مسافران محترم! ما دچار نقص فنی شده ایم...

فرارو- مجید بردیا؛ مسافران محترم توجه فرمایید! هواپیما دچار نقص فنی شده و ما مجبور به فرود اضطراری هستیم. خواهشمندم آرامش خود را حفظ کنید کمربند های ایمنی راببندید. خواهش می کنم به خودتان مسلط باشید و دعاکنید ...

24 تير 1388 
هواپيماي پرواز خطوط هوايي کاسپين از نوع توپولف از تهران به ايروان مي رفت که در حوالي قزوين سقوط کرد و تمامي 169 سرنشين آن کشته شدند.

"بهبهانی وزیر راه و ترابري در خصوص علت این حادثه می گوید: اين هواپيما ابتدا از تبريز وارد فرودگاه مهرآباد در تهران مي‌شود و بعد از پياده كردن مسافران جهت انجام پرواز تهران _ ايروان به فرودگاه امام خميني مي‌رود و تمامي تست‌هاي فني و ايمني در فرودگاه‌ امام بر روي اين هواپيما انجام مي‌گيرد. توپولف كاسپين 16 دقيقه پس از پرواز در نزديكي روستاي فارسيان با سانحه مواجه مي‌شود. 

هواپيماي توپولف سه موتور دارد كه در اين سانحه ظاهرأ موتور شماره يك اين هواپيما دچار مشكل مي‌شود و تكه‌اي از قطعات آن به محل هيدروليك بال عقب و قطعه‌اي ديگر به موتور شماره دو اصابت مي‌كند و به آنها آسيب مي‌رساند.اين اتفاق موجب عدم كارآيي موتور شماره يك، قفل شدن فعاليت موتور شماره دو و بي‌حركت شدن بال عقب شده است كه هواپيما در آن زمان شروع به چرخيدن كرده و سپس با دو برابر شتاب معمولي با زمين برخورد مي‌كند، طوري كه سر جلو هواپيما مقدار زيادي داخل زمين فرو مي‌رود. 

وزير راه و ترابري افزود: خلبان هيچ گونه فرصت تصميم‌گيري نداشته است و بنابراين هواپيما با سرعت زياد به سمت پايين مي‌چرخد و در نهايت به زمين برخورد مي‌كند."

این در حالی است که کارشناسان معتقد اند کیفیت پایین و عمر زیاد هواپیما های روسی وقوع چنین حوادثی را قابل پیش بینی می کند. هواپیماهای ساخت روسیه به‌دلیل ناسازگاری با شرایط آب ‌و هوایی و اقلیم ایران و همچنین وجود برخی مشکلات فنی قابل اعتماد نیستند.

ابوالقاسم رحمانی، سخنگوی کمیسیون عمران مجلس در همین رابطه می گوید: « سوانح هواپیماهای توپولوف بیش از سایر هواپیماهاست و دولت نباید هنگام خریدهواپیما به دنبال هواپیماهای ارزان باشد.» سید شریف حسینی، ، با انتقاد از اینکه تعداد حوادث هوایی که در ایران رخ می‌دهد، بیش از دیگرکشورهاست،می گوید با تحریم‌ کشورهای غربی علیه ایران و ضرورت تامین هواپیماهای مورد نیاز می‌گوید، ایران مجبور است هواپیماهای روسی خریداری کند.

دوم مرداد 1388 
هواپيماي مسافري از نوع ايلوشين 62 متعلق به شرکت هواپيمايي آريا هنگام فرود در مشهد از باند منحرف شد که اين حادثه منجر به مرگ و آسيب ديدگي حدود 30 نفر از سرنشينان پرواز شد.

فرامرز سروی ، معاون استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری در باره علت این حادثه میگوید: این هواپیما به علت رعایت نکردن مقررات پروازی با سرعت زیاد اقدام به تقرب و فرود آمدن می کند و خلبان نیز نمی تواند بر اساس دستور العمل، هواپیما را کنترل کند که از باند خارج و دچار سانحه می شود . 

وی با اشاره به این که خلبان و کمک خلبان این پرواز هر یک به ترتیب 14 هزار و 10 هزار ساعت پرواز و تجربه کافی داشته اند به این نتیجه می رسد که خلبان دستورالعمل های پروازی مندرج در کتاب هواپیما را هنگام نشستن رعایت نکرده و کادر پروازی نیز حین تقرب و فرود آمدن روی باند شماره 13 فرودگاه تمرکز لازم را نداشته است.

کارشناسان بر این باور اند که عدم وجود مديران با تجربه در سيستم‌هاي مديريتي ارگان‌هاي هوايي، سن بالاي خلبان در ايران، عدم استقرار سيستم‌هاي نوين ايمني پرواز در ايرلاين‌ها، واقعي نبودن قيمت بليت هواپيما و شرايط ويژه تحريم توسط دولت آمريكا از دلايل اصلي وقوع سوانح هوايي در ايران است.

چهارم مرداد 1388 
اولين حادثه پس از سقوط دو هواپيما مربوط به فرود اضطراري هواپيماي بوئينگ شرکت کيش اير در مسير تهران - مشهد بود. اين پرواز ساعت 15/11 انجام شد اما خلبان در پي اطلاع از وجود نقص در سيستم کامپيوتري، هواپيما را به فرودگاه مهرآباد هدايت کرد. 

به گفته شاهدان عيني مسافران اين پرواز در فرودگاه سرگردان شدند. همچنين پرواز اروميه به تهران که قرار بود ساعت 45/12 صورت بگيرد، در فرودگاه تهران دچار اشکال فني شد و از باند فرود اين پرواز خارج شد. اين هواپيما هنگام فرود در فرودگاه مهرآباد تهران به دليل نقص فني از مسير خارج شده و خلبان توانسته بود هواپيما را کنترل کند هرچند به گفته شاهدان عيني اين موضوع نگراني هاي زيادي را براي مسافران به همراه داشته است.
 
همچنين در يک هفته اخير دو پرواز شرکت هواپيمايي کشوري (هما) به دليل نقص فني مجبور به فرود اضطراري شد؛يکي از هواپيماها که تهران را به قصد جده ترک کرده بود پس از پرواز به دليل نقص فني مجبور به فرود اضطراري شد، هواپيماي ديگر متعلق به اين شرکت نيز که تاريخ دقيق آن را سازمان هواپيمايي اعلام نکرده پس از پرواز به دليل اشکال فني به فرودگاه بازگشته است.

جواد مقيمي، كارشناس صنايع هواپيماسازي می گوید : در وقوع سوانح هوايي اخير، چندين عامل مؤثر بود كه در اين ميان، نقش اعمال تحريم توسط دولت آمريكا مبني بر عدم اجازه ورود قطعات هواپيما به كشور نيز نمايان بود. در حال حاضر اغلب خلبان‌هايي كه هدايت ناوگان هوايي كشور را برعهده دارند، افراد داراي متوسط سن بالا و يا بازنشسته در ارگان‌هايي نظير نيروي هوايي، هستند.

مقيمي می گوید: متوسط سن خلبانان در دنيا حدود 35-30 سال است و خلبانان بالاي 45 سال اجازه پرواز با هواپيماهاي مسافربري و نظامي را ندارند، زيرا اين نگرش وجود دارد كه خلبان‌هايي كه سن آنها از 45 سال فراتر رفت، تمركز لازم براي انجام پرواز ندارند.

کارشناسان تحريم اعمال شده از طرف دولت آمريكا مبني بر عدم اجازه ورود هواپيما و قطعات آن به ايران و عدم تجهيز فرودگاه‌هاي ايران به آخرين فن‌آوري‌هاي روز صنعت حمل و نقل هوايي را از ديگر دلايل وقوع حوادث هواپيمايي در كشور میدانند.

13 مرداد 1388 
يک فروند هواپيماي بوئينگ 707 متعلق به شرکت هواپيمايي ساها در مسير اهواز - تهران به دليل آتش گرفتن يکي از موتورهاي هواپيما با 174 مسافر مجبور به فرود اضطراري شد. اين هواپيما پس از مشاهده دود در کابين خلبان، 10 دقيقه پس از برخاستن از فرودگاه بين المللي اهواز به فرودگاه بازگشت. هواپيما بدون حادثه فرود آمد اما اين موضوع باعث سرگرداني مسافران اين پرواز شد.

از بین رفتن اعتماد عمومی به سفر های هوایی و کاهش مشتریان و کم شدن درآمد ايرلاين‌ها موجب تنزل ميزان آموزش پرسنل، عدم توانايي خريد قطعات هواپيما، عدم توانايي اجاره هواپيمايي مدرن می شود.

یک کارشناس صنایع هوایی می گوید: زماني كه هزينه تمام شده يك شركت هواپيمايي در مدت زمان پرواز مشخص، بيش از ميزان درآمد كسب شده باشد، طبعأ اين شركت‌ها به سمت استفاده، خريد و يا اجاره هواپيماهاي فرسوده كه هزينه چنداني لازم ندارند، متمايل مي‌شوند و ناخود‌آگاه ناوگان هوايي كشور به سمت نوعي فرسودگي پيش خواهد رفت.در حال حاضر كسب مجوز پرواز براي برخي هواپيماهاي فرسوده بعضي از شركت‌هاي هواپيمايي، از حالت ضوابط خارج شده است و از طريق روابط و بدون رعايت استاندارد‌هاي ايمني، مجوز پرواز صادر مي‌شود..

14 مرداد 1388 
یک فروند هواپيماي فوکر 100 در مسير هوايي ماهشهر به تهران، پس از برخاستن از زمين دچار نقص فني شد و مجبور به فرود اضطراري در فرودگاه مبدأ شد. اين هواپيما که متعلق به شرکت هواپيمايي کيش اير بود و بايد طبق زمان بندي ساعت 15/12 پرواز مي کرد، با يک ساعت تاخير در ساعت 25/13 از زمين بلند شد، ولي پس از مدت کوتاهي به دليل نقص فني در چرخ هاي هواپيما، مجبور به فرود اضطراري در فرودگاه مبدأ شد که همين موضوع باعث نگراني مسافران اين هواپيما شد. اين هواپيما به علت بسته نشدن چرخ هايش و احتمال اينکه پس از جمع شدن چرخ ها، مجدداً براي فرود در تهران باز نشوند، از ادامه مسير معذور شد و مسافران نگران را در ماهشهر پياده کرد.


هواپيماي تهران - ماهشهر
يک فروند هواپيما که متعلق به شرکت «ماهان» بود نيز در 14 مرداد حوالي ساعت چهار بعدازظهر به وقت محلي از تهران عازم ماهشهر در جنوب اين کشور شد که يک دقيقه پس از بلند شدن از زمين به علت نقص در سيستم هواپيما مجبور به فرود اضطراري شد. سخنگوي سازمان هواپيمايي کشوري با تاييد بازگشت سالم اين هواپيما به فرودگاه مهرآباد تهران، ارائه هرگونه جزييات را منوط به بررسي هاي بيشتر ذکر کرد.

اعتماد عمومی به ناوگاه هواپیمایی کشور روز به روز در حال کاهش است. رفته رفته به رقم هر سه روز يک سانحه هوایی نزدیک می شویم. برخی از کارشناسان با اشاره به آخرین سانحه هوائی هواپیماهای کرایه ای ایلیوشین قزاقستان از رویکرد ایران برای اجاره هواپیماهای خارجی در پروازهای داخلی انتقاد می‌کنند و آن را خطرناک می‌دانند. شرکت های هواپیمائی کشورهای منطقه بر اساس استاندارداهای بین المللی فعالیت نمی‌کنند، چنانکه تمامی پروازهای کشور قرقیزستان از جمله شرکت "آیتک ایر" به کشورهای اروپائی ممنوع بوده است.

21 مرداد 1388
نهمين فرود اضطراري هواپيما اين بار در فرودگاه اصفهان اتفاق افتاد. فرودي که به حبس يک ساعته مسافران بد اقبال انجاميد. هواپيمايي آسمان که قرار بود ساعت 30/20 به سمت اصفهان پرواز کند، با تاخير يک ساعت و نيمه به سوي اين شهر پرواز کرد، اما در حادثه يي شبيه فرودگاه مشهد هنگام نشستن، دچار حادثه شد. فرود نامناسب عوامل پروازي اين هواپيما موجب شد يکي از چرخ هاي اين هواپيماي متعلق به شرکت آسمان ترکيده، آتش بگيرد و درهاي هواپيما بسته بماند و مسافران بيش از يک ساعت در هواپيما گرفتار شوند. پس از فرود دچار ترکيدگي شد. 

رئیس فرودگاه بین المللی اصفهان درباره نهمين حادثه پروازي طی سه هفته اخیر می گوید: اين هواپيما در حال حرکت براي پياده کردن مسافران بود که اين اتفاق افتاد و مشکل خاصي نيز پيش نيامده است و پس از ترکيدگي تاير نيروي ايمني در کنار هواپيما حاضر شدند و مسافران را از داخل هواپيما پياده کردند.این سانحه آخرین سانحه هوایی تا زمانی است که این گزارش نوشته می شود و بعید نیست با این آمار بالا مجبور باشیم خیلی زود گزارش را با موارد دیگری تکمیل کنیم.

ضعف مدیریت پرواز ،فرسودگی هوا پیما، پایین آمدن سطح آموزش پرسنل ، گرانی قطعات یدکی هواپیما و بسیاری دیگر از دلایلی که برشمردیم و بر نشمردیم موجب می شود مسافران، سفرزمینی را به هراس ها و اضطراب های سفر های هوایی ترجیح دهند. البته با وجود آماربالای تلفات جاده ای شاید بهتر باشد اساسا سفر در کشورمان را مقوله ای باریسک بالا قلمداد کنیم . 

مسافران محترم توجه کنید! ما دچار نقص فنی شده ایم ...
خواهش می کنم آرامش خودتان را حفظ کنید ...
خواهش می کنم آرام باشید ودعا کنید...