آنچه که بد نیست متصدیان استخرهای شنا بدانند!

فرارو- یاشار بوم راشین؛ کار برگ شیمیایی آب استخرهای شنا:

کلر
عمومی‌ترین ماده شیمیایی مورد استفاده در آب استخرهای آب کلر است. کلر نه فقط باکتری‌ها و جلبک‌ها را در طی عمل ضدعفونی کردن یا کشتن از بین می‌برد، بلکه موادی همچون کثیفی و کلرآمین‌ها را با اکسیده کردن یا تخریب شیمیایی نابود می‌سازد.

تزریق کلر به آب استخر از طریق یک کلریناتور اتوماتیک مورد تایید صورت می‌گیرد. وقتی کلر به هر شکلی به آب اضافه می‌شود، یک اسید ضعیف که اسید هیپوکلرو نام دارد تولید می‌گردد.

در واقع این اسید و نه کلر است که آب را اکسیده و ضدعفونی می‌نماید. کلر زنی مناسب و صاف سازی آب، استخر را تمیز می‌کنند و موجب می‌شوند که ظاهر آب درخشان شود.

کلر بصورت جامد، مایع و یا گاز وجود دارد. قدرت هر نوع کلر به مقدار کلر موثری وابسته است که به عنوان ضدعفونی کننده و اکسید کننده در دسترس می‌باشد.

۱-کلر مایع (هیپوکلریت سدیم) -۱۲ تا ۱۶ درصد کلر در دسترس دارد. (می‌توانید این ماده را با سفیدکننده خانگی مقایسه کنید که حدود ۵ درصد کلر در دسترس دارد)

۲-کلر جامد (پودر یا گرانول)
هیپوکلریت کلسیم-۶۵ تا ۷۵ درصد کلر در دسترس
ایزوسیانورات کلرینه شده-درصد متغیری از کلر در دسترس دارد
هیپوکلریت لیتیوم-۳۰ تا ۳۵ درصد کلر در دسترس

۳-کلر گازی-شامل ۱۰۰ درصد کلر در دسترس است. این ماده فوق العاده سمی است و در هنگام استفاده نیازمند توجهات ویژه‌ای است.

نیاز کلر و باقیمانده کلر آزاد
وقتی کلر به آب زده می‌شود، بخشی از آن همیشه در طی اکسیداسیون و ضدعفونی مصرف می‌گردد. آن بخش کلر در دسترس مصرفی، کلر مورد تقاضا نام دارد.

اسید هیپوکلرویی که بعد از مصرف کلر باقی می‌ماند، کلر باقیمانده آزاد نام دارد. این‌‌ همان کلری است که با آزمایش آب استخر تعیین مقدار می‌گردد. کلر آزاد باقیمانده در تمامی زمان‌ها باید حداقل یک پی پی‌ام باشد (اگر کلر تثبیت شده مورد استفاده قرار گیرد مقدار فوق باید تا ۱. ۵ پی پی‌ام بالا برود) البته توصیه شده که کار آزاد باقیمانده در استفاده از کلر تثبیت نشده مابین ۱. ۵ تا ۲. ۵ و در استفاده از کلر تثبیت شده مابین ۲ تا ۲. ۵ باشد.

سوپرکلریناسیون (شوک کلر)
مقداری از کلر در دسترس با ترکیبات نیتروژن دار که به شکل کلر آمین‌ها هستند (کلر مرکب) واکنش می‌کند. یک منبع عمده نیتروژن، آمونیاک است که از عرق و ادرار حاصل می‌گردد.

کلر آمین‌ها بوی شدید کلر را ایجاد می‌کنند و موجب سوزش چشم می‌گردند. حضور این دو شرط باعث می‌شود که مردم باور کنند که کلر خیلی زیادی در آب وجود دارد در حالی که قضیه کاملا بر عکس است.

برای حذف کلرآمین‌ها بهره بردار باید کلر باقیمانده را تا ۵ تا ۱۰ برابر مقدار معمول بالا ببرد. این رویه که سوپر کلریناسیون یا ایجاد شوک نام دارد، کلر آمین‌ها را اکسید می‌کند و فقط کلر آزاد باقی می‌گذارد.

وابسته به بار استخر توصیه می‌شود که استخر‌ها در آب و هوای گرم یک بار در هفته تحت سوپر کلریناسیون قرار گیرند و این عمل در دیگر شرایط آب و هوایی یک بار در ماه به انجام برسد. (توجه: تا رسیدن اوضاع و احوال مقدار کلر به شرایط نرمال، آب تنی در استخر باید قدغن گردد)

پی اچ
پی اچ بیانگر اسیدی و بازی بودن آب استخر است و چون در واکنش‌های کلر در آب استخر تاثیر دارد، میزان آن در آب استخر مهم ارزیابی می‌شود. پی اچ آب محدوده‌ای از صفر تا ۱۴ دارد که صفر آن به معنای بسیار اسیدی و ۱۴ آن به مفهوم بسیار بازی است و ۷ آن خنثی معنی می‌دهد.

توانایی کلر در اکسیده کردن مواد و کشتن باکتری‌ها مستقیما وابسته به مقدار پی اچ آب است. با افزایش پی اچ این توانایی کم می‌شود. به علاوه در پی اچ بالای ۸ آب رسوب گذار است (اجزای معدنی ته نشین می‌شوند) و آب کدر به وجود می‌آید.

به همین ترتیب پایین رفتن پی اچ و رسیدن مقدار آن به زیر هفت سبب سوزش چشم‌ها و غشاهای مخاطی شناگران می‌شود. پی اچ پایین نشانه اسیدی بودن آب است و آبی که اسیدی باشد بخش‌های فلزی استخر را دچار خوردگی کرده و به لعاب نهایی استخر آسیب می‌رساند.

استاندارد پی اچ ۷. ۲ الی ۸ است اما مقدار توصیه شده آن ۷. ۴ تا ۷. ۶ می‌باشد.

برای پایین‌تر بردن پی اچ اسید موریاتیک (هیدروکلریک) باید اضافه شود. توصیه شده که مقدار توصیه شده اسید ابتدا در یک ظرف پلاستیکی که پر از آب است ریخته شده و آنگاه وارد استخر گردد. (اضافه کردن مستقیم اسید، دیوارهای استخر را رنگی می‌کند) برای بالا بردن پی اچ، سودا‌اش (کربنات سدیم) باید اضافه شود.

قلیاییت
مواد قلیایی یا بازی در همه آب‌ها وجود دارند. در پی اچ مابین ۷. ۲ الی ۷. ۸ قلیائیت به صورت مواد بیکربناته وجود دارد. کل قلیائیت توسط یک کیت آزمایش تعیین می‌شود و این مواد را در آب استخر بر حسب قسمت در میلیون تعیین مقدار می‌کند. مقدار قلیائیت ظرفیت آب را برای ایستادگی در برابر تغییر پی اچ بیان می‌کند.

مواد قلیایی به عنوان مواد بافری عمل می‌کنند و جلوی تغییر پی اچ را می‌گیرند. بنابراین کل قلیائیت بیانگر توانایی بافری آب استخر می‌باشد. میزان توصیه شده قلیائیت آب استخرهای شنا ۸۰ الی ۱۲۰ می‌باشد.


وقتی قلیائیت آب استخر از ۸۰ کمتر شود، توصیه می‌شود که این میزان بالا برده شود. این امر می‌تواند با اضافه کردن جوش شیرین انجام شود: نیم الی یک پوند جوش شیرین قلیائیت ۱۰۰۰۰ گالن آب را ۱۰ پی پی‌ام بالا می‌برد.

اسید سیانوریک
اشعه فرابنفش خورشید کلر آزاد را تجزیه می‌کند. این تجزیه می‌تواند به میزان زیادی با تثبیت کلر از طریق اضافه کردن اسید سیانوریک کاهش یابد.

مقدار اسید سیانوریک آب استخر باید به گونه روتین و توسط یک کیت آزمایش ساخته شده برای این منظور تست شود. میزان توصیه شده ۲۰ الی ۵۰ پی پی‌ام است و مقادیر بالای ۱۰۰ مورد پذیرش نیست. اگر مقدار از این حد بالا‌تر برود، باید بخشی از آب استخر را خارج کرده و به جای آن آب تازه اضافه نماییم. راه دیگری برای کاهش اسید سیانوریک آب استخر وجود ندارد.

اثر تثبیت کنندگی اسید سیانوریک با افزایش مقدار آن زیاد نمی‌شود. به جای آن در مقدار بالای ۱۰۰ پی پی‌ام کلر قفل می‌شود و ممکن است در کشتن باکتری‌ها و جلبک‌ها غیر موثر باشد. به عبارت دیگر، بیشتر بودن بهتر بودن نیست.

در اغلب موارد استخر‌ها به علت اینکه فاقد متصدیان دانش آموخته هستند، دارای اسید سیانوریک مازاد می‌گردند. این‌‌ همان عاملی است که باعث می‌شود امروزه کلر پودری دارای اسیدسیانوریک به میزان زیادی فروخته شود. اگر این نوع کلر برای مدتی طولانی مورد استفاده قرار گیرد، میزان سیانوریک بسیار بالا خواهد بود. بهره برداران استخر‌ها باید کلری که استفاده می‌کنند و شامل تثبیت کننده اسید سیانوریک است را کنترل نمایند.

کلر پودری شامل اسید سیانوریک یکی از محتویات فعال زیر را خواهد داشت:
۱-پتاسیم دی کلرو اس تریازینتریون (پتاسیم دی کلرو ایزو سیانورات)
۲-سدیم دی کلرو اس تریا زینتریون (سدیم دی کلرو ایزو سیانورات)
۳-تری کلرو اس تریا زینتریون (تری کلرو ایزو سیانورات) .

تخمین زده شده که باکتری‌ها در حضور اسید سیانوریک با نرخ پایین تری از بین بروند. بنابراین وقتی که یک استخر تثبیت می‌شود، کلر آزاد باقیمانده باید بالای حد اقل ۱. ۵ پی پی‌ام نگهداری شود تا این جریان را معکوس نماید.

دستکاری و ذخیره مواد شیمیایی
مراقبت باید در دستکاری وذخیره مواد شیمیایی استخرهای شنا صورت گیرد. مواد باید جداگانه ذخیره شوند و به هیچ عنوان اختلاط پیدا نکنند. این امر از واکنش‌های مضر شیمیایی جلوگیری خواهد نمود. (کلر استخر و اسید استخر اگر مخلوط شوند گاز کلر را ایجاد می‌کنند که در صورت استنشاق کشنده است)

در حالی که استخر در حال استفاده است مواد شیمیایی را نباید مستقیما به آب تزریق نمود. قبل از اینکه شناگران داخل استخر بشوند، باید زمان کافی در اختیار مواد شیمیایی قرار گیرد تا در سراسر استخر پخش شوند. (لازم نیست این قاعده در موقع استفاده از کلریناتور اتوماتیک که کلر به آب تزریق می‌کند رعایت شود)

درجه حرارت آب
در درجه حرارت‌های بالا‌تر از ۷۸ تا ۸۲ درجه فار‌‌نهایت، کلر سریع‌تر تجزیه می‌شود، جلبک‌ها بهتر رشد می‌کنند و تشکیل پوسته (رسوب کربنات کلسیم) محتمل‌تر است که اتفاق بیفتد. قوانین ایالتی که درجه حرارت آب استخر را تعیین می‌کنند وجود ندارد اما بهتر است که درجه حرارت آب‌های معدنی از ۱۰۴ درجه فار‌‌نهایت بیشتر نشود.


منبع: www.co.shasta.ca.us