تشدید جنگ نفت با قیمت‌گذاری تهاجمی

بعد از انتشار اخبار غیررسمی از اینکه کشورمان قیمت نفت را در رقابت با عربستان در آسیا کاهش داده است؛ مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران به‌طور رسمی کاهش بهای نفت را تایید و اعلام کرد این کاهش قیمت به‌معنای رقابت با عربستان برای جذب مشتری بیشتر نیست. این درحالی‌است که کویت نیز به‌عنوان متحد سنتی عربستان در منطقه، نفت خود را با کاهش قابل توجه به بازارهای آسیا فروخته است.دراین بین به گزارش رویترز، در حالی که تقاضا در آمریکا به دلیل افزایش تولید نفت شیل و در اروپا به دلیل کاهش رشد اقتصادی حوزه یورو افت کرده است، دفاع از سهم فعلی و به دست آوردن سهم بیشتر در بازارهای در حال رشد آسیا اکنون به تمرکز اصلی تولید‌کنندگان نفت تبدیل شده است تا جایی‌که برخی کشورهای منطقه‌ با اتخاذ قیمت‌های تهاجمی سعی در برهم‌زدن شرایط موجود و جذب بازارها دارند.

به گزارش رویترز، کویت،  با کاهش قابل توجه قیمت نفت خود، در حال به چالش کشیدن همسایه بزرگتر خود، عربستان برای به دست آوردن سهم بیشتری از بازار نفت آسیا است. بر‌اساس این گزارش، کویت قیمت نفت خود را در آسیا کاهش داده و این سناریو از سوی دیگر تولید‌کنندگان نفت در خاورمیانه نظیر عراق و ایران برای رقابت فروش نفت در منطقه نیز دیده می‌شود.

بر‌اساس آمارهای رویترز، قیمت نفت خام کویت در ماه اکتبر 50 سنت ارزان تر از قیمت رسمی نفت عرب درجه متوسط عربستان بود که بیشترین تخفیف اعمال شده در قیمت نفت این کشور حداقل از سال 2004 تاکنون بود. عراق، دومین تولید‌کننده بزرگ نفت اوپک نیز قیمت نفت سبک بصره خود را با بیشترین تخفیف نسبت به نفت عرب درجه متوسط در یک سال اخیر عرضه کرده است. ایران، کویت و عراق، معمولا قیمت خود را با توجه به قیمت رسمی نفت عربستان تنظیم می‌کنند، اما با توجه به کاهش قیمت رسمی نفت عربستان در ابتدای ماه اکتبر برای چهارمین ماه متوالی، این کشورها ممکن است برای محافظت از سهم خود از بازار نفت، با یکدیگر دچار کشمکش شوند. هفته گذشته عربستان در اقدامی که حکایت از رقابت سرسختانه این کشور برای دارا شدن سهمی بیشتر از بازار داشت، قیمت رسمی نفت خود را در ماه نوامبر برای مشتریان آسیایی به شدت کاهش داد. بر‌اساس این گزارش انتظار می‌رود تا پایان هفته پیش‌رو کویت و عراق نیز قیمت نفت خود را برای ماه نوامبر حداقل 70 سنت نسبت به ماه اکتبر کاهش دهند. در صورت درست بودن این پیش بینی، این پایین ترین رقم برای نفت این کشورها از ژانویه 2009 تاکنون خواهد بود.

دراین بین قمصری در شرایطی رقابت برای جذب مشتری‌های آسیایی را رد می‌کند که گزارش اوپک نشان می‌دهد در ماه سپتامبر متوسط ماهانه بهای نفت ایران نیز برای اولین بار طی سال جاری میلادی به کمتر از 100 دلار رسیده‌است. در عین حال وضعیت افزایش عرضه در بازارهای جهانی طی سه ماه گذشته موجب شده است قیمت سبد نفتی اوپک ظرف این سه ماه 12 دلار معادل 11 درصد کاهش یابد.  به گزارش «دنیای اقتصاد»، اوپک در تازه‌ترین گزارش ماهانه خود مهم‌ترین‌ عامل افت بهای نفت در این مدت را سرعت زیاد افزایش عرضه نسبت به رشد تقاضا اعلام کرده است. این گزارش در ادامه می‌افزاید انتشار آمارهای ضعیف از اقتصاد اروپا و چین و افزایش ارزش دلار آمریکا و تغییرات فصلی پالایشگاه‌ها از عوامل عمده کاهش بهای نفت در ماه سپتامبر است. در این ماه بهای سبد نفتی اوپک با 77/4 دلار کاهش نسبت به ماه پیش از آن به 98/95 دلار به ازای هر بشکه رسیده است. بر‌اساس این گزارش، متوسط قیمت نفت سنگین ایران نیز در ماه سپتامبر هر بشکه با 28/5 دلار کاهش نسبت به ماه پیش از آن 14/96دلار معامله شده است. هر بشکه نفت سنگین ایران در ماه آگوست 42/101 دلار به فروش رسیده بود. میانگین بهای نفت عربستان در این ماه با کاهش کمتری مواجه شده است و با کاهش 77/4 دلاری به 98/95 دلار در هر بشکه رسیده است.
با شروع ماه اکتبر و تداوم افت قیمت نفت، عربستان نفت خود را با تخفیفی که ظرف 6 سال گذشته بی‌سابقه بوده است به مشتریان آسیایی خود فروخت. برخی از خبرگزاری‌های خارجی اعلام کردند در پی این اقدام عربستان، ایران نیز جهت جذب مشتری بیشتر اقدام مشابهی انجام داده و قیمت نفت خود را کاهش داده است. دیروز محسن قمصری با تایید خبر کاهش بهای نفت ایران اعلام کرد: قیمت نفت ایران همیشه به‌صورت موازی و رقابتی با قیمت نفت عربستان بوده است و در دوره اخیر قیمت نفت ایران برای رقابت با عربستان در زمینه جذب بیشتر مشتری کاهش معناداری پیدا نکرده است. به گفته قمصری، قیمت رسمی نفت عربستان در ماه جاری در همه بازارها نسبت به ماه گذشته کاهش یافته و طبیعی است که قیمت نفت ایران نیز متناسب با قیمت نفت عربستان کاهش یابد که این موضوع دلایل فنی دارد و ارتباطی به رقابت میان دو کشور ندارد.

عربستان سعودی طی‌ هفته پیش قیمت نفت خام سبک خود را برای ارائه به بازارهای آسیایی کاهش داد و به کمترین میزان خود از دسامبر ٢٠٠٨ تاکنون رساند. برخی تحلیلگران این عمل عربستان را سیاسی دانسته و برای جذب مشتریان ایران عنوان کردند. این در شرایطی است که تقریبا همه نفت ایران به آسیا صادر می‌شود و در صورتی که ایران مشتریان آسیایی خود را از دست بدهد با توجه به اینکه در شرایط تحریم به سر می‌بریم شرایط نسبتا نا مناسبی را تجربه خواهد کرد. کارشناسان حوزه نفت بر این باورند که در صورت وقوع جنگ قیمت بین ایران و عربستان از آنجا که کیفیت نفت عربستان از ایران بهتر است، بنابراین عربستان برنده این رقابت خواهد بود.

اوپک در گزارش ماهانه خود از وضعیت بازار نفت در ماه سپتامبر، رشد اقتصاد جهانی برای سال 2014 و 2015 را همان پیش‌بینی‌های قبلی خود اعلام کرد و به ترتیب 2/3 درصد و 6/3 درصد برآورد کرد. بر‌اساس این گزارش رشد چین و هند نیز در سال جاری به ترتیب 4/7 و 5/5 درصد برآورد شده است. بر همین اساس رشد تقاضای جهانی برای نفت در سال 2014 بدون تغییر ماند. در سال جاری برآورد می‌شود روزانه 05/1 میلیون بشکه بر میزان تقاضای جهانی نفت افزوده شود. عمده این مقدار توسط کشورهای چین، برزیل و عربستان سعودی تقاضا می‌شود که رشد کمتر از انتظار کشورهای OECD را جبران می‌کند. بر‌اساس گزارش اوپک رشد تقاضای نفت در سال 2015 روزانه 19/1 میلیون بشکه است، این برآورد نیز نسبت به برآورد ماه پیش این سازمان تغییر نکرده است.
متوسط ماهانه بهای نفت اوپک در ماه سپتامبر برای سومین ماه متوالی روند نزولی داشته است. متوسط قیمت نفت ایران در 9 ماه نخست سال 2014 معادل 86/103 دلار به ازای هر بشکه و در مدت مشابه سال گذشته برابر با 04/105 دلار در هر بشکه تخمین زده شده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک از ابتدای سال تا کنون 78/103 دلار است که نسبت به مدت مشابه سال پیش 91/1 دلار کاهش داشته است. متوسط قیمت سبد نفتی اوپک و نفت برنت در ماه سپتامبر نزدیک به 5 دلار کاهش یافت. نفت آمریکا نیز با ثبت کاهش قیمت 3 دلاری نسبت به برنت و سبد نفتی اوپک با کاهش کمتری مواجه شد که این به دلیل مصرف نفت تولید شده در آمریکا در داخل کشور است و از آنجا که وضعیت اقتصادی آمریکا نسبت به میانگین جهانی وضعیت بهتری دارد کاهش بهای نفت نسبتا ملایم‌تر و با تاخیر بیشتری در این کشور رخ می‌دهد.

در مقابل وضعیت تقاضا که تغییر چندانی نکرده است، عرضه نفت در بازار مدام در حال افزایش است. بر‌اساس گزارش اوپک، طی سال جاری بر تولید کشورهای غیر اوپکی 68/1 میلیون بشکه در روز افزوده می‌شود. این رشد از سوی کشورهای آمریکا، برزیل، کانادا، مکزیک، اندونزی و انگلیس ثبت خواهد شد. این گزارش رشد تولید برای کشورهای غیر اوپکی در سال 2015 را 24/1 میلیون بشکه در روز برآورد کرد. این در حالی است که تولیدکشورهای عضو سازمان اوپک در ماه سپتامبر با افزایش 402 هزار بشکه‌ای به روزانه 47/30 میلیون بشکه رسیده است.

براساس گزارش اوپک بر‌اساس آمار ثانویه، تولید نفت ایران در ماه سپتامبر بدون تغییر نسبت به ماه پیش از آن، در سطح 2.765 میلیون بشکه در روز باقی مانده است. تولید نفت عربستان در این ماه نسبت به ماه پیش از آن 50 هزار و 400 بشکه در روز کاهش یافته و به 9.605 میلیون بشکه در روز رسیده است. این در حالی است که بر‌اساس آمار رسمی منتشر شده از خود کشورهای عضو، عربستان بیش از 107 بشکه در روز افزایش تولید داشته است.

بر‌اساس این گزارش، از 12 کشور عضو اوپک، یک کشور تولید خود را کاهش داده و کشورهای ایران، قطر، ونزوئلا، امارات، الجزایر و کویت سطح تولید خود را تغییر نداده‌اند. 6 عضو دیگر نیز افزایش تولید داشته‌اند. لیبی و عراق به ترتیب با افزایش 250 هزار و 600 بشکه‌ای و 134 هزار و 500 بشکه‌ای بیشترین افزایش را داشته است.

به گزارش اوپک، تقاضا برای نفت این سازمان در سال 2014 روزانه 5/29 میلیون بشکه برآورد می‌شود. از آنجا که عرضه اوپک در ماه گذشته 30 میلیون و 470 هزار بشکه برآورد شده است، در حال حاضر اوپک نزدیک به یک میلیون بشکه مازاد عرضه بر تقاضا دارد و اگر کشورهای عضو برای کاهش عرضه دست به کار نشوند، روند نزولی قیمت نفت همچنان ادامه خواهد داشت. بر‌اساس تحلیل‌های این سازمان، تقاضا برای نفت اوپک در سال 2015 روزانه به 29 میلیون و 200 هزار بشکه می‌رسد.