دله‌دزدی به‌جای ترجمه‌!

محمود حسینی‌زاد معتقد است، بیشتر ترجمه‌های مجدد از آثار شاخص ادبیات رونویسی هستند و کیفیت ندارند. او می‌گوید، این ترجمه‌ها به بازار کتاب ضربه نمی‌زنند، بلکه به ادبیات ضربه می‌زنند، اما جیب آقایان را پُرتر می‌کنند.

این مترجم در گفت‌وگو با ایسنا، درباره لزوم ترجمه‌های مجدد از آثار ادبی گفت: ترجمه مجدد از آثار ادبی دو حالت دارد. اگر این ترجمه‌ها آثار درجه یک کلاسیک باشند هر نسل یا دو نسل یک بار جا برای ترجمه آن‌ها هست. این موضوع در خارج از ایران هم وجود دارد و هر 30 سال ترجمه تازه‌ای از این‌گونه آثار به بازار کتاب می‌آید. البته این شرطی دارد و آن این‌که کسی که دست به ترجمه می‌زند ترجمه بهتری ارائه دهد.

او افزود: در خارج از کشور نمونه این نوع ترجمه، رمان «ناتور دشت» سلینجر است که ابتدا هاینریش بل آن را به زبان آلمانی ترجمه کرد، ولی چند سال بعد همین اثر دوباره ترجمه شد و مورد توجه قرار گرفت. بنابراین این کار در کشورهای دیگر نیز انجام می‌شود. ولی ترجمه‌های مجدد این‌گونه آثار در ایران ترجمه‌های بهتری از ترجمه‌های پیشین نیستند.

حسینی‌زاد گفت: اتفاقا شاهدی که درباره ترجمه مجدد خوب از یک اثر در فارسی می‌توانیم مثال بزنیم باز همین رمان «ناتور دشت» با ترجمه آقای ابوالحسن نجفی است. تعدادی از آثار آلبر کامو نیز وقتی دوباره به فارسی ترجمه شدند از قبلی‌ها بهتر بودند، اما بقیه آثار شاخص پرفروش که در فارسی ترجمه مجدد شده‌ عمدتا رونویسی و دله‌دزدی هستند.

او درباره دلیل ترجمه آثار پیش‌تر ترجمه‌شده در ایران نیز گفت: یکی از دلیل‌های این اتفاق تنبلی مترجمان است. دلیل دیگر این‌که با وجود ترجمه‌های قبلی یک آش پخته‌ برای برخی به وجود آمده و آن‌ها تنها با زیاد و کم کردن نمک آن، کار خود را پیش می‌برند. دلیل سوم نیز به سیاست‌های غلط انتشاراتی‌های ما برمی‌گردد.

این مترجم اظهار کرد: اگر قرار باشد ترجمه‌های تازه از یک اثر بدتر از ترجمه‌های قبلی باشد، هیچ نیازی به این کار نیست، چون آن‌قدر آثار ترجمه‌نشده وجود دارد که واقعا نیازی نیست مترجمان به سراغ آثار پیش‌تر ترجمه‌شده بروند.

او در پاسخ به این سوال که آیا وجود چنین ترجمه‌هایی به بازار کتاب ضربه می‌زند گفت: این ترجمه‌ها به بازار کتاب ضربه نمی‌زنند، بلکه به ادبیات ضربه می‌زنند؛ چون الان صدها اثر شاخص در ادبیات کلاسیک وجود دارد که هنوز به فارسی ترجمه نشده‌ و مترجم‌ها باید به سراغ ترجمه این آثار بروند نه این‌که مدام از هم کپی کنیم. انتشار ترجمه‌های مجدد بی‌کیفیت البته که به بازار کتاب ضربه نمی‌زند و بیشتر جیب آقایان را پرتر می‌کند.