انتخابات چند قطبی است؟

فرارو- تا چند روز دیگر انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار خواهد شد. آیا در این انتخابات رقابت میان دو قطب اصولگرا و اصلاح طلب است یا قطب های جدیدی نیز اضافه شده اند؟ معایب و مزایای دوقطبی شدن رقابت در کشور چیست؟

انتخابات دو لیستی
دکتر حشمت الله فلاحت پیشه استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با فرارو گفت: «من معتقدم انتخابات مجلس سه قطبی است اما در مجموع دو لیست شکل گرفته است. لیست اصولگرایان که به سمت جبهه پایداری گرایش پیدا کرده و لیست اصلاح طلبان که بیشتر به سمت اصولگرایان معتدل گرایش پیدا کرده است.»

وی ادامه داد: «لذا در مجموع از لحاظ لیستی و جناحی می توان گفت خط رادیکالی در اصولگرایی و خط اعتدالی در لیست مشترک اصلاح طلبان و اصولگرایان میانه رو شکل گرفته است. اما یک قطب سوم هم در انتخابات حضور دارد که همانا کاندیداهای مستقل هستند که اتفاقا سهم جدی در مجلس آینده خواهند داشت.»

فلاحت پیشه در پاسخ به این سوال که رقابت اصلی میان کدام قطب ها خواهد بود؟، گفت: «رقابت اصلی میان دو قطب اصولگرایان رادیکال و جریان اعتدالی است که متشکل از اصلاح طلبان و اصولگرایان میانه رو هستند. با این حال من معتقدم خط و ربط نمایندگان در مجلس بر اساس شرایط موضوعی خاص شکل می گیرد.»

وی ادامه داد: «لذا دو احتمال را باید پیش بینی کرد. اول آنکه بخشی از جریان اصلاح طلبی بعد از ورود به مجلس شرایط ویژه ای برای خود شکل دهند و حتی پایبند به لیست مشترکی که با اصولگرایان میانه رو دادند نمانند و دوم و در مقابل اصولگرایانی که در لیست ائتلاف با جبهه پایداری قرار گرفتند که ممکن است بعد از ورود به مجلس در برخی موضوعات با جبهه پایداری هم نظر نباشند و لذا این «موضوعات» است که در مجلس آینده مهم خواهد بود.»

این فعال سیاسی اصولگرا درباره شرایط رقابت در انتخابات مجلس آتی گفت: «انتخابات مجلس دهم رقابتی خواهد شد و حتی در شهرستان ها که شرایط خاصی حکم فرماست باز هم رقابت میان جناح های سیاسی شکل خواهد گرفت.»

وی افزود: «اما اتفاقی که در مجلس آینده شکل می گیرد و دولت می تواند روی آن حساب کند حضور نمایندگانی است که ممکن است با دولت اختلاف فکری داشته باشند اما در برخی موضوعات و حوزه های خاص با دولت همراه شوند.»


رقابت اصلی بین دو گفتمان اصلاح طلب و حامیان دولت با اصولگرایان است
حسن رسولی فعال سیاسی اصلاح طلب در گفتگو با فرارو گفت: «من فکر نمی کنم انتخابات مجلس دهم به لحاظ ترکیب و گرایش سیاسی و به لحاظ گفتمانی تغییر فاحشی با دوره های قبل داشته باشد و همچنان رقابت اصلی بین دو گفتمان اصلاح طلب و حامیان دولت از یکسو و اصولگرایان از سوی دیگر خواهد بود.»

وی ادامه داد: «اما به لحاظ سهمی که هر کدام از دو گفتمان اصولگرا و اصلاح طلب در این انتخابات خواهند برد باید صبر کرد تا روزهای آینده که بتوان پیش بینی بهتری داشت.»

استاندار پیشین خراسان اظهار کرد: «در استان خراسان در مجموع ارزیایی این است که هر جا امکان رقابت برای اصلاح طلبان و حامیان دولت باقی مانده و کاندیدای رای آوری در صحنه رقابت انتخاباتی دارند در مقایسه با جریان رقیب که فاقد انسجام و وحدت هستند از شانس و ضریب پیروزی و موفقیت بالاتری برخوردار هستند.»

وی ادامه داد: «البته در برخی حوزه ها به دلیل ریزش گسترده ای که نیروهای اصلاح طلب داشتند امکان رقابت باقی نیست.»

وی افزود: «تفرقه ای در جریان اصولگرا و زیربخش های آنها وجود دارد به گونه ای که در مشهد سه لیست متفاوت ارائه دادند و به احتمال بسیار زیاد در صورتی که در ظرف روزهای آینده همین وضعیت باشد در برخی کلان شهرها به دلیل آنکه کاندیداهای ما کمتر شناخته هستند رقابت به دور دوم کشیده خواهد شد.»

رسولی درباره شرایط رقابت در شهرهای کوچک گفت: «در حوزه های تک نماینده بیشترین عواملی که نقش آفرین است مولفه های محلی، قومی و بعضا مذهبی است و اگرچه مولفه های سیاسی به عنوان متغیرهای مکمل و محرک تعیین کننده هستند اما تنها مولفه های سیاسی تعیین کننده نیستند.»

وی ادامه داد: «حوزه های انتخابیه تک نماینده شخصیت محور، چهره محور و محلی محور است اما در کلان شهرها و شهرهای بزرگ صف بندی ها بیشتر ماهیت سیاسی و جریانی دارد که در این حوزه ها رویارویی دو گفتمان اصلاح طلبان و حامیان دولت از یکسو و اصولگرایان از سوی دیگر تعیین کننده آرایش سیاسی انتخابات خواهد بود.»

رسولی درباره معایب این شرایط در شهرهای کوچک گفت: «مهم ترین نقص نظام انتخاباتی ما غیرحزبی بودن آن است و به خصوص در 180 کرسی تک نماینده ای که سهم و نقش احزاب بسیار ناچیز است و به نظر من تا زمانی که مردم سالاری و نظام انتخاباتی از حالت فعلی تغییر نکند و تبدیل به انتخاباتی حزبی نشود خیلی فضای عمومی انتخابات از قابلیت پیش برنده در توسعه کشور برخوردار نخواهد شد.»

وی افزود: «اکنون هر دو جریان سیاسی کشور در قالب دو جبهه و دو جریان با هم رقابت می کنند. طبیعتا اگر به جای این دو جریان دو حزب فراگیر دارای منشور و مرام نامه وجود داشت و اقدام به معرفی کاندیدا می کردند مردم بهتر می توانستند از آنها حساب کشی کنند.»

رئیس ستاد انتخاباتی محمدرضا عارف در پاسخ به این سوال که اگر اصلاح طلبان تنها 70 نامزد در کل کشور دارند اصلاح طلبان چگونه به تغییر آرایش سیاسی مجلس آینده امیدوار هستند؟، گفت: «اگر نامزدهایی که از سوی هیات های اجرایی تایید صلاحیت شدند مورد ریزش قرار نمی گرفتند به طور قطع و یقین مجلس دهم مجلسی با اکثریت اصلاح طلب و هوادار دولت بود.»

وی ادامه داد: «بعد از اعلام نتیجه مرحله اول و دوم بررسی صلاحیت ها سبد انتخاباتی مردم به شدت تغییر کرد و این تغییرات بیشتر ماهیت کیفی دارد و در بسیاری از حوزه های انتخابیه چهره های مطرح رای آور از ادامه حضور باز ماندند.»

وی افزود: «با این حال استراتژی اصلاح طلبان و حامیان دولت این است که علی رغم این صدمه با رویکرد تعقیب مطالبات حداقلی، حداکثر تلاش صورت گیرد که ترکیب مجلس آینده از حیث برخورداری نیروهای خردورز، متخصص و معتدل و اصلاح طلب با مجالس نهم، هشتم و هفتم تفاوت داشته  باشد و باید صبر کرد و دید نتیجه نهایی چه ترکیبی فراروی ملت قرار می دهد.»