چرخش نگاه‌ها به آینده نفت

اداره اطلاعات انرژی آمریکا برآورد خود از بهای نفت در سال 2016 را 3 دلار افزایش داد و به 43 دلار رساند. این موسسه بر این باور است که اختلالات عرضه، رشد تقاضای نفت و کاهش سرعت افزایش ذخایر تجاری انبارهای نفتی سه مولفه اثر‌گذار بر قیمت نفت در ادامه سال است. در حال حاضر قیمت هر دو نفت شاخص برنت و WTI به بالای 50 دلار بر بشکه رسیده و برخی بر این باورند که بازار نفت بعد از دو سال متعادل شده است.

 اداره اطلاعات انرژی آمریکا یکی از دلایل تعادل در بازار نفت را کاهش تولید نفت این کشور می‌داند. این سازمان افت تولید آمریکا را با شیب ملایمی پیش‎بینی کرده است که تا سه ماه سوم سال 2017 ادامه می‌یابد. میانگین تولید نفت این کشور در سه ماه سوم 2017 به مرز 8 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. تولید کنونی آمریکا حدود 8/8 ملیون بشکه است.

 افزایش برآورد قیمتی نفت
بر‌اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا(EIA)، میانگین ماهانه قیمت نفت برنت در ماه می‌حدود 5 دلار افزایش یافت و به 47 دلار بر بشکه رسید که بالاترین میانگین قیمت ماهانه نفت از اکتبر 2015 محسوب می‌شود. از سویی ماه مه چهارمین ماه پیاپی بود که نفت در مسیر صعودی قرار گرفت. اختلال در عرضه نفت برخی کشورها مهم‌ترین عامل افزایش قیمت نفت در ماه گذشته محسوب می‌شود، با این حال عواملی چون داده‌های مساعد اقتصادی که سیگنال رشد تقاضا را به دنبال دارند، کاهش مداوم تعداد دکل‌های حفاری فعال در میادین نفتی آمریکا و کاهش تولید نفت این کشور به رشد قیمت‌ها کمک کرد.

با وجود رشد قیمت نفت خام، اداره اطلاعات انرژی آمریکا انتظار دارد که حجم ذخایر تجاری آمریکا در سه ماه دوم و سوم 2016 به‌طور متوسط 800 هزار بشکه در روز افزایش یابد و موجب محدود شدن رشد قیمت نفت شود. بر این اساس این سازمان متوسط قیمت نفت در سه ماه سوم را 46 دلار برآورد کرده است که در سه ماه چهارم با یک دلار رشد به 47 دلار خواهد رسید. بنابراین میانگین قیمت نفت در سال 2016 حدود 34 دلار پیش‌بینی شده است که حدود 3 دلار بیشتر از برآورد قبلی این سازمان است.

اما در سال 2017، اداره اطلاعات انرژی آمریکا انتظار دارد که حجم موجودی تجاری انبارها کاهش یابد، از همین‌رو شاهد رشد قیمت نفت در نیمه اول سال 2017 خواهیم بود. قیمت نفت در سال 2017 حدود 53 دلار پیش‌بینی شده که یک دلار بیشتر از برآورد قبلی این سازمان است. همچنین با ادامه کاهش حجم ذخایر تجاری در ادامه سال 2017، در سه‌ماه چهارم قیمت‌ها به 58 دلار خواهد رسید. اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام می‌کند که متوسط قیمت نفت خام آمریکا در سال 2016 تنها کمی کمتر از بهای برنت خواهد بود و در سال 2017 قیمت دو نفت شاخص با یکدیگر برابری خواهند کرد.

با این حال اداره اطلاعات انرژی آمریکا با توجه به گستردگی قیمت‌ها در قراردادهای آتی بر عدم قطعیت برآوردهای قیمتی تاکید می‌کند. بر‌اساس این گزارش، در معاملات آتی بازار نایمکس در بازه 5 روزه منتهی به 2 ژوئن، در معاملات سر رسید سپتامبر 2016(آخرین ماه سال میلادی) نفت به‌طور متوسط در قیمت 50 دلار معامله شده که بازه اطمینان 95 درصد قیمت‌ها در این معاملات 36 دلار تا 69 دلار بوده است. بر اساس برآوردهای EIA، حجم انبارهای نفتی کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی در پایان سال 2015 به 3 میلیارد بشکه رسیده که معادل مصرف 66 روز نفت این کشورها است. رشد ذخیره در سال 2016و 2017 با رشد آرامتری ادامه پیدا می‌کند و به ترتیب به 1/3‌میلیارد و 11/3 میلیارد بشکه خواهد رسید.

رشد تولید اوپک و افت تولید غیر‌عضو اوپک
اوپک در سال 2015 به‌طور متوسط روزانه 5/31 میلیون بشکه نفت تولید کرده که حدود 800 هزار بشکه بیشتر از متوسط سال 2014 بوده است. بیشترین مقدار این افزایش تولید از سوی عربستان و عراق رخ داده است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی کرده است که با افزایش تولید نفت ایران بعد از لغو تحریم‌ها تولید روزانه نفت این سازمان در سال 2016 نیز رشد 800 هزار بشکه‌ای را تجربه کند و به 3/32 میلیون بشکه برسد. همچنین اوپک سال 2017 رشد 700 هزار بشکه‌ای تولید را به ثبت خواهد رساند. اداره اطلاعات انرژی آمریکا معتقد است که اوپک سیاست حفظ سهم بازار را ادامه خواهد داد و توافقی بین اعضای این سازمان در راستای کاهش تولید رخ نخواهد داد.

بر اساس این گزارش، اختلال عرضه از سوی اوپک در ماه می ‌به دلیل کاهش تولید لیبی، عراق و نیجریه به 6/2 میلیون بشکه رسیده که یک میلیون بشکه بیشتر از ماه آوریل بوده است. این موسسه اختلات تولید نیجریه در ماه می ‌را 800 هزار بشکه در روز برآورد کرده است در حالی که این میزان در ماه آوریل 500 هزار و در سال 2015 به‌طور متوسط 300‌هزار بشکه در روز بوده است. در ماه می‌تولید نفت این کشور به 4/1 میلیون بشکه در روز رسیده که کمترین مقدار ماهانه از سال 1980 تا‌کنون محسوب می‌شود. در حال حاضر حملات به تاسیسات نفتی این کشور گسترش یافته و به تخریب زیر ساخت‌های نفتی آن رسیده است. EIA پیش‌بینی کرده است که اختلالات در تولید نفت نیجریه تا سال 2017 نسبت به سال‌های گذشته در سطح بالایی باقی بماند. در جنوب عراق نیز نامساعد بودن آب و هوا و قطع برق موجب کاهش 50‌هزار بشکه‌ای تولید نفت این کشور شده است. بزرگ‌ترین‌ بندر صادرات نفت لیبی نیز بسته شده و اختلالات عرضه نفت این کشور در ماه مه ‌50 هزار بشکه افزایش یافته است.

اما در کشورهای غیر عضو اوپک، تولید نفت در سال 2015 به‌طور متوسط روزانه 5/1 میلیون بشکه رشد کرد که بیش از نیمی از آن از سوی آمریکا اتفاق افتاد. با این حال، اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی کرده که تولید نفت کشورهای غیر عضو اوپک در سال جاری میلادی 600 هزار بشکه و در سال 2017 حدود 200 هزار بشکه کاهش یابد.

تغییر در تولید کشورهای غیرعضو اوپک تا حد زیادی به تغییرات تولید نفت سبک آمریکا بستگی دارد. در عین حال تولید نفت سبک آمریکا (نفت شیل) نیز به میزان سرمایه‌گذاری کوتاه مدت در این میادین و قیمت نفت بستگی دارد. پیش‌بینی می‌شود تولید نفت آمریکا در سال 2016 حدود 500 هزار بشکه و در سال 2017 حدود 100 هزار بشکه کاهش یابد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا بر این باور است که حجم بالای سرمایه‌گذاری در میادین نفتی پر هزینه زمانی که قیمت نفت بالا بود، موجب می‌شود که تولید نفت آمریکا در سال 2017 چندان کاهش نداشته باشد. اما کاهش سرمایه‌گذاری در زمان افت قیمت نفت از سوی شرکت‌های نفتی تولید نفت این کشور را بعد از سال 2017 تحت تاثیر قرار خواهد داد. بعد از آمریکا، تولید نفت دریای شمال بیشترین نرخ کاهش را تجربه خواهد کرد.

سومین ضلع مثلث رشد قیمت‌ها
رشد تقاضای نفت در سال 2015 حدود 4/1 میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود که در سال 2016 و 2017 رشد کرده و به 5/1 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. برآورد رشد تقاضای اداره اطلاعات انرژی آمریکا برای سال 2016 نسبت به گزارش قبلی این سازمان 100 هزار بشکه افزایش یافته است. بیشتر رشد تقاضا از سوی کشورهای خارج سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) خواهد بود. کشورهای غیر OECD در سال 2015 رشد تقاضای 900 هزار بشکه‌ای را به ثبت رساندند و انتظار می‌رود رشد تقاضای این کشورها در سال 2016 به 3/1 و در سال 2017 به 4/1 میلیون بشکه در روز برسد. چین با رشد تقاضای نفت در سال 2016 و 2017 حدود 400 هزار بشکه و هند با رشد تقاضای روزانه 300 هزار بشکه در سال 2016 و 400 هزار بشکه در 2016 بیشترین رشد تقاضا را بین کشورهای جهان به خود اختصاص خواهند داد. رشد تقاضا در کشورهای OECD در سال 2015 حدود 500 هزار بشکه در روز بوده است که در سال 2016 و 2017 به ترتیب به 200 و 100 هزار بشکه در روز خواهد رسید.

تقاضای نفت یکی از مهم‌ترین عوامل رشد قیمت‌ها در چند ماه اخیر عنوان می‌شود. پیش از این کارشناسان و موسسات از جمله EIA پیش‌بینی رشد 2/1 میلیون بشکه‌ای از تقاضای نفت داشتند.