روزشمار فرود و تیک آف هواپیماهای روسیه در ایران

فرارو- شاید در همه جای دنیا نتوان «سوزن را در انبار کاه» پیدا کرد اما در ایران حتی نمی‌توان از سرونوشت یک هواپیمای جنگنده در یکی از فرودگاه‌های کشور پیدا کرد. خبرهای یکی پس از دیگری یکدیگر را نقض می‌کنند. جالب آنجاست که هیچکدام از منابع خبری هم غیرموثق و دست دوم نیستند. برخی از اخبار را سخنگویان مربوطه می‌دهند و بعضی دیگر از اخبار را وزرا و روسای قوا اعلام می‌کنند اما هرچه را هرکه بگوید دیگری آن را نقض می‌کند.  

خلاصه ماجرا
24 مرداد؛ دیداری محرمانه و سوال برانگیز
معاون وزیر خارجه و نماینده رئیس جمهوری روسیه، میخائیل بوگدانف، به تهران آمدند. محتوای دیدارها منتشر نشد. به گفته منابع روسی این دیدارها با محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه و حسین جابری انصاری معاون عربی – آفریقایی صورت پذیرفته بوده است.
در همان زمان حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل روسیه به فرارو گفت: « سفر آقای بوگدانف به تهران هم درباره آینده مذاکرات سوریه و هم درباره بررسی تحولات میدانی در این کشور است چراکه ایشان درباره هر دو موضوع مسئولیت دارد.»

26 مرداد؛ انتشار خبر ورود هواپیمای روس به ایران
وزارت دفاع روسیه طی اطلاعیه‌ای خبر داد؛ این وزارتخانه روسی در بیانیه خود اعلام کرد:« بمب افکن های دوربرد تو-22 ام 3 و بمب افکن های تهاجمی سو-34، با پرواز از فرودگاه نظامی همدان (جمهوری اسلامی ایران) به تاسیسات گروهک تروریستی داعش و جبهه النصره در استان های حلب، دیرالزور و ادلب حمله کردند.»

رئیس کمیته دفاع مجلس نمایندگان روسیه، «ولادیمیر کوموییدوف»، نیز از کمک ایران و عراق به روسیه برای حمله به مواضع گروه تروریستی داعش خبر داد.
در همان روزهای نخست علی شمخانی همکاری ایران- روسیه را در مبارزه با داعش «تا نابودی کامل آن ها ادامه» ادامه دار دانست.

27 مرداد؛ اجازه ورود هواپیماها با مصوبه شورای عالی امنیت ملی
امریکا تصاویری را از پایگاه هوائی شهید نوژه همدان منتشر کرد که در آن جنگنده های روس قابل مشاهده بودند. در تصاویر منتشر شده توسط وب سایت موسسه استراتفورد آمریکا، ۴ جنگنده بمب‌افکن روسی سوخو ۳۴ دیده می‌شدند. این سایت مدعی شده بود تصاویرش مربوط به 27 مرداد است. هرچند در 30 مرداد ماه خبری شد.

نماینده مردم بروجرد در مجلس دهم خبر داد: «این همکاری با مصوبه شورای عالی امنیت ملی انجام می شود و مغایرتی با قانون اساسی ندارد چرا که پایگاه هوایی همدان نه پایگاه روسی شده و نه جنگده ای در پایگه نوژه مستقر شده است.»

28 مرداد؛ در خواست نمایندگان درباره «اطلاع » از موضوع
20 نماینده مجلس دهم خواستار برگزاری نشست غیرعلنی به منظور بررسی ابعاد ماجرا کردند. این نمایندگان خواستار «اطلاع» از موضوع شدند و محمود صادقی گفت: «باتوجه به شرایط حساس امنیتی در سطح منطقه و لزوم برخورد جدی با خطر افراط‌گرایی که منجر به تصمیم مراجع ذیربط نسبت به صدور اجازه به جنگنده‌های روسیه برای استفاده از پایگاه نظامی نوژه شده و همچنین نظر به لزوم اطلاع نمایندگان ملت از دلایل و پیامدهای این تصمیم که می‌تواند موجب تقویت همگرایی و هماهنگی بیشتر قوای سه‌گانه در مقابله با تهدیدات امنیتی شود، این درخواست را مطرح کردیم.»

در همان روز فلاحت پیشه گفت: « راساس اصل ۱۴۶ قانون اساسی استقرار هرگونه پایگاه نظامی خارجی در کشور حتی برای استفاده صلح آمیز ممنوع است. »
اما علی لاریجانی رئیس مجلس گفت، این وضعیت مصداق پایگاه نظامی نیست.
وزارت خارجه آمریکا خبر داد مشغول بررسی ابعاد حقوقی این تصمیم است و هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است.

30 مرداد؛ وزیر دفاع: موضوع ربطی به مجلس ندارد
وزیر دفاع بعد از روز داغ مجلس درباره ماجرای نوژه گفت: « این موضوع ربطی به مجلس ندارد. این کار تصمیم نظام در جهت مقابله با داعش و تروریستها در سوریه بوده است. »

وی در عین حال تاکید کرد: «به هیچ عنوان پایگاهی در اختیار روسها نگذاشتیم و طرح این موضوع نوعی مغلطه است بلکه ما تسهیلاتی برای عملیات مورد توافق طرفین علیه داعش در سوریه در اختیار آنها قرار دادیم.» سردار دهقان گفت:« تا هر زمان که لازم باشد به روسها اجازه استفاده از پایگاه هوایی نوژه را خواهیم داد و ممکن است هواپیماهای آنها در آنجا مسلح شوند و یا تغییرات جزئی هم صورت بگیرد.»

31 مرداد؛ به تعلیق درآمدن ماموریت
خبرگزاری ریانووستی روسیه گزارش داد که مسکو فعلا استفاده از پایگاه هوایی همدان را به حالت تعلیق درآورده است.

1 شهریور؛ کار عجالتا پایان یافت
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ایران درباره استقرار جنگنده های روسی در پایگاه هوایی نوژه همدان گفت: «آن چه که انجام شده یک کار موقت و با هماهنگی بوده است و باید تاکید کنم که روسیه نه در ایران پایگاه دارد و نه در ایران مستقر شده بلکه کار موقتی بوده که عجالتا پایان پذیرفت.»

دهقان وزیر دفاع گفت: « طبیعتا روس‌ها علاقه‌مندند نشان دهند که یک ابرقدرت و کشور اثرگذار هستند و در تمامی روندهای امنیتی منطقه و سطح جهان حضور دارند. از طرفی علاقه دارند در صحنه عملیات در سوریه خود را به عنوان یک عامل موثر مطرح کنند تا بتوانند سهم خود را در آینده و در مقابل آمریکا تامین کنند. البته نوعی خودنمایی و بی‌معرفتی پشت اعلام این خبر بوده است.»

وی همچنین افزود: « در عین حال آنها نیامدند که بمانند بلکه برای برهه زمانی کوتاه و مشخصی متناسب با عملیات‌هایی که در زمین و در سوریه انجام می‌گیرد برای پشتیبانی این کمک را از ما خواستند و ما امکان نشست و برخاست به آنها دادیم و هیچ توافق مکتوبی صورت نگرفت بلکه فقط یک همکاری عملیاتی بوده است»

ایگور کوناشنکوف ، سخنگوی وزارت دفاع روسیه در این باره به خبرنگاران گفت:‌ هواپیماهای نظامی روسیه پس از انجام عملیات‌های موفقیت‌آمیز علیه مواضع داعش از پایگاه هوایی همدان این پایگاه هوایی را ترک کرده‌اند و به روسیه بازگشته‌اند.

2 شهریور؛ پروازها متوقف نشده است
علی لاریجانی در واکنش به اینکه پرواز هواپیماهای روسی متوقف شده گفت: متوقف نشده است. ما و روسیه در مبارزه با تروریسم اتحاد داریم که این به نفع مسلمانان منطقه است. در همدان پایگاهی به روسیه داده نشده و این نشست و برخاست‌ها فقط برای سوخت‌گیری بوده است. با این حال به موضوع تقاضای شما برای برگزاری جلسه غیر علنی رسیدگی می‌شود.