خطاهای بزرگ سخن گفتن را بشناسید

جولیان ترژر مشهورترین مربی سخنوری،فن بیان و اصول ارتباط گیری موثر 8 خطای بزرگ در سخن گفتن را مورد تحلیل و نقد قرار داده است.

این مربی سخنوری یکی از خطاهای سخن گفتن را غیبت کردن معرفی می کند و می گوید:غیبت کردن هر چند ممکن است در بعضی موارد «محفل گرم‌ کن» باشد اما در ناخودآگاه مخاطب حس بی‌اعتمادی نسبت به گوینده ایجاد می‌کند و از او شخصیتی سطحی٬ خیانت‌کار و غیرقابل اتکا ترسیم می‌کند؛ کسی که در غیاب دیگران از آن‌ها بدگویی می‌کند یا عیب‌هایشان را آشکار می‌سازد٬ به احتمال زیاد نسبت به مخاطبان حاضر نیز اصول امانت‌داری و آبروداری را حفظ نخواهد کرد.

جولیان ترژر در ادامه با اشاره به خطاهای دیگر سخن گفتن که ارتباط میان انسان ها را برهم می زند افزود:قضاوت کردن نیز یکی از خطاهای سخن گفتن به شمار می رود.کسانی که مدام همراه با قضاوت‌ سخن‌ می‌گویند٬ همواره در مخاطبان خود این احساس را ایجاد می‌کنند که آن‌ها نیز در معرض قضاوت او قرار دارند. یعنی هم‌زمان که به صحبت‌های او گوش می‌دهند بخشی از حواس و افکارشان مشغول این نگرانی و اضطراب می‌شود که گوینده نسبت به خود آن‌ها چه قضاوتی خواهد کرد.

 سومین خطای قابل توجه در ارتباط کلامی با دیگران  خطای «منفی‌بافی» است. هم‌صحبتی و حتی هم‌نشینی با کسانی که عادت به «منفی‌بافی»‌ دارند بسیار دشوار و فرساینده است. چنین افرادی مدام احساسات ناخوش‌آیند٬ سنگین و تلخ خود را به مخاطب تزریق می‌کنند و بعد از مدتی او را خسته٬ بی‌رمق و عاصی می‌کنند.

به گفته ترژر مربی سخنوری و ارتباط گیری، خطای «غر زدن» نیز در روابط بسیار دیده می شود.وی  «غر زدن»‌ را «ورزش ملی»‌ کشورش انگلستان می‌خواند. کسانی که عادت به «غر زدن» دارند٬‌ تصویر انسانی «منفعل» و «ضعیف»‌ و «قربانی» از خود ارائه می‌دهند و به اعتبار و اقتدار خود نزد دیگران لطمه می‌زنند.

خطای «مُقصر یابی» نیز از خطاهایی است که در روابط فی مابین انسان ها تاثیر گذار است .بعضی‌ها عادت دارند که در تمام تحلیل‌ها٬ صحبت‌ها و نظرات‌شان به جای «راه‌حل» به دنبال «مقصر» بگردند. چنین افرادی تصویر انسانی «بی‌مسئولیت» از خود می‌سازند که هدفش «تبرئه» خود و «تنبیه» دیگران است و قابلیت «هم‌فکری» و «هم‌کاری» سازنده ندارد.

خطای «بزرگ‌نمایی» نیز عواقب ناگواری را در ارتباطات رقم می زند. کسانی هستند که هرگاه می‌خواهند یک اتفاق یا خاطره یا شرایطی را توصیف کنند آنچنان به آن شاخ و برگ می‌بخشند و در تشریح آن شور و هیجان اضافه به خرج می‌دهند که باورش برای مخاطبان دشوار می‌شود. این افراد هر چند قصد «دروغ‌گویی» ندارند اما به تدریج اعتبارشان را نزد دیگران از دست می‌دهند و به عنوان افرادی غیرقابل اعتماد شناخته می‌شوند.

جولیان ترژر بر این باور است خطای مطلق‌گرایی بسیار مهم است که یک گوینده در صحبت‌ها٬ نظرها و تحلیل‌هایش میان «فکت» (Fact) و «نظر شخصی» به طور مشخص تفکیک قایل شود. کسانی که نظرها و باورهای شخصی خودشان را به عنوان «حقیقت مطلق» بیان می‌کنند٬ شخصیتی «مستبد» و «تحمیل‌گر» از خود نشان می‌دهند و فضای گفت‌وگو را به میدان «جدال» و «جنگ قدرت» تبدیل می‌کنند.

اما به عقیده این مربی سخنوری و ارتباط گیری موثر آخرین خطایی که شاید بتوان گفت بزرگترین خطا به شمار می رود و روابط اجتماعی را برهم می زند خطای کنایه گویی و زخم زبان است .کسانی که عادت به طعنه و کنایه زدن دارند٬ روابط‌شان را با دیگران از حالت طبیعی به سطح «نیت‌خوانی» و «منظور یابی» تنزل می‌دهند. گاهی تنها یک طعنه یا زخم‌زبان کافی است تا رابطه‌ای را از حالت صداقت و یک ‌دلی به لایه‌های تاریک و پیچیدهء نیت‌خوانی و ریاکاری و خشونت‌های پنهانی فرو ببرد و آن را فرساینده و آزاردهنده کند. کسانی که چنین خطایی مرتکب می‌شوند٬ شخصیتی سطحی٬ متظاهر و بدنیت از خود به نمایش می‌گذارند و دیگران را از خود طرد می‌کنند.

منبع: آستان