چرا دانشجویان کارشان به سنوات اضافه می‌رسد؟

فرارو- تعدادی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی برخی دانشگاه‌ها نسبت به اجرایی شدن قانون سنوات معترض شده‌اند. قانون سنوات دانشجویی به زبان ساده یعنی، دانشجویان کارشناسی ارشد از ترم پنج و دانشجویان دکترا از ترم 9 باید هزینه‌ای اضافه بر هزینه‌ای که در طول ترم پرداخت می‌کنند به دانشگاه بپردازند و این روزها یکی‌یکی بر لیست دانشگاه‌هایی که این قانون را اجرایی می‌کنند اضافه می‌شود.

به گزارش فرارو، طبق مشاهدات انجام شده تعداد کثیری از دانشجویان به دلایل متعددی نمی‌توانند دوران تحصیلات خود را بر طبق مدت زمانی که قانون پیش‌بینی کرده است به پایان برسانند و به همین خاطر این دسته از دانشجویان به دنبال تمدید سنوات خود هستند؛ این در حالیست که با اجرایی شدن قانون اخیر کسانی که نتوانند تحصیلات خود را در مدت سنوات مجاز به پایان برسانند متحمل هزینه مالی خواهند شد.

چرا دولت مصر بر اجرایی کردن این قانون است؟
علت اجرایی کردن این قانون نیز ساده و قابل حدس است. اختصاص عادلانه هزینه‌های دولت در بخش آموزش عالی یا به زبان دیگر صرف بودجه آموزش به تعداد بیشتری از شهروندان و دانشجویان. انگار دولتیان به قدری این بهانه را بازگو کرده‌اند که سایه آن در بیانیه دانشجویان معترض دانشگاه تربیت مدرس نیز دیده می‌شد. دانشجویان این دانشگاه در بخشی از بیانیه خود آورده بودند: «ما خواهان تضییع حقوق مردم و بیت المال نیستیم.»

از سویی دیگر دولت با کمبود ظرفیت و زیرساخت نیز روبرو شده است. برخی دانشگاه‌ها می‌گویند اگر دانشجویان سنواتشان طولانی شود این دانشگاه‌ها امکانات لازم مانند خوابگاه و .. را برای دانشجویان جدید خود در اختیار نخواهند داشت.

چه دلایلی باعث افزایش سنوات دانشجویان می‌شود؟
هر اندازه علت اجرایی کردن قانون محدودیت سنوات توسط دولت روشن است؛ علل افزایش سنوات دانشجویان متعدد، پیچیده و در بسیاری از موارد خارج از اراده دانشجویان است. برای نمونه برخی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی علاوه بر تحصیل، در بازار کار نیز مشغول هستند به همین خاطر فرصت چندانی برای تمرکز بر دروس و وظایف دانشگاهی خود ندارند به همین دلیل یا ناچار می‌شوند واحدهای درسی خود را کمتر کنند یا از مرخصی و روش‌های دیگر استفاده کنند.

هرچه باشد دانشجویان برای خوش‌گذرانی دچار سنوات اضافی تحصیلی نمی‌شوند آنها نیز دلایل و دغدغه‌های خود را دارند و همه دانشجویان می‌خواهند هرچه سریع‌تر با آموخته‌های خود زندگی‌شان را ادامه دهند و اموراتشان را بگذرانند.

به تعویق افتادن دوره سربازی پسران
شاید بشود گفت در تمامی زندگی پسران رد پای سربازی دیده می‌شود. خدمت اجباری نظام وظیفه که حتی در کلاس‌های درس نیز پسران را رها نمی‌کند. هستند پسران زیادی که با کش دادن دوران تحصیلات خود به دنبال استفاده از مزایای معافیت تحصیلی می‌گردند؛ مزایایی مانند خروج از کشور و گواهینامه رانندگی.

از سوی دیگر برخی از پسران که امکان استفاده از معافیت کفالت را دارند تحصیلات خود را تمدید می‌کنند تا پدر یا مادرشان به سن ذکر شده در قانون نظام وظیفه برسد و آنها معاف شوند و تا آن زمان نیز از معافیت تحصیلی بهره برده باشند. شاید برای پسران فرار یا به تعویق انداختن خدمت وظیفه مهمترین دلیل برای طولانی شدن دوران تحصیلشان باشد.
 
تداوم زندگی دانشجویی
برای گروهی نیز زندگی دانشجویی لذت دارد. زندگی که مسئولیت‌های کمتری دارد و خانواده‌ها تنها انتظاری که از فرد دارند درس خواندن و موفقیت در دانشگاه است. برای برخی این شیوه زندگی لذت بخش است. نوعی زندگی که در آن دانشجو هیچ نگرانی‌ای از کار و درآمد ندارد و فکر و ذکرش را روی درس گذاشته است.

از سوی دیگر زندگی دانشجویی دوران خوبی است برای آنکه افراد به علاقمندی‌های خود مشغول شوند و برای مدتی فارغ از مسائل و سنت‌های و کلیشه‌های خانوادگی باشد به همین خاطر است که می‌توان تصور کرد برخی به دنبال طولانی شدن آن باشند و از این وضعیت لذت ببرند.

به طور خلاصه نسل جوان و دانشجو با زندگی دانشجویی خود را سرگرم می‌کند تا زمان و روزها برای آنها راحت‌تر سپری شود چرا که این نسل هیچ امید و افق روشنی پیش روی خود نمی‌بیند و حتی از ورود به زندگی غیردانشجویی مضطرب می‌شود چرا که هیچ افق روشنی در برابر او قرار ندارد.

ناکارآمدی نظام آموزش عالی
شاید ناکارآمدی نظام آموزش عالی مهمترین مسئله باشد. دانشجویانی که بعد از گذران حداقل 136 واحد در دوران کارشناسی خود راهی مقطع کارشناسی ارشد و دکتری شده‌اند و باید پایان نامه و رساله دکتری خود را بنویسند اما وقتی می‌خواهند به سوی رساله و پایان‌نامه گام بردارند دستشان می‌لرزد و هر روز ناتوانی و نقاط ضعف خود را کشف می‌کنند.

در چنین شرایطی است که نظام آموزش عالی باید تاوان ضعف‌های پیشین خود را بدهد چرا که نتوانسته دانشجویان قوی و توانا را تربیت کند که در نگارش و ارائه نظریات علمی خود توانا باشد. چرا که در عمل دانشجویان به خاطر ضعف سیستم آموزش عالی نمی‌توانند آموخته‌های خود را به مرحله نظریه و اجرا درآورند و در بدو دوران کارشناسی ارشد تازه به دنبال آن می‌روند نقیصه‌های پیشین خود را جبران کنند و نقاط ضعف خود را تقویت کنند.

حضور افراد در شهرهای بزرگ
برای بسیاری از دانشجویان، کش‌دار شدن دوره تحصیلاتشان در شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان، مشهد و تبریز و.. این فرصت را پیش روی آنها خواهد گذاشت تا بلکه بتوانند شغل و موقعیتی در این شهرها برای خود پیدا کنند. از نظر بسیاری این شهرها کانون مزیت‌ها و فرصت‌های موجود در کشور است به همین خاطر با حضور هرچه بیشتر آنها در این شهرها امکان استفاده از این مزایا و فرصت‌ها نیز بیشتر خواهد شد.

سرآخر...
حالا مسئولین وزارت علوم نیز بر همین باور هستند که به دلایل مختلفی ممکن است دانشجویی درسش طولانی شود. در همین رابطه مجتبی صدیقی، رئیس امور دانشجویان می‌گوید: «به دلایل مختلف ممکن است دوره تحصیلی دانشجو افزایش داشته باشد، برای همین به دانشگاه ها اعلام کرده ایم، اگر ظرفیت دارند، با دانشجو همکاری کنند و دانشجویان را به روال معمول اسکان دهند.»

وی در همین رابطه افزود: «در مجموع اگر دانشگاه دارای ظرفیت باشد، با دانشجو همکاری می کند و مصوبه صندوق رفاه د انشجویان نیز همین است که اگر ظرفیت دارند، با همان روال قبل با دانشجویان همکاری کنند.»

امید آن می‌رود با این اظهار نظر، نگرانی فعلی دانشجویان رفع شود. هرچند این تنها پاک کردن صورت مسئله است و همچنان تمدید سنوات به دلیل خدمت سربازی و نقص نظام آموزشی و نبود افقی روشن برای زندگی پس از دوران دانشجویی همچنان به قوت خود باقیست. مسائلی که فراتر از توان وزارت علوم است و باید در دولت مورد توجه قرار بگیرد.