فرارو- مناظره نخست میان نامزدهای اصلی انتخابات آمریکا روز گذشته برگزار شد. در این مناظره همانطور که پیش بینی می شد ترامپ و هیلاری کلینتون به موضوع برجام و ایران پرداختند. ترامپ در مورد توافق هسته ای با ایران گفت: ایران در اثر تحریمها در ورطه سقوط قرار داشت اما این توافق باعث شد که دوباره قدرت بگیرد و از سقوط نجات یابد. ترامپ همچنین افزود: توافق هسته ای با ایران بدترین توافق در تاریخ است. ایران بر کره شمالی نفوذ دارد شما در توافق هسته ای باید برای ایران شرط می گذاشتید که به کره شمالی فشار وارد کند.
در مقابل هیلاری با اشاره به اینکه «ما مشکلات بسیاری با ایران داریم و وقتی می توانیم به آنها بپردازیم که مشکل هسته ای با ایران حل شود»، افزود: توافق هسته ای با ایران تا بحال خیلی موفق عمل کرده است. حالا ترامپ که اینقدر از این توافق هسته ای انتقاد می کند به ما بگوید که چه طرح جایگزینی پیشنهاد می دهد. وی در ادامه مدعی شد که در دوران ریاست جمهوری جورج بوش ایران تنها چند هفته با ساختن بمب هسته ای فاصله داشت و در این دوران تعداد سانتریفیوژهای خود را افزایش داده بود. از اینرو آمریکا با همکاری روسیه و چین توانست تحریمهای سنگینی علیه ایران وضع نماید و ایران را به پای میز مذاکره بکشاند و این یعنی بدون شلیک حتی یک گلوله برنامه هسته ای ایران متوقف شود و این یعنی دیپلماسی.
برجام و ایران در انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا از چه جایگاهی برخوردار است؟
امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل آمریکا در گفتگو با فرارو گفت: «نکته مهم مناظره اول کلینتون و ترامپ این بود که نام ایران در این مناظره بیش از هر کشور دیگری و حتی روسیه تکرار شد. این در حالی است که عموما تمرکز مناظره اول بر مباحث سیاسی خارجی نیست؛ البته بحث تامین امنیت آمریکا مطرح شد اما شاید امکان طرح موضوعات دیگر هم وجود داشت اما به دلیل اهمیت بحث ایران، این بخش خیلی پر رنگ تر بود.»
وی ادامه داد: «دلیل این موضوع این است که جمهوری خواهان از قبل عزم خود را جزم کرده بودند که هر آنچه که میراث اوباما محسوب می شود را مورد نقد قرار داده و بی ارزش قلمداد کنند. مذاکرات هسته ای که منجر به برجام شد یکی از میراث های دولت اوباما است و آمریکایی ها چه این توافق را مثبت و چه منفی قلمداد کنند به هر حال یکی از دستاوردهای مهم دولت اوباما است و استارت این توافق هم در زمان صدرات هیلاری کلینتون در وزارت خارجه زده شد.»
وی افزود: «این موضوع قابل پیش بینی بود و از قبل هم گفته می شد که یکی از موضوعات مهم مناظرات، توافق هسته ای ایران خواهد بود.»
ابوالفتح اظهار کرد: «منتهی در این باره حرف جدیدی ایراد نشد و ترامپ همان حرف های همیشگی مبنی بر اینکه ایران سر آمریکا را کلاه گذاشت و ایران به سلاح هسته ای دست خواهد یافت یا اینکه آمریکا به ایران باج داد را تکرار کرد که این حرف ها قبلا هم گفته شده بود.»
وی ادامه داد: «صحبت های خانم کلینتون نیز جدید نبود و ایشان هم دوباره تاکید کرد که از طریق دیپلماسی توانستند مانع دستیابی ایران به سلاح هسته ای شوند در حالی که در زمان جورج بوش ایران چند هفته با سلاح هسته ای فاصله داشت و ادعاهایی که به کرات مقامات دولت آمریکا و دموکرات ها عنوان کرده بودند را تکرار کرد.»
وی افزود: «با این حال اگرچه به لحاظ محتوایی صحبت جدیدی در این مناظره درباره ایران مطرح نشد اما بخش عمده ای از این مناظره را به خود اختصاص داد که نشان دهنده اهمیت این موضوع برای افکار عمومی یا حداقل نخبگان آمریکا است.»
ابوالفتح در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه برای افکار عمومی آمریکا مسائل داخلی همچون تامین اجتماعی و مسائل اقتصادی اهمیت بیشتری نسبت به سیاست خارجی دارد، در انتخابات پیش رو موضوع برجام و ایران چقدر تاثیرگذار خواهد بود؟، گفت: «قطعا مسائل داخلی، اجتماعی، اقتصادی، معیشتی و فرهنگی در انتخابات آمریکا اهمیت بیشتری دارد، مگر آنکه موضوع سیاست خارجی با زندگی روزمره مردم آمریکا در ارتباط باشد همچون موضوع جنگ و پیامدهای آن که با زندگی روزمره مردم ارتباط خواهد داشت که در این صورت مهم می شود.»
وی ادامه داد: «مسئله هسته ای ایران برای توده مردم آمریکا خیلی مهم نیست، بلکه برای جامعه تحصیل کرده دانشگاهی و نخبگان علاقمند به سیاست خارجی و همچنین محافل مرتبط با لابی های اسرائیل حساس و قابل اهمیت است.»
وی افزود: «بنابراین اگر موضوع ایران بزرگ نمایی می شود و درباره آن خیلی صحبت می شود و یکی از موضوعات اصلی قرار می گیرد به دلیل پمپاژ از سوی قشر نخبه و فعالان سیاست خارجی مرتبط با لابی اسرائیل به داخل جامعه آمریکا است؛ وگرنه موضوعی نیست که مربوط به وضعیت روزمره مردم آمریکا باشد یا بتواند دردی از مردم آمریکا دوا کند یا مشکلی بر مشکلات آنها بیافزاید.»
ابوالفتح درباره این اظهارنظر ترامپ که "آمریکا باید ایران را مجبور می کرد که درباره برنامه کره شمالی کاری کند"، گفت: «ترامپ فاقد هرگونه تجربه در عرصه سیاست خارجی و مسائل استراتژیک است و به کرات مواضع متناقض و مبهمی اتخاذ کرده است. این بخش از مناظره برای بنده نیز قابل ابهام بود که منظور ترامپ از تاثیرگذاری ایران بر کره شمالی چیست.»
وی ادامه داد: «شاید منظور وی این بود که اگر شدت عمل و تحریم ها علیه ایران ادامه می یافت به گونه ای که به گفته ترامپ نظام ایران در ورطه سقوط قرار می گرفت یا اقتصاد ایران نابود می شد می توانست الگویی برای برخورد با کره شمالی باشد و بر اساس این الگو این کشور را وادار کنند از برنامه هسته ای خود چشم پوشی کند. شاید از دیدگاه ترامپ این نقد وجود دارد که به گفته جمهوری خواهان ایران جوایزی گرفت که باعث تشدید و ترغیب یا جری شدن کره شمالی برای ادامه برنامه هسته ای خودش شده است.»
ابوالفتح درباره نتیجه مناظره نخست میان ترامپ و کلینتون گفت: «بنده به عنوان یک مخاطب غیرآمریکایی که صرفا مسائل آمریکا را دنبال می کند و طرفدار هیچ کدام از احزاب آمریکا نیستم معتقدم ماحصل مناظره نشان داد هیلاری کلینتون توانمندتر و سخن ورتر است و با جزئیات بیشتری صحبت می کند و صبورتر است و توانایی در دست گرفتن یک مسئولیت سنگین را دارد.»
وی ادامه داد: «البته نقدهایی به کلینتون وارد است و ابهامات زیادی نسبت به عملکرد دوره وزارت وی و موضوع ایمیل ها وجود دارد که باعث عذرخواهی وی در این مناظره نیز شد. همچنین وی نماینده سیستم و ادامه دهنده راه اوباما است که دو دوره رئیس جمهور بوده و مدافع وضع موجود است و اینها نقاط ضعف هیلاری کلینتون محسوب می شود.»
وی افزود: «اما از آنجا که ترامپ به غیر از بحث تجارت که تخصص وی محسوب می شود بیشتر به کلی گویی درباره سیاست خارجی، بحث های نژادی، خشونت ها و ... پرداخت و بیشتر شعار داد و نتوانست برنامه عملی خود را تشریح کند؛ لذا من معتقدم برنده مناظره نخست بیشتر هیلاری کلینتون بود و اکثر نظرسنجی ها نیز این موضوع را تایید می کنند.»
این کارشناس مسائل آمریکا خاطرنشان کرد: «اما هنوز دو مناظره دیگر میان این دو نفر و یک مناظره میان معاونان آنها باقی مانده که با برگزاری آنها بهتر می توان قضاوت کرد. اما درباره مناظره اول می توان گفت سیلی اول را هیلاری کلینتون محکم به صورت ترامپ نواخت و شائبه ضعف جسمانی خود را نیز با قوی ظاهر شدن در مناظره رد کرد؛ در حالی که ترامپ در نیم ساعت پایانی مناظره خیلی عصبی، آشفته و کم حوصله بود و نشان داد که خیلی صبر و حوصله ندارد.»