دلواپسي با ٧سال تأخير

ولی‌اله سیف همچنان در آمریکا به سر می‌برد تا موانع اجرای برجام را در خاک آن کشور دنبال کند، اما در ایران رسانه‌های مخالف دولت از مجموعه سخنان او به دستاویزی رسیده‌اند تا همچنان بر طبل مخالفت با برجام بکوبند و نتایج آن را ضعیف قلمداد کنند.

این دستاویز زمانی ایجاد شد که سیف در اجلاس سالانه صندوق بین‌المللی پول اقدامات طرف مقابل در جریان اجرای برجام را در مقایسه با اقداماتی که ایران انجام داده، کافی ندانست. مخاطب اصلی او آمریکا و طرف‌های غربی بود. در این اظهارات سیف بنا داشت آمریکا را وادار به انجام تعهدات حداکثری خود کند.

از نخستین روزهای روی‌کارآمدن دولت روحانی دلواپسان همواره آماده بودند تا برای هر کاری که دولت یازدهم می‌خواست انجام دهد، اظهار دلواپسی کنند. روند پیگیری پرونده هسته‌ای ایران اوج دلواپسی دلواپسان بود و وقتی به نتیجه رسید، دلواپسان، دلواپسی خود را از شکست پرونده هسته‌ای به پیگیری نتایج آن تغییر دادند. حالا هر مسئولی که نتایج برجام را پیگیری کند با هجمه‌ای مواجه می‌شود که روزها ادامه دارد. نظیر حاشیه‌‌هایی که این روزها درباره سخنان سیف، رئیس کل بانک مرکزی شکل گرفته است.

اما سؤال این است چرا هفت‌سال پيش زمانی‌که محمود احمدی‌نژاد قطع‌نامه‌های صادرشده علیه ایران را کاغذپاره می‌خواند و تحریم‌کنندگان را با گفتن این جمله که «آن‌قدر قطع‌نامه دهید تا قطع‌نامه‌دانتان پاره شود» به سخره می‌گرفت، دلواپس این روزها نبودند؟

تحریم سوییفت و بازنشدن آنکه این روزها نقل و نبات دهان منتقدان شده، در همان دولتی رخ داد که تحریم‌ها را کاغذپاره می‌خواند. حالا همان‌هایی که سکوت کرده بودند، موجی از تخریب را علیه دولت راه ‌انداخته‌اند و برخی از گروه‌ها مانند اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل بنا دارد «تندیس صداقت» را به رئیس کل بانک مرکزی ایران تقدیم کند.

دراین‌میان اگر قرار باشد تندیسی داده شود، باید به رئیس دولت قبل داده شود که بیشترین قطع‌نامه‌ها علیه ایران در زمان او صادر شد. کارشناسان در گفت‌وگو با «شرق»، ریشه تمام مشکلات را در دولت قبل می‌دانند که اولا با ناکارآمدی اقتصاد را به این حال و روز انداخت و ثانیا بهانه دست کشورهایی داد که علیه ایران قطع‌نامه صادر کنند و حالا دولت فعلی را به جرم نکرده چوب می‌زنند.

‌تيم مذاكره‌كننده كوتاهي نكرده است
احمد حاتمي‌يزد، كارشناس بانكي، در گفت‌وگوي خود با «شرق» با تأكيد بر اينكه تاكنون تحريم‌هاي زيادي عليه ايران برداشته شده و مذاكرات موفقيت‌آميز بوده و كوتاهي‌ای از سوي تيم مذاكره‌كننده صورت نگرفته است، تصريح كرد:‌ گره كور آمريكا كه آقاي سيف نيز روي آن دست گذاشته همچنان به دست آقاي ظريف باز خواهد شد و به نظر مي‌رسد بهتر آن است كه ايران به‌صورت مستقيم وارد مذاكره با آمريكا در اين زمينه شود.

اين كارشناس بانكي با بيان اينكه بانك‌هاي خارجي منع قانوني يا سياسي براي كاركردن با ايران ندارند، گفت: اين بانك‌ها بدون اينكه منعي براي آنها وجود داشته باشد تمايلي به همكاري با سيستم بانكي ايران ندارند.

وي در بيان علت اين موضوع تصريح كرد: اين بانك‌ها مي‌ترسند منافعشان در رابطه با آمريكا و دلار به خطر بيفتد. حاتمي‌يزد با بيان اينكه اختلاف‌نظر در رابطه با روابط ايران و آمريكا در هر دو كشور وجود دارد، اظهار كرد: در آمريكا اختلاف‌نظر بين تيم آقاي كري و اوباما با جمهوري‌خواهان بر سر حضور ايران در صحنه اقتصادي و بانكداري جهاني، وجود دارد. آنها تلاش مي‌كنند تا اين رفع تحريم، عملياتي نشود، اما در مقابل آقاي كري و اوباما تأكيد دارند اين مشكلات برطرف شود. همين‌طور مخالفاني در كشور حضور دارند كه نمي‌خواهند روابط ايران و آمريكا به‌نفع تسهيل روابط و رفاه اقتصادي پيش برود و بر شكست آمريكا در هر زاويه‌اي اصرار دارند و موافق رفع تحريم‌ها نيستند.

‌ظريف با كري مذاكره كند
اين كارشناس بانكي در رابطه با اينكه آيا فشار اتحاديه اروپا و سرمايه‌گذاران اروپايي منجر به آن خواهد شد كه آمريكا در نهايت كوتاه بيايد، گفت: اروپايي‌ها نمي‌توانند نماينده ايران در مذاكرات با آمريكا باشند، هرچند منافعشان ايجاب مي‌كند از ايران در اين زمينه حمايت كنند. به تصور من آن كاري كه آقاي ظريف در مذاكره با كري انجام داد را خانم موگريني نمي‌تواند انجام دهد. واگذاري اين مذاكرات به اروپايي‌ها ثمر نخواهد داد. وي در پاسخ به اين پرسش كه سخنراني آقاي سيف در نشست سالانه بانك جهاني و صندوق بين‌المللي پول و مصاحبه با رسانه‌هاي خارجي در اين زمينه نتيجه‌اي خواهد داشت، گفت: به نظر من جايگزيني براي كاري كه آقاي ظريف در مذاكره مستقيم با كري مي‌تواند انجام دهد، وجود ندارد.

حاتمي‌يزد تصريح كرد: كشورهاي اروپايي به سبب مشكلاتي كه در اتحاديه اروپا وجود دارد و شكنندگي وضعيت اقتصادي اين اتحاديه، قدرت سابق را به‌عنوان يك جبهه واحد در مذاكره با آمريكا ندارند. اين كشورها مي‌ترسند از سوي آمريكا جريمه شوند. آنها به همين دليل در مذاكرات نيز تأكيد داشتند هرچه آمريكا بپذيرد را خواهند پذيرفت. جريمه‌هايي كه نظام بانكي اروپا در تحريم آمريكا عليه ايران داشت، كم نبود و در بسياري از موارد بسيار سنگين بود.

‌روشن است مشكلات نقل‌وانتقال دلار در دولت آقاي احمدي‌نژاد پديد آمده
محمد صدرهاشمي‌نژاد، ديگر كارشناس بانكي، درباره اينكه آيا مي‌توان مشكلات كنوني نظام بانكي در روابط با بانك‌هاي خارجي براي نقل‌وانتقال پول را به دولت كنوني نسبت داد، گفت: در زمان آقاي احمدي‌نژاد به دليل مسائل هسته‌اي، تحريم‌هاي بانكي عليه ايران شكل گرفته كه در توافق‌نامه برجام اين تحريم‌ها برطرف شده است، اما عملياتي‌شدن ارتباطات بانكي با مشكلي مواجه شده كه آمريكايي‌ها در روابط بانكي ايران ايجاد كرده‌اند.

وي با اشاره به اينكه هرگونه مبادلات بانكي به دلار آمريكا، بايد از طريق آمريكا كلر شده و ارسال شود كه اصطلاحا به آن U-Turn گفته مي‌شود، تصريح كرد: اين امر توسط يك‌سري بانك‌هايي كه به‌عنوان كارگزار کلرنس دلار عمل مي‌كنند، انجام مي‌شود. درواقع اين كارگزاران بانك‌هاي واسطه هستند. دولت آمريكا مي‌گويد بانك‌هاي آمريكايي حق ندارند مسئوليت اين اقدام را بر عهده گيرند. بنابراين هيچ بانك آمريكايي كارگزاري يك بانك ايراني را براي كلرنس دلار نمي‌پذيرد. بانك‌هاي اروپايي هم مي‌توانند مسئوليت كلرنس دلار را برعهده گيرند، اما آنها هم مي‌ترسند و اين اقدام را برعهده نمي‌گيرند.

‌اروپايي‌ها از بهانه‌گيري آمريكا مي‌ترسند
صدرهاشمي‌نژاد درباره علت عدم پذيرش بانك‌هاي اروپايي گفت:‌ اين بانك‌ها مي‌ترسند آمريكايي‌ها بهانه‌اي گرفته و آنها را جريمه كنند. بنابراين  ايران عملا نتوانسته دارايي‌هاي خود را آزاد كرده و به جريان بيندازد. ايران تا اين لحظه سعي كرده در قدم اول، با ارزهاي ديگر اين مشكل را برطرف كند و روان شود تا فقط مشكل آمريكا باقي بماند. اين كارشناس بانكي با اشاره به اينكه آمريكايي‌ها در توافق‌نامه برجام تعهد نكرده‌اند بانك‌هاي آمريكايي به ايران سرويس دهند، افزود: روشن است اين مشكلات در دولت آقاي احمدي‌نژاد پديد آمده و دولت كنوني نيز سعي كرده اين مشكلات را حل‌وفصل كند. بخشي از اين مشكلات را نيز حل كرده و بخشي را هم هنوز نتوانسته، اما همچنان در اين زمينه در حال پيگيري است.

مؤسس نخستين بانك خصوصي ايران در پاسخ به اينكه آيا ايران مي‌تواند با رايزني با اروپا تسكيني براي اين مشكلات بيابد، تصريح كرد:‌ بدون ترديد در ارتباطات ایران با بانك‌هاي اروپايي گشايشي حاصل خواهد شد، كمااينكه تاكنون نيز گشايش‌هايي حاصل شده است و اين روند نيز ادامه دارد.

‌سفر موگريني براي حل مشكلات بر سر روابط بانكي ايران با ديگر كشورها
وي با بيان اينكه سفر خانم موگريني به ايران اساسا حول همين محور بوده، اظهار كرد:‌ مادامي‌كه گشايشي در زمينه نقل‌وانتقالات پولي بين ايران و اروپا برقرار نشود، قاعدتا سرمايه‌گذاري‌ اروپايي‌ها در ايران با مشكل همراه خواهد بود. بنابراين درحال‌حاضر هم سرمايه‌گذاران و دولت‌هاي اروپايي و هم اتحاديه اروپا در تلاش هستند اين مشكل را به ترتيبي حل‌وفصل كنند.

‌آمريكا وادار به پذيرش نقل‌وانتقالات دلاري خواهد شد
به گفته اين كارشناس بانكي، اروپايي‌ها در تلاش هستند سايه سنگين آمريكا را بر سر نقل‌وانتقالات پولي كشور كم‌رنگ كنند. به‌اين‌ترتيب كه از دولت آمريكا تضمين يا حداقل چراغ‌سبزي بگيرند تا اين كشور در اين زمينه تخريبي انجام ندهد. در اين صورت بدون شك گشايشي در روابط بانكي ايران با ديگر كشورها حاصل خواهد شد. صدرهاشمي‌نژاد در پاسخ به اين پرسش كه آيا آمريكايي‌ها خواسته اروپا و ايران را خواهند پذيرفت تا گشايشي در اين زمينه حاصل شود، پيش‌بيني كرد: فشار اروپايي‌ها براي سرمايه‌گذاري در ايران، عاقبت حتما آمريكايي‌ها را وادار خواهد كرد به‌نوعي كوتاه بيايند و حداقل اگر خودشان وارد روابط بانكي با ايران نمي‌شوند، در بازي ديگران هم تخريبي انجام ندهند.