بحران سه‌ضلعی در کمین اقتصاد ایران

رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی روز گذشته در جمع فعالان اقتصادی، حامل دو خبرخوش «اعطای وام جدید به بدهکاران بانکی» و «عدم فشار مالیاتی به بنگاه‌ها به‌رغم افزایش سهم مالیات در بودجه 95» برای بخش خصوصی بود.

به گزارش دنیای اقتصاد، محمدباقر نوبخت با حضور در نهمین نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در عین حال وضعیت «آب»، «محیط‌زیست» و «صندوق بازنشستگی» را بحرانی دانست و از این سه مورد، به‌عنوان سه‌اولویت در برنامه ششم توسعه یاد کرد. اظهارات وی در پارلمان بخش خصوصی در حالی مطرح شد که رئیس اتاق بازرگانی ایران نیز در این خصوص، ساعاتی پس از اتمام جلسه هیات نمایندگان در کانال تلگرامی خود در ارزیابی از اظهارات نوبخت، متنی با تیتر«بمب ساعتی اقتصاد ایران» منتشر کرد.

محسن جلال‌پور در این متن نوشت: «وضعیت صندوق‌های بازنشستگی بیش از حد نگران‌کننده شده است و بسیاری از صندوق‌های بازنشستگی در ایران به وضعیتی رسیده‌اند که به‌زودی از پرداخت تعهدات خود باز خواهند ماند.» بنا به نوشته وی در کانال رسمی تلگرام خود، این مشکلات ممکن است به جز عواقب اقتصادی، عواقب سیاسی و اجتماعی هولناکی به دنبال داشته باشند. از سویی پیش‌بینی 1000 میلیارد تومان در لایحه بودجه 95 برای مشوق‌های صادراتی از دیگر مواردی بود که توسط نوبخت گفته شد و مورد استقبال فعالان بخش خصوصی قرار گرفت.

محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، در ابتدای سخنان خود، با تقدیر از حضور فعال نمایندگان بخش خصوصی در تهیه و تنظیم برنامه ششم توسعه و لایحه بودجه 95 گفت: تهیه برنامه خوب بخشی از کار است، اما اجرای بهتر مهم‌تر از آن است؛ چرا که در سال‌های اخیر بسیاری از برنامه‌های خوب درست اجرا نشده است. نوبخت با اشاره به اینکه سند اصلی برنامه ششم و ابعاد اجرایی آن، آن‌طور که باید هنوز تشریح نشده، خاطرنشان کرد: سه‌شنبه هفته آینده در اجلاس یک‌روزه، ابعاد اجرایی برنامه ششم را به‌مثابه اقتصاد مقاومتی تدوین می‌کنیم.

وی برنامه ششم توسعه را مساله‌محور و متمرکز بر سه موضوع «آب، محیط‌زیست و صندوق‌های بازنشستگی» دانست و گفت: صندوق بازنشستگی کشوری ورشکسته است؛ بنابراین در برنامه ششم برای آن تصمیم‌گیری شده است. این سه مساله مهم به سمت بحران می‌رود؛ اگر برای آن فکری اساسی نشود مشکلات زیادی پیش می‌آید. هم اکنون دولت حقوق بازنشستگی لشکری و بخشی از کشوری را پرداخت می‌کند. بنابراین در حال حاضر از یک نفر کارمند کسورات بازنشستگی کم و به هفت نفر پرداخت می‌کنیم.

وی با دسته‌بندی کشورهای دنیا برای اولویت همکاری با ایران، عنوان کرد: در برنامه ششم توسعه، همه کشورها براساس شاخص‌هایی که رقابت‌پذیری آنها مبتنی بر عوامل تولید، بهره‌وری و نوآوری است، دسته‌بندی شده‌اند. در این کشورها شرکت‌هایی نیز به‌طور مشخص تقسیم‌بندی شده‌اند؛ پیش‌بینی کرده‌ایم که در داخل کشور نیز باید در چه زمینه‌هایی ورود و سرمایه‌گذاری کنیم. وی ادامه داد: در شرایط پسابرجام فقط کشورهایی مانند چین برای همکاری در کنار ما نیستند؛ اگرچه ما قدردان این کشورها هستیم که با ما همکاری داشته‌اند اما تاکیدمان این است که باید در فضای رقابتی با کشورها کار کنیم. سخنگوی دولت با تاکید بر بازارهای مشترک و دستیابی این بازارها در همکاری‌های دوجانبه گفت: در سرمایه‌گذاری با شرکت‌هایی مانند پژو تلاش شده است که بتوانیم از بازارهای آنها استفاده کنیم.

وی گفت: در برنامه ششم توسعه زمینه‌هایی مانند معدن، میادین مشترک، گردشگری، فناوری اطلاعات و حمل‌ونقل ریلی بخش‌های پیشرانی هستند که به آنها توجه شده است. نوبخت اضافه کرد: اگر چه در بخش سرمایه‌گذاری در مناطق مختلف به آمایش سرزمین توجه داریم اما سواحل جنوبی به ویژه «مکران» از نظر منطقه‌ای برای ما اولویت دارد و قرار است در این منطقه متمرکز شویم. وی اضافه کرد: براساس برنامه ششم توسعه، سرمایه‌گذاری باید سالانه 4/ 19درصد رشد داشته باشد؛ نرخ تورم تا سال 99 به 9/ 8 درصد کاهش یابد و نرخ بیکاری که پاییز امسال 7/ 10 درصد پیش‌بینی شد تا پایان برنامه به هفت درصد برسد؛ علاوه بر این کاهش سهم نفت در اقتصاد مدنظر قرار دارد. سهم نفت در اقتصاد کشور از 5/ 31 درصد کنونی به 22 درصد کاهش پیدا می‌کند.

سخنگوی دولت با اشاره به سهم مالیات در بودجه 95 گفت: براساس این برنامه، سهم مالیات باید افزایش یابد. اگر بخواهیم از آنهایی که اکنون مالیات می‌دهند،‌ مالیات بیشتری بگیریم، کارها قفل می‌کند و ریشه سرمایه‌گذاری آتی را می‌خشکانیم، بلکه باید شیوه دیگری را پیش بگیریم.بنابراین همه دستگاه‌ها و... از جمله آستان‌های مقدس و قرارگاه‌ها مشمول پرداخت مالیات می‌شوند و قانون این امکان را فراهم کرده است.

وی ادامه داد: در عین‌حال اکنون بنگاه‌های ما نیاز به تسهیلات دارند، اما منابع بانکی قفل است؛ چراکه یا آنهایی که تسهیلات گرفته‌اند آن را پس نمی‌دهند که بعضی از آنها معلول شرایط اقتصادی است و به استان‌ها ابلاغ شده که نه تنها برای این دسته از افراد سختگیری نشود بلکه باید بتوانیم وام‌هایی بدهیم که این معوقات را تسویه کنند و بخش دیگر هم مربوط به بدهی‌های خود دولت است. نوبخت در مورد ارائه راهکاری برای تسویه بدهی دولت گفت: برای این کار زمان‌بندی کرده‌ایم تا از طریق فروش اوراق کل تعهدات را بدهیم که تا 3 سال سالانه سود آن را می‌دهیم و پس‌از آن اصل آن را خریداری می‌کنیم تا بدهی دولت را تا پایان برنامه به صفر برسانیم.

وی نرخ رشد اقتصادی مشخص شده برای برنامه ششم توسعه را هشت درصد عنوان کرد و گفت: در بخش‌های مختلف نرخ رشد متفاوتی در نظر گرفته شده است؛ در برنامه ششم توسعه به ترتیب برای بخش کشاورزی رشد پنج درصدی، نفت 3/ 9 درصد، معدن 8/ 8 درصد، صنعت 3/ 9 درصد، آب، برق و گاز 3/ 8 درصد، ساختمان 3/ 6 درصد، خدمات 8/ 5 درصد و ارتباطات 4/ 19 درصد دیده شده است. سخنگوی دولت گفت: برای دستیابی به رشد هشت درصدی در برنامه ششم توسعه به سرمایه‌گذاری سالانه 724 هزار میلیارد تومان نیاز است.

وی گفت: دولت سالانه 105 هزار میلیارد تومان از این سرمایه‌گذاری را روی طرح‌های عمرانی سرمایه‌گذاری خواهد کرد. نوبخت با بیان اینکه از دو هزار و 900 طرح عمرانی نیمه‌تمام به دو هزار و 400 طرح رسیده‌ایم، افزود: این طرح‌ها تعهداتی است که از گذشته برای ما باقی‌مانده است. وی ادامه داد: در این شرایط نمی‌توانیم طرح‌های جدید را شروع کنیم؛ بنابراین برنامه ما اتمام طرح‌های اولویت‌دار و واگذاری بخشی از آنها برای به سرانجام رسیدن است.

معاون رئیس‌جمهوری در بخشی دیگر از این نشست در پاسخ به یکی از فعالان اقتصادی درباره پرداخت نقدی یارانه‌ها نیز گفت: تلاش ما این است که به تدریج نسبت به حذف خانواده‌هایی که می‌توانند بدون دریافت یارانه زندگی کنند، اقدام و از این منابع برای بسترسازی تولید استفاده کنیم. در این مسیر 20 تریلیون ریال (دو هزار میلیارد تومان) فقط امسال از این محل به تولید پرداخت کرده‌ایم. وی همچنین از اختصاص یک‌هزار میلیارد تومان مشوق صادراتی برای تسهیل و ورود صادرکنندگان به بازارهای صادراتی خبر داد.