آمار منتشرنشده از قصورپزشکی

«من باورم نمیشه دیگه بتونم روی پا وایسم و فیلم کار کنم. اون تو رو داغون کردند.» این معروف‌ترین نقل قول منتسب به عباس کیارستمی است که یکی از کارگردانان سینما آن را اعلام کرده بود، جمله‌ای که پس از مرگ او با موضوع قصور پزشکی گره خورد و جامعه و رسانه‌ها را درگیر خود کرد.

با مرگ کیارستمی کمپینی در فضای مجازی به راه افتاد و مجادلات لفظی بین چند از جامعه هنرمندان و پزشکان درباره خطای پزشکی به راه افتاد، اما در این بین هیچ نهادی اعلام نکرده که از میان بیش از 120 هزار پزشک، چند مورد خطای پزشکی به نامشان ثبت شده است .

طبق آخرین آماری که رییس کل سازمان نظام پزشکی از تعداد پزشکان کشور اعلام کرده بود، در حال حاضر باید بیش از 120 هزار پزشک در کشور مشغول به کار باشند که حدود نیمی از آنان را پزشکان عمومی شامل می‌شوند و مابقی دارای تخصص‌های مختلف هستند. این افراد در طول دوران طبابت خود ممکن است خطا یا اشتباهاتی داشته باشند که گاهی برخی از آنها در فضای رسانه‌ای نیز منتشر می شود.

افرادی که مدعی قصور پزشکی در پرونده خود یا نزدیکانشان هستند باید به دادسرای جرائم پزشکی مراجعه کرده و شکایت خود را ثبت کنند، در آنجا با توجه به نوع شکایت و تشخیص مقام قضایی پرونده به یکی از دو سازمان پزشکی قانونی یا نظام پزشکی ارجاع می‌شود و پس از بررسی‌های لازم نتیجه و حکم نهایی صادر می‌شود.

تجربه‌های پیشین البته نشان داده که حدود نیمی از این پرونده‌ها به پزشکی قانونی و نیمی دیگر نیز به سازمان نظام پزشکی ارجاع می‌شود و عمده پرونده‌هایی که به نظام پزشکی می‌رود موارد جزئی تر را شامل می‌شود و حکم مشخصی برای تقسیم پرونده‌ها بین پزشکی قانونی و نظام پزشکی وجود ندارد.

پیگیری رونده‌های قصور پزشکی از پزشکی قانونی نشان داد که سال گذشته 7381 مورد پرونده قصور پزشکی از سوی دادسرای جرائم پزشکی به این سازمان ارجاع شده که 4358 مورد آن منجر به تبرئه شده و 3023 مورد نیز با محکومیت پزشک خاطی همراه بوده است. به عبارتی دیگر در سالی که گذشت تنها 40.95 درصد از شکایت‌های مربوط به قصور پزشکی در پزشکی قانونی به محکومیت منجر شده و مابقی با تبرئه پزشک به اتمام رسیده است.  همچنین ازجمع 7381 شکایتی که در سال گذشته به پزشکی قانونی ارجاع شده، 109 مورد آن مربوط به گروه‌های غیر پزشکی بوده که از این تعداد 73 مورد محکوم و 36 مورد تبرئه شده‌اند.


تقسیم آمار موجود بر تعداد روزهای سال، ارجاع روزانه مورد قصور پزشکی تنها به سازمان پزشکی قانونی را نشان می‌دهد که با کسر موارد تبرئه شده می‌توان گفت که در سال گذشته روزانه حدود هشت مورد قصور پزشکی از سوی پزشکی قانونی به تائید رسیده است.

جراحی زنان و زایمان و نازایی دارای بیشترین شکایت و محکومیت
بررسی آمار پرونده‌های رسیدگی شده به قصور پزشکی در پزشکی قانونی نشان می‌دهد که در سال 94، جراحی زنان و زایمان و نازایی با 943 مورد پرونده ارجاعی به پزشکی قانونی، در صدر شکایات قرار داشته و البته از این تعداد 631 مورد با حکم تبرئه و 312 مورد با محکومیت روبه‌رو شده‌اند. همچنین در پزشکی قانونی به خطاهای پزشکی «ماما» ها هم جدای از تخلفات جراحی زنان و زایمان و نازایی رسیدگی شده که آمار آن عبارت است از ثبت 210 مورد شکایت با صدور محکومیت برای 85 مورد.

پس از جراحی زنان و زایمان، جراحی عمومی، جراحی ارتوپدی، دندانپزشکی و پزشکی عمومی به ترتیب با 631، 604، 542 و 366 مورد شکایت در رتبه‌های بعدی قرار دارند که البته از مجموع این شکایات به ترتیب در 297، 178، 307 و 145 مورد حکم محکومیت صادر شده است.

در مقابل نیز روماتولوژی با ثبت پنج مورد شکایت و تبرئه هر پنج مورد کمترین شکایت و قصور پزشکی را به خود اختصاص داده و پس از آن هم تخصص‌هایی مانند داخلی کلیه، پزشکی قانونی، داروسازی و غدد به ترتیب با شش، هشت، 9 و 9 مورد شکایت در رتبه‌های بعدی قرار دارند که از این تعداد نیز به ترتیب سه، دو،پنج و سه مورد به محکومیت متخلفان منجر شده است.


روند افزایشی قصور پزشکی در سال‌های اخیر
بررسی آمار شکایت‌های ارائه شده به پزشکی قانونی در مورد قصور پزشکی و همچنین موارد منجر به محکومیت نیز نشان می‌دهد که از سال 91 تا سال 94 این روند همواره در حال افزایش بوده است، به طوریکه تعداد شکایت‌ها و موارد محکومیت به ترتیب از 4714 مورد شکایت و 2051 مورد محکومیت در سال 91 به 5148 مورد شکایت و 2223 مورد محکومیت در سال 92، 6838 مورد شکایت و 2760 مورد محکومیت در سال 93 و 7381 مورد شکایت و 3023 مورد محکومیت در سال 94 رسیده است. به عبارتی دیگر می‌توان گفت که تعداد شکایت‌های ارجاعی به پزشکی قانونی در سال 92 نسبت به 91 افزایشی 8.25 درصدی، در سال 93 نسبت به 92 افزایشی 24.7 درصدی و در سال 94 نسبت به 93 افزایشی 7.35 درصدی داشته است.

همچنین در چهارسال گذشته جراحی زنان و زایمان همواره درصدر تعداد شکایات قصور پزشکی باقی مانده اما موارد محکومیت آن در سال‌های مختلف متفاوت بوده است، دومین مورد شکایت در سال‌های 91، 92 و 93 مربوط به جراحی ارتوپدی بوده اما این آمار در سال 94 جای خود را به جراحی عمومی داده است. سومین عامل پر شکایت در سال‌های 91 تا 93 جراحی عمومی بوده و در سال 94 این عامل به جراحی ارتوپدی تغییر کرده است.