شیخ اقلیت‌ها

مواضعش و سخنانش گاه و بی‌گاه خبرساز می‌شود. کارش گاهی به «احضار» نیز می‌کشد. روحانی است و فعلا ردای دفاع از حقوق اقوام و اقلیت‌های مذهبی را بر تن دارد و برحسب وظیفه، مدام از باید‌ها و نباید‌هایی در حق قومیت‌ها و اقلیت‌های مذهبی- دینی سخن می‌گوید. علی یونسی، دستیار ویژه حسن روحانی در امور اقوام و اقلیت‌های دینی چهره امروز ماست؛ کارنامه خبری و سیاسی‌اش خواندنی است.

بهانه: رعایت حقوق شهروندی ژست انتخاباتی نیست
به ‌دنبال رونمایی از منشور حقوق شهروندی از سوی حسن روحانی در هفته پیش، همچنان بحث حقوق شهروندی بحث داغ رسانه‌ها و محافل هم‌اندیشی صاحب‌نظران سیاسی است. در همین راستا هم علی یونسی، به ‌عنوان دستیار ویژه رئیس‌جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های دینی، روزهای شلوغی را پشت سر می‌گذارد و همواره دراین‌باره به اعلام نظر و تشریح دیدگاه دولت می‌پردازد.

یونسی در تمام مصاحبه‌ها و اظهارنظرهایش در روزهای اخیر یک توضیح مشترک و قابل توجه دارد و آن اینکه «برخی می‌گویند تدوین منشور حقوق شهروندی یک ژست تبلیغاتی و انتخاباتی است، اما قاطعانه می‌گویم که این‌طور نیست. رعایت حقوق شهروندی یک ضرورت ملی است و منافع ملی ما در گرو رعایت حقوق شهروندی و تحقق این قانون است». به همین واسطه او را به‌عنوان چهره خبرساز روزهای اخیر انتخاب کردیم.

شناسنامه:  صادره  از نهاوند
نامش علی یونسی است، اما در محافل امنیتی با نام علی ادریسی او را می‌شناسند، ٦٥ سال پیش در نهاوند -یکی از شهرستان‌های استان همدان - به دنیا آمد. به سبک دیگر چهره‌های امنیتی، اطلاعات زیادی از زندگی خصوصی، همسر و فرزندانش به‌ جز حسن یونسی که خود از دوستان اصحاب رسانه است، در دست نیست. حسن یونسی از بازداشت‌شدگان حوادث سال ٨٨ بود.

کارنامه: نظامی، امنیتی، حقوق شهروندی
ریاست شعبه دادگاه نظامی، ریاست سازمان قضائی نیروهای مسلح، وزیر اطلاعات دولت اصلاحات، ریاست کمیته تحقیق درباره قتل‌های زنجیره‌ای، معاون حقوقی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، مشاور امنیتی رئیس قوه قضائیه و دستیار ویژه رئیس‌جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های دینی-مذهبی، برجسته‌ترین سمت‌های رسمی او از سال ٦٢ تا کنون است. ریاست شعبه دادگاه نظامی اولین سمت رسمی او پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود. در پاییز و زمستان سال ٦٢ تعداد زیادی از اعضای شبکه مخفی و نظامی حزب توده ایران و ٣٠ نفر از اعضای سازمان فداییان- شاخه اکثریت- را محکوم کرد. سال ٧٩ بود و وقوع قتل‌های زنجیره‌ای جنجال خبری گسترده‌ای در فضای سیاسی کشور ایجاد کرده بود؛ ‌چنان‌که قربانعلی دری‌نجف‌آبادی، وزیر وقت اطلاعات استعفا داد، پس از رفتن او، سیدمحمد خاتمی، علی یونسی را به مجلس معرفی کرد و او با رأی مجلس پنجم، چهارمین وزیر اطلاعات پس از انقلاب شد، تا سال ٨٤ هم در این پست باقی ماند.

پس از آن و با روی‌کارآمدن دولت نهم او جایش را به غلامحسین محسنی‌اژه‌ای داد. یونسی از سال ٨٤ به مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام رفت و معاون حقوقی حسن روحانی که آن‌ روزها رئیس آن مرکز بود، شد. هشت سال از همراهی او با حسن روحانی می‌گذشت تا اینکه روحانی برای یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کاندیداتوری کرد، یونسی از نخستین روزی که روحانی آمادگی خود را برای حضور در انتخابات اعلام کرد، در کنار او بود. زمانی هم که حسن روحانی رئیس‌جمهوری شد، نام یونسی برای پست‌های مختلف در دولت یازدهم مطرح شد. در ابتدا او به عنوان یکی از گزینه‌های اصلی وزارت اطلاعات برای معرفی به بهارستان محسوب می‌شد، در ادامه گفته شد قرار است یک معاونت جدید با نام (معاونت سیاسی- امنیتی رئیس‌جمهور) در پاستور تشکیل شود و علی یونسی به آنجا برود. این خبر واکنش‌هایی را به همراه داشت که ایجاد چنین معاونتی در ریاست‌جمهوری به چه دلیل است.

علی یونسی نیز این ماجرا را تکذیب و این نوع خبرسازی‌ها را در راستای فشارهای سیاسی بر خودش دانست. او همچنین در واکنش به خبر عضویتش در «کمیته تعیین استانداران»، وجود خارجی چنین کمیته‌ای را رد کرد. تا اینکه سرانجام در مهر سال ٩٢ به ‌عنوان دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور اقوام و مذاهب منصوب شد. پیش از این، دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور اهل سنت به مسائل اقلیت‌ها رسیدگی می‌کرد. از زمانی هم که دستیار ویژه روحانی شده است، سخنان او گاه و بی‌گاه خبرساز و جنجال‌آفرین می‌شود؛ مثل تجلیلش از نماد شیر و خورشید در سفرش به شیراز، یا سخنانش درباره عراق که گفت: «... مردم فلات ایران از اقوام ایرانی هستند و ایران از آغاز تولد یک «امپراتوری» بوده است... عراق نه‌فقط حوزه تمدنی و تحت نفوذ ماست، بلکه هویت، فرهنگ، مرکز و پایتخت ماست و این مسئله هم برای امروز است و هم گذشته؛ چراکه جغرافیای ایران و عراق غیرقابل تجزیه و فرهنگ ما غیرقابل تفکیک است».

این سخنان با عکس‌العمل‌های بسیاری روبه‌رو شد و از مقامات عراقی گرفته تا برخی از صاحب‌نظران حوزه دیپلماسی و نمایندگان کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به سخنانش واکنش نشان دادند.

مواضع
‌در زمان اصلاحات اگر فردی برنده جایزه بین‌المللی می‌شد، ما اولین گروهی بودیم که به او تبریک می‌گفتیم و به کمک او می‌رفتیم و مشورت می‌دادیم که این فرد از طرف گروه‌های تروریستی محاصره نشود؛ به‌طورمثال یک حقوق‌دان در زمان ما برنده جایزه مهم بین‌المللی شد، بررسی و احساس کردیم اگر با او برخورد مثبتی نشود چه‌‌بسا از طرف گروه‌های تروریستی و ضدانقلاب تحت‌تأثیر قرار بگیرد، به او تبریک گفتیم و کمک کردیم که به ایران هم بازگردد./ گفت‌وگو با روزنامه شرق، سال ٩٠.

هر پرسش و فریادی درباره هدفمندی یارانه‌ها دارید سر احمدی‌نژاد بکشید، احمدی‌نژاد با اجرای هدفمندی یارانه‌ها همه را به چالش انداخته است./ خبرگزاری ایسنا، اردیبهشت ٩٢.

‌نمی‌خواهم بگویم قانون اساسی ما بی‌نقص است چون به‌هرحال هر دستاورد بشری نقصی دارد؛ به‌طورمثال در قانون اساسی آمده که رئیس‌جمهور باید از رجال سیاسی باشد. قطعا در ذهنیت تدوین‌کنندگان اولیه، فرقی بین جنسیت نبوده، اما از طرفی نمی‌توانستند صریحا اعلام کنند این شرط لازم است یا نیست بنابراین با تعبیرهای چندجانبه عبارت رجال را مطرح کردند./ خبرگزاری ایسنا، آذر ٩٥