پشت‌پرده خودکشی‌های «شهری» چیست؟

در دو هفته اخیر شاهد انتشار خبر خودکشی یک مرد در پل عابر خیابان میرداماد و همچنین دختری نوجوان از پلی در اتوبان نیایش بر روی خروجی خبرگزاری‌ها و شبکه‌های اجتماعی بودیم.

به گزارش ایسنا خبر حلق آویز شدن این فرد به دست خودش در آن نقطه از شهر و در مقابل دید شهروندان و پس از آن خبر خودکشی دختر نوجوان در اتوبان نیایش، باعث شد تا شاهد اظهارنظرهای مختلف کارشناسانه و غیرکارشناسانه زیادی در خصوص علت این اتفاقات باشیم.

این بار در گفت‌وگو با سید محمدامین قانعی‌راد، رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران؛ این وقایع را از نگاهی جامعه شناسی بررسی کردیم.

رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران، این حوادث را "خودکشی شهری" دانست و گفت: زمانی که فردی در روز روشن به این شکل خود را از یک پل عابرپیاده در نقطه‌ای پرتردد حلق آویز می کند، این امر به نوعی در صدد بازنمایی مشکلات شهری است.

قانعی راد ادامه داد: اغلب افرادی که شدیدا توسط اعضای جامعه خود آزرده و به تبع آن نوعی خمشگینی علیه دیگری نیز دررفتار آنان نمایان می‌شود، اقدام به این نوع خودکشی‌ها می کنند.

وی در ادامه تصریح کرد: این افراد آنقدر نجابت دارند که به جای آنکه خشم و غضب خود را علیه همان دیگری آزاردهنده که در اینجا مردم و جاکعه هستند، معطوف کنند، از طریق نابودی خودشان خشمشان را منتقل می‌کنند.

رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران در ادامه ضمن بیان آنکه این افراد به دنبال آن هستند که از طریق خودکشی خود موجب آزار فکری و روانی شهروندان شوند اظهار کرد: فرد در این روش خودکشی به دنبال آنست که خود را تبدیل به یک رسانه کرده و با نابودی خود پیامی برساند.

قانعی‌راد در ادامه عنوان کرد: در این روش خودکشی فرد قربانی، سایر شهروندان جامعه را نیز در مشکلات خود دخیل می داند و با اینکار به دنبال آنست که به آنها نشان دهد که با او چه کردند و چقدر از مشکلات او غافل بوده‌اند.

وی در ادامه ضمن تاکید بر آنکه این مدل خودکشی یک نوع اعتراض به همشهریان و دست اندرکاران جامعه شهری است افزود: زمانی که فرد در شهر بزرگی همچون تهران احساس تنهایی و بی پشتوانگی کند، حتی در صورت عدم مشکلات مادی و بیکاری و... نیز ممکن است به علت احساس انزوای شدید اقدام به خودکشی کند.

رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران در ادامه عنوان کرد: معتقدم این ها خودکشی‌ها، شهری و ناشی از مشکلات شهری هستند؛ زیرا فردی که عاشق شده و در عشق شکست خورده به این شکل خود را در ملاء عام حلق آویز نمی‌کند و در این روش‌ها به نحوی مشکلات شهری را فریاد می‌زنند.

وی در ادامه در خصوص "مشکلات شهری" نیز تصریح کرد: مشکلات شهروندان اعم از فقر و بیکاری آنومی شهری است و یک نوع بی‌هنجاری که فرد در آن نمی‌داند چه کند و به یک استیصال در شهر می‌رسد.

رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران افزود: در چنین شرایطی فرد از اینکه سایر شهروندان به او توجه نکرده و غم‌خواری او را نمی‌کنند به انزوا کشیده شده و در شهر بزرگی چون تهران خود را غریب و بی‌پشتیبان احساس می‌کند.

قانعی راد همچنین به مناطق منتخب این افراد برای خودکشی اشاره کرد و گفت: حتی در انتخاب مناطق خودکشی این افراد می‌توانیم نشانه‌هایی را ببینیم که در آن عمدتا هدف، قلقلک دادن وجدان قشر خاصی از جامعه است.

وی در ادامه به خودکشی در معابر شهری، پل‌ها و همچنین مترو اشاره و تاکید کرد: این روش خودکشی عمدتا مرتبط با مشکلات شهری است.

رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران در ادامه گفت: تمام این موارد کیس‌های ویژه‌ای هستند که باید به طور ویژه مورد بررسی قرار گیرند تا بتوانیم به دلایل روانشناسی و جامعه‌شناختی و ... آنها دست پیدا کنیم اما متاسفانه امکان این بررسی‌ها به ما داده نمی‌شود.

قانعی راد تصریح کرد: به محض وقوع چنین حوادثی سریعا پلیس و قوه قضاییه وارد عمل شده و اجازه بررسی‌های اجتماعی داده نمی‌شود در حالیکه هر کدام از این موارد می‌تواند موضوع یک پایان‌نامه دکترا یا یک کارشناسی ارشد باشد.

وی در پایان ضمن بیان آنکه آرزو داریم هیچگاه فردی در جامعه به چنین مرحله‌ای نرسد و اقدام به خودکشی نکند، گفت: این افراد بدون بر جا گذاشتن هیچ سند و نشانه‌ای از خود اقدام به خودکشی کرده و پس از این رخداد شهروندان را با حجم زیادی از سوالات و ابهامات روبرو می‌کنند به همین دلیل نیاز است برای پاسخگویی به افکار عمومی این موارد به طور ویژه بررسی و آسیب‌شناسی شود.