مدیر کل نظارت و ارزیابی فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو با بیان اینکه وزارت بهداشت مکلف به مهیا کردن زمینه توسعه فرآورده طبیعی و سنتی است، شرایط تاسیس داروخانه‌های سنتی را تشریح کرد.
دکتر امیرحسین جمشیدی، درباره تاسیس داروخانه‌های طبیعی و سنتی که اخیرا تصویب و ابلاغ شده، گفت: داروخانه‌های طبیعی و سنتی با هدف ارتقاء خدمات رسانی در حیطه فرآورده های طبیعی و سنتی شکل گرفته است و در حال حاضر تعداد زیادی فرآورده داریم که با عنوان فرآورده طبیعی یا سنتی و همچنین بسته بندی‌های گیاهی از سازمان غذا و دارو مجوز گرفته‌اند.
وی افزود: در سال‌های اخیر موضوع طب سنتی به صورت دانشگاهی نیز مطرح شده و خیلی از افرادی که در این زمینه چه در حوزه پزشکی سنتی یا طب سنتی و چه افرادی که در حوزه داروسازی سنتی تحصیل کرده‌اند، فارغ‌التحصیل شده‌اند و فعالیت می‌کنند.
جمشیدی ادامه داد: با توجه به سیاست‌های کلان سلامت (ابلاغیه مقام معظم رهبری) و همچنین با توجه به برنامه پنجم توسعه (بند "ه" ماده ۳۴ ) و همچنین سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است و دیگر موارد قانونی، وزارت بهداشت مکلف است که زمینه توسعه فرآورده طبیعی و سنتی را مهیا کند و قاعدتا رویکرد سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت به این فرآورده‌ها، رویکردی ترویجی است و باید زمینه دسترسی به این فرآورده‌ها همچنین ترویج مصرف آن‌ها و جایگزین شدن آن‌ها را با داروهای شیمیایی بیش از پیش ایجاد کنیم. ذکر این نکته ضروری است که تنها افزایش مصرف قاعدتا نمی‌تواند راهکار خوبی باشد و وقتی افزایش مصرف مطرح می‌شود یعنی افزایش مصرف درست و منطقی؛ یعنی ما دنبال تجویز منطقی فرآورده‌های طبیعی و سنتی هستیم؛ به مفهوم دیگر یعنی این فرآورده‌ها کجا باید به کار روند و کجا استفاده نشوند.
مدیر کل نظارت و ارزیابی فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو در ادامه اظهار داشت: پیش زمینه مطالعاتی و کارشناسی باید در مورد تجویز این فرآورده‌ها وجود داشته باشد؛ یعنی فردی باید اینها را تجویز و عرضه کند که آن فرد صلاحیت تجویز و عرضه داشته باشد. موضوعی که وجود دارد این است که برخی فرآورده‌هایی که هم اکنون وجود دارد قبلا در دروس دانشگاهی وجود نداشته است و بعدها اضافه شده است.
وی گفت: متخصصینی در کشور داریم که کار اصلی آن‌ها در زمینه فرآورده‌های طبیعی است؛ یعنی مستقیما با فرآورده های طبیعی سر و کار دارند؛ مانند متخصصین فارماکوگنوزی و نیز داروسازان سنتی که کاملا بر داروهای سنتی اشراف دارند و نیز داروسازانی که دوره‌های آشنایی با این فرآورده‌ها را گذرانده‌اند. این افراد می‌توانند اطلاعات جامع و درستی به افراد مصرف‌کننده دهند. در این راستا آیین‌نامه با عنوان "داروخانه‌های طبیعی و سنتی" مطرح شده است.
مدیرکل نظارت و ارزیابی فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو در ادامه خاطر نشان کرد: در خیلی از عطاری‌هایی که وجود دارد بعضا یکسری مشکلات و تخلفاتی صورت می‌گیرد و از آنجایی که عطاری‌ها زیر نظر وزارت بهداشت نیستند و زیر نظر اصناف فعالیت می‌کنند، برخورد با اینها آن طوری که می‌خواهیم صورت نمی‌گیرد. از نظر ما فرآورده‌های طبیعی و سنتی در عطاری‌ها نباید به فروش رسند و فروش آن‌ها غیر مجاز است.
وی اظهار داشت: اگر ما یکسری داروخانه‌های طبیعی و سنتی داشته باشیم و مطمئن باشیم که در آن کسی که نیاز به این فرآورده‌ها دارد به راحتی و از طریق فهرست مشخصی بتواند اطلاعات و مشاوره خوبی بگیرد و هم بتواند فرآورده‌های خود را تهیه کند، بیشتر راه را رفته‌ایم و همانطوری که اطلاع دارید فرآورده‌های طبیعی و سنتی در داروخانه‌های معمولی نیز به فروش می‌رسد. برای تاسیس "داروخانه‌های طبیعی و سنتی" تنها داروسازانی می‌توانند این داروخانه‌ها را داشته باشند که دوره های لازم را برای مشاوره بهتر دیده باشند.
وی گفت: سعی شده آیین نامه تاسیس این داروخانه‌ها خوب نوشته شود و خیلی از موارد در راستای خدمات رسانی بهتر دیده شده است. به عنوان مثال در این آئین نامه موسس داروخانه طبیعی و مسئول فنی یک نفر در نظر گرفته شده است. یعنی باید مسئول فنی همان موسس داروخانه باشد؛ یعنی ما نمی‌توانیم قائم مقام و مانند آن داشته باشیم. به این ترتیب فردی که دانش این فعالیت را دارد باید خود در داروخانه حضور داشته باشد و به ارائه خدمات بپردازد و این بحث با داروخانه های معمولی تفاوت دارد؛ بنابراین این جزو مزایای این بخش است که فردی که اشراف به کار دارد و به عنوان موسس و مسئول فنی است حتما در داروخانه حضور دارد و در حضور این فرد خدمت رسانی صورت می گیرد و اینها مواردی هستند که در این آئین نامه به خوبی دیده شده است.
جمشیدی گفت: تاسیس داروخانه‌های طبیعی و سنتی بر مبنای متقاضی خواهد بود و کسانی که طبق آئین نامه شرایط داشته باشند، می‌توانند درخواست دهند که درخواست‌ها بعد از بررسی مجوز صادر می‌شود. در مورد زمان اجرای تاسیس این داروخانه‌ها نیز باید گفت که ابلاغ ضوابط این موضوع باید حداکثر در دو ماه صورت گیرد. اگر بخواهیم به صورت کلی به این موضوع نگاه کنیم می‌توان گفت این داروخانه‌ها تنها و تنها به ارائه فرآورده‌های طبیعی، سنتی و بسته بندی گیاهی می‌پردازند.
جمشیدی اظهار داشت: فرآورده های طبیعی از اسم آن‌ها مشخص است و وقتی فرآورده طبیعی را تعریف می‌کنیم، فرآورده‌ای است که با نام فرآورده طبیعی از سازمان غذا و دارو مجوز گرفته و وقتی این گروه فرآورده را در نظر می‌گیریم، داروهای شیمیایی موجود در فهرست رسمی داروهای کشور، داروهای بیولوژیک، مکمل‌های تغذیه‌ای فرآورده‌های شیمیایی خالص شده مثل آتروپین، کلشی سین و دیگوکسین در حیطه فرآورده‌های طبیعی قرار نمی‌گیرند و تصریح هم شده که داروهای شیمیایی نباید در این فضاها به فروش برسد.
وی افزود: مصرف فرآورده های طبیعی و سنتی رو به رشد است. هر چقدر هم کارشناسی و روشنگری و فرهنگ سازی در این زمینه صورت گیرد داروخانه‌های دیگر هم از افزایش آگاهی مردم در این زمینه بهره‌مند خواهند شد. در بیشتر داروخانه‌هایی که وجود دارند کمتر به فرآورده‌های طبیعی پرداخته شده است. چیزی که وجود دارد در این داروخانه‌ها اولویت داروهای شیمیایی است. محوریت فضای داروخانه‌های طبیعی و سنتی همین فرآورده‌های طبیعی و سنتی و بسته بندی است که به صورت فرآورده‌های تمیز و سالم عرضه شود.
وی گفت: فرهنگ سازی و ایجاد فرهنگ درست در این زمینه مهم است؛ ما باید به تقاضاهای مردم پاسخ واقعی بدهیم و با توجه به اینکه مردم به این فرآورده ها نیاز دارند و در فرهنگ بسیاری از مردم مصرف این فرآورده ها وجود دارد و با توجه به اینکه شاهد مصرف رو به رشد این فرآورده ها در دنیا هستیم؛ بنابراین مردم باید اطلاعات و مشاوره خوبی در مورد این فرآورده ها بگیرند.
مدیر کل نظارت و ارزیابی فرآورده های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو در ادامه گفت: بیشتر کارشناسان این حوزه نظر بر این دارند که مصرف این فرآورده ها در کشور می تواند و ظرفیت دارد که بیشتر شود؛ چرا که مصرف این فرآورده ها در کشورهای پیشرفته بسیار بالاتر است. بنابراین این موضوع چیزی نیست که ما در سازمان غذا و دارو بگوییم و این نظر بسیاری از کارشناسان باتجربه است. تاسیس این داروخانه‌ها مصوبه شورای طب سنتی را دارد و از سازمان غذا و دارو نیز نظر خواسته‌اند و ما نیز نظرات خود را داده‌ایم و خیلی از نظرات ما نیز لحاظ شده است. اما چیزی که هست تجمیع نظرات افرادی است که در این حوزه ها صاحب نظر بوده‌اند.
وی گفت: نکته‌ای که وجود دارد این است که این فضاها توسط موسس و مسئول فنی که همان موسس است، تاسیس می‌شود و موضوعی با نام " زنجیره‌ای " در این موارد را نداریم. با شرایطی که در آئین نامه و ضوابط ذکر شده این کار صورت می‌گیرد، بحث زنجیره ای و مباحث این چنینی مطرح نیست.
مدیر کل نظارت و ارزیابی فرآورده های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو در مورد رویکرد و دیدگاه داروسازان به این برنامه اظهار داشت: مثل همه مباحث دیگر هر موضوعی که مطرح می‌شود یکسری موافق و مخالف دارد که قابل نقد است. یکسری از افرادی که بیشتر دغدغه این بخش را دارند و همیشه به این نظر داشته‌اند که باید نگاه ویژه ای به این فرآورده ها شود، کاملا موافق این قضیه هستند.
بنابر اعلام روابط عمومی سازمان غذا و دارو، جمشیدی گفت: عمده مخالفت‌ها از سوی داروخانه‌داران بوده است نه از گروه کثیری از داروسازان؛ قاعدتا اداره کل نظارت و ارزیابی فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو باید منافع مردم را در نظر بگیرد و منافع نباید بر اساس بخش خاص باشد. اولویت تمامی برنامه‌های ما مردم هستند و باید از هر جایگاهی که هستیم به نفع سلامت و منافع مردم پیش رویم و این حق مردم است که اطلاعات کافی داشته باشند، دسترسی مناسب و راحت به فرآورده‌های طبیعی و سنتی داشته باشند، حق مردم است که هزینه‌ای که می‌کنند در مورد آن محصول یا فرآورده اطلاعات کامل داشته باشند.
مدیر کل نظارت و ارزیابی فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو در پایان گفت: یکسری از افراد متاسفانه دوست ندارند تفکر جدیدی ایجاد شود. حرف و منافع همه باید در نظر گرفته شود. مهم این است اگر می‌خواهیم مدیر خوبی باشیم باید منافع مردم را در نظر بگیریم و اگر می‌خواهیم مدیر خوبتری باشیم باید منافع گروه‌های درگیر به اضافه منافع مردم در نظر گرفته شود. بنده فکر می‌کنم که این امر منافع بسیاری از داروسازان را تامین و زمینه اشتغال بسیاری از آن‌ها را ایجاد خواهد کرد؛ ضمن اینکه تهدیدی هم برای داروخانه‌های موجود وجود ندارد.
