستند، استاد من هم می‌گوید تا پای استعفا پای ما می‌ایستد، چون روی این دانشجویان دکترایی که گرفته حساب کرده است... . مسئله‌ای که وجود دارد این است که آمریکا مقرر کرده هر کشوری که مهاجر به خاکش می‌فرستد، باید اطلاعات مهاجران را به صورت کامل در اختیارش قرار دهد و البته بعید است که ایران زیر بار چنین اتفاقی برود».

بهار و پرهام، زوج جوانی هستند که سه سال است برای ادامه تحصیل از ایران به تگزاس رفته‌اند. پرهام دانشجوی دکترای شیمی است و بهار دوره کارشناسی ارشد روان‌شناسی را می‌گذراند. آنها درباره اعتراض به این فرمان می‌گویند: «هنوز به صورت رسمی اعتراضی به این ماجرا در تگزاس نشده، اما واقعیت این است که بعد از آمدن ترامپ حال همه بد است. الان بین دوستانمان کسی را داریم که برای تعطیلات کریسمس به ایران رفته و در دانشگاه نیز کاری گرفته و استادیار بود، حالا، هم کارش را از دست می‌دهد و هم شرایط تحصیلی‌اش به‌هم خورده است، ترامپ گفته که این ماجرا تا یک ماه ادامه دارد، اما می‌دانیم که فعلا در حال بالاوپایین‌کردن فضاست و قطع‌به‌یقین آن را تمدید می‌کند». بهار می‌گوید: «آدم‌های زیادی را می‌شناسیم که پدر و مادر مریضشان ایران هستند و حالا ممکن است دیدار آنها با هم تا ابد طول بکشد».

همچنین دکتر علی دادپی، استاد اقتصاد دانشگاه تگزاس، به «شرق» می‌گوید: «فعلا در این مرحله صدور هرگونه ویزا برای اتباع ایرانی ممنوع شده و تا الان می‌گفتند که این فرمان شامل آنهایی که گرین کارت دارند و ایرانی‌هایی که گذرنامه آمریکایی دارند نخواهد شد، اما وکلا به همه ایرانی‌هایی که حتی گرین‌کارت دارند توصیه کرده‌اند که از آمریکا خارج نشوند. مسئله این است که این فرمان آمریکا را یک گام به عقب می‌برد و همه پیشرفت‌هایی که درزمینه صدور ویزا تحصیل شده بود از بین رفت، در دوره اوباما برای دانشجویان ویزای مالتی (چندبار ورود) صادر می‌شد اما حالا ماجرا فرق کرده».

این مسئله محدود به واکنش ایرانی‌ها نیست؛ پروفسور اسکات آرانسون، استاد دانشگاه تگزاس، در وبلاگ شخصی‌اش یادداشتی نوشته‌ است با عنوان «نخست به سراغ ایرانی‌ها رفتند»؛ او در این یادداشت با ارجاع به سابقه کاری‌اش با دانشجویان هوشمند و تلاشگر ایرانی و با تصویر دغدغه‌ها و تنش‌هایی که یک ایرانی فارغ‌التحصیل دکترا متحمل می‌شود با این نهیب بی‌پروا «رژیم» ترامپ را خطاب می‌کند: از شما خواهشی دارم اگر سیاست دولت آمریکا بر آن است که دانشجوهای دکترای من اخراج شوند، پس اول مرا اخراج کنید؛ از شما ملتمسانه می‌خواهم به خانه‌ام بیایید، دستگیرم کنید، ملیتم را فسخ کنید و تمام تقدیرنامه‌هایی را که در کاخ سفید و وزارت امور خارجه به من اعطا شده پاره کنید. من این را به ‌عنوان بزرگ‌ترین افتخار شغلی‌ام به حساب خواهم آورد».

ایرانی‌های مقیم آمریکا بلاتکلیف هستند؛ آنها می‌گویند ضربه‌زدن به ایرانیان مقیم آمریکا کمترین هزینه را برای هر دولتمرد آمریکایی دارد؛ چون در این کشور سفارت ایران وجود ندارد و هرچقدر که موفقیت‌های آنها زیاد باشد، اما آنها بدون یک پشتوانه اجتماعی- سیاسی نمی‌توانند کاری از پیش ببرند؛ مثل مریم که دانشجوی دکترای تخصصی در آمریکاست و برای شرکت در مراسم درگذشت پدرش به ایران آمده بود و حالا نه راه پس دارد و نه راه پیش؛ او در گفت‌وگو با «شرق» فقط به این نکته اکتفا می‌کند که: «در میان بازی قدرت‌ها ما له می‌شویم و فرزند کوچک من که در آمریکاست ممکن است تا مدت‌ها نتواند من را ببیند؛ چون من از همسرم جدا شده‌ام و او آمریکایی است و من نمی‌دانم که با این اتفاق آیا می‌توانم فرزندم را دوباره در آغوش بگیرم یا نه...».