یادداشت دریافتی- مانی محرابی*؛ کلیت جامعه ایران و فضای حاکم بر مردم، شرایطی را رقم زده که در انتخابات مجلس شورای اسلامی جناح بندیهای چپ و راست، تاثیری بر رای مردم نداشته و شاخصههای محلی تاثیر بیشتری بر انتخاب مردم دارند. شاخصههایی چون حسن شهرت، قوم گرایی و در مواردی حتی منافع کاملا شخصی.
از این روی نه دعوت اصلاح طلبان تاثیر مثبت بر افزایش مشارکت مردم خواهد داشت و نه رد صلاحیتها از سوی شورای نگهبان تاثیر منفی در این امر. این واقعیت جز در بعضی از کلان شهرها، در سایر حوزههای انتخاباتی صادق است. دو عاملی که افزایش مشارکت مردم را سبب خواهند شد عبارتند از اول، حضور کاندیدای مورد نظر با شاخصههای محلی که عرض شد و دوم، اعتماد به صندوقها.
عامل اول در اکثر موارد وجود دارد و در صورت رد صلاحیت شدن یک نامزد خاص، حتی حمایت کلامی این شخص از نامزدی دیگر نیز این مسئله را مرتفع خواهد کرد. عامل دوم نیز بعد از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور در سال 92، مرتفع شده، این رخداد اعتماد مردم به صندوقها را بازگردانده و مردم را به تاثیرگذاری در انتخابات امیدوار کرده است.
در حال حاضر این دو عامل وجود دارند و به طور قطع مشارکت بالای 60% مردم در انتخابات را شاهد خواهیم بود و تحلیلهایی که رد صلاحیتها و عدم حضور افراد قدرتمند اصلاح طلب یا عدم ارائه لیست قدرتمند از سوی اطلاح طلبان را عاملی بر اقبال کم مردم از انتخابات بیان می کنند، عملا در اکثر نقاط ایران مصداق پیدا نمیکنند.
از سوی دیگر بر خلاف آنچه اذعان میشود، حضور حداکثری مردم و نایل آمدن اصلاح طلبان به اهداف مد نظرشان در انتخاب پیرو منطق سببی نمیباشد و تحلیلهایی که مشارکت 50% رای دهندگان را به سود اصولگرایان دانسته و ادعا دارند آرای بالای 50% به سوی اصلاح طلبان چرخش خواهند داشت، شاید در انتخابات ریاست جمهوری مصداق داشته باشد ولی در انتخابات مجلس شورای اسلامی به هیچ وجه صادق نخواهد بود زیرا همانطور که پیش تر عرض شد، در انتخابات مجلس شورای اسلامی معیارها اصولا اجتماعی و شخصی ست و رای دهندگان دارای معیارهای سیاسی و علی الخصوص معیارهای مبتنی بر گرایشات جناحی نمیباشند.
نکته دیگر این است که در این دوره از انتخابات استراتژیهای انتخاباتی جناحهای سیاسی متضاد نیست تا پیروزی یک جناح بخواهد به مثابه شکست جناح دیگر تلقی شود.
در نگاهی واقع بینانه، اصلاح طلبان با توجه به تعداد نامزدهای تایید صلاحیت شده به دنبال کسب حداکثر چهل تا پنجاه کرسی هستند و اصولگرایان نیز به دنبال کسب کرسیهای دیگر تا اصلاح طلبان را از لحاظ کمی در اقلیت قرار دهند. اصلاح طلبان هم به دنبال حضور اقلیتی از لحاظ کمی ولی قدرتمند از لحاظ کیفی هستند. پس شرایط حاکم بر انتخابات پیش رو فرصت پیروزی هر دو جناح به طور همزمان را پدید آورده است.
* پژوهشگر و تحلیلگر مسائل اجتماعی