صنعت روباتیک در آستانه رشدی سریع

شرکت یونیورسال روباتس(Universal Robots)، که در سال 2005 توسط تعدادی از دانشگاهیان تاسیس شد، در طول چهار سال گذشته رشد قابل توجهی کرده است، به‌گونه‌ای که مدیران شرکت انتظار دارند تا سال 2017 به گردش مالی یک میلیارد کرون (معادل 190میلیون دلار) دست یابند.

این شرکت طراح و تولیدکننده بازوهای روباتیک است. بازوهایی که به جهت سبکی و سادگی برنامه‌ریزی، برای کسب‌و‌کارها و صنایع کوچک بسیار مناسبند.

به علاوه محصولات شرکت با قیمتی حدود 22 هزار یورو (31 هزار دلار) و هزینه نصبی به همین میزان، از لحاظ اقتصادی نیز به‌صرفه محسوب می‌شوند.

در حقیقت ظهور روبات‌های ارزان و مطمئن برای کاربرد در خارج از کارخانه‌ها و محیط‌های خانگی، یکی از دلایل افزایش توجه به صنعت روباتیک در سال‌های اخیر بوده است. به‌طور مثال شرکت ریثینک‌روباتیکس‌ (Rethink Robotics) با تولید روباتی دارای دو بازو به نام بکستر که برای ارائه به چنین بازاری طراحی شده، توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده است. فاکسان، دیگر شرکت تایوانی تولیدکننده کیت‌های الکترونیکی نیز به تازگی از برنامه خود برای خودکارسازی فعالیت‌های تولیدی با کمک روبات جدیدی به نام فاکس‌بات پرده برداشته است. البته قیمت مناسب این محصولات جدید، ضرورتا به معنای سادگی طراحی آنها نیست. UBR-1، روباتی که روی بدنی خودکار قرار گرفته و می‌تواند مسیر خود را از مکانی به مکان دیگر ردیابی کند، با قیمتی حدود 35 هزار دلار، بهایی در حدود یک دهم نسل‌های پیشین خود داشته و در عین حال قدرت آن بسیار فراتر از آنها است.

چنین محصولاتی به‌طور عمده با روبات‌های تولید شده توسط شرکت‌های بزرگ متفاوتند. از دید فدراسیون جهانی روباتیک (IFR)، در فاصله میان سال‌های 2008 تا 2012، فروش روبات‌های صنعتی با رشد سالانه 7 درصد به رقمی معادل 7/8 میلیارد دلار رسیده است. به‌طور مثال، شرکت‌های خودروسازی آمریکا که از روبات‌های صنعتی استفاده می‌کنند، در سال 2012 بیش از 52 درصد نصب و راه‌اندازی روبات‌های خودکار در ایالات متحده را به خود اختصاص داده‌اند. البته بیشترین تعداد سرانه روبات در جهان متعلق به کره‌جنوبی است، کشوری که اهمیت تکنولوژی را به خوبی دریافته است.

به‌طور طبیعی انتظار آن است که روبات‌های ارزان‌تر توانایی ارائه خدمات در عرصه‌هایی را دارا باشند که دستگاه‌های عظیم در آنها ناتوان هستند. اما آنچه در عمل روی داده مغایر با این خواست است و صنعت روباتیک در نسبت با حوزه‌های تکنولوژیکی دیگر (مانند بیوتکنولوژی) رشد بسیار آرام‌تری داشته است.

 این سرعت رشد البته به برخی موانع و مشکلات پیش روی این صنعت بازمی‌گردد، مشکلاتی که با گذشت زمان رفته‌رفته در حال برطرف‌شدن هستند.

یکی از موانع اصلی در مسیر توسعه صنعت روباتیک بدون شک توان کامپیوترها و تکنولوژی حسگرها است که باید در قیمت‌های مناسبی نیز ارائه شوند. حسگر Kinect (که توسط مایکروسافت برای دستگاه Xbox 360 طراحی شده است) با کمک مجموعه‌ای از میکروفون و دوربین‌هایی که به نحوی هنرمندانه با هم ترکیب شده‌اند، قادر است با استفاده از نرم‌افزار مناسب حرکات بازیگر را از فاصله دور شناسایی کرده و در بازی لحاظ کند. چنین حسگرهایی می‌توانند برخی از مشکلات پیش‌روی صنعت را برطرف سازند. این تکنولوژی با قیمت پایین خود راهی آسان و مطمئن را برای ایجاد نوعی حس عمیق و همچنین گونه‌ای از حفاظت‌شخصی فراهم می‌آورد که به‌طور مشخص در روبات‌های ردیاب کاربرد دارد. امروزه بسیاری از آزمایشگاه‌های روباتیک، این نمونه حسگر را مورد استفاده قرار می‌دهند.

در کنار سنسورها و پردازشگرهای مناسب، موفقیت صنعت روباتیک به تولید نرم‌افزارهای خاص این صنعت نیز وابسته است.

در یکی از تلاش‌های اخیر برای دستیابی به چنین چارچوبی، با کمک روبات PR2، سیستم عامل روبات(ROS) به عنوان بستری واحد برای تبادل پیام میان نرم‌افزارهای گوناگون روباتیک طراحی شده است. این سیستم عامل بدون نیات اقتصادی (و از سوی بنیاد کد باز روباتیک/OSRF) ارائه شده و استفاده از آن کاملا رایگان است.

همچنین ROS دارای تنظیمات ساده‌ای است که طراحان می‌توانند با استفاده از آنها به اصلاح و هماهنگ ساختن نرم‌افزار با نیازهای خود بپردازند.

مانند حسگرهای Kinect در آزمایشگاه‌های روباتیک، پرینترهای سه‌بعدی نیز فرآیند تحقیقات مرتبط با این صنعت را سریع‌تر ساخته‌اند. آندرس بیلسوبک از موسسه تکنولوژی دانمارک (Danish Technological Institute)، عمده تلاش موسسه خود را تلاش برای یافتن راهکارهایی می‌داند که استفاده از محصولات روباتیک را در کسب‌و‌کارهای کوچک امکان‌پذیر سازد. با کمک این پرینترها، به جای تولید طرح‌ها در خارج از مجموعه، می‌توان طراحی و تولید ابزارها و کنترل‌کننده‌های کوچک را حتی در طول یک شب به انجام رساند.

آزمایشگاه‌های روباتیک موسسه تکنولوژی دانمارک نیز همچون شرکت یونیورسال روباتیکس در شهر اودنس قرار دارد. این موسسات هردو در فعالیت‌های پژوهشی و دانشگاهی دهه گذشته این شهر ریشه دارند و از همین رو می‌توان شرکت‌ها و موسسات روباتیک دیگری را نیز در منطقه مشاهده کرد. تجمع شرکت‌های مرتبط با صنعت روباتیک نشانه‌ دیگری از ورود تحقیقات صنعتی این حوزه به دورانی جدید است. در واقع زمانی که بنیان‌گذاران این موسسات در دوران کودکی مجموعه «جنگ ستارگان» را می‌دیدند، تحقیقات بسیار اندکی روی روباتیک صورت پذیرفته بود، اما امروز آنها زمان و تخصص لازم را برای ساخت گروه‌های تحقیقاتی و تاسیس شرکت‌ها در اختیار داشته‌اند.

از دیگر مناطق تجمع شرکت‌های روباتیک حوالی دانشگاه ام.آی.تی است. منطقه‌ای که نه تنها شرکت بوستون داینامیکس (که بسیاری از قراردادهای تحقیق و توسعه روباتیک نظامی را در اختیار دارد) بلکه شرکت آی‌روبات (iRobot) را نیز در خود جای داده است. این شرکت در سال 1990 توسط بروکس، کالین انجل و هلن گرینر (که همگی محققان روباتیک دانشگاه ام.آی.تی هستند) به هدف ارائه محصولات غیرصنعتی و مصرفی تاسیس شده است. گروه به خوبی اهداف خود را می‌شناخت و برای دستیابی به آنها برنامه‌ای مدون داشت. هدف شرکت نه تنها رویکردی پژوهشی، بلکه تلاش برای ایجاد کسب‌وکاری تجاری بر اساس یافته‌های روباتیک را دربرمی‌گرفت. فرآیندی که تکامل و توسعه آن تا سال 2002 به طول انجامید.

 در این سال، آی‌روبات 2 محصول روباتیک جدید را رونمایی کرد. یکی از این محصولات پک‌بات نام داشت که به سربازان برای مواجهه با تله‌های انفجاری در مناطقی چون عراق و افغانستان کمک می‌کرد. روبات دیگر، رومبا، به‌طور خاص برای تمیز کردن زمین طراحی شده بود. شرکت تاکنون بیش از 8 میلیون از این محصول را به فروش رسانده و سال گذشته، فروش محصولات روبات خانگی (به‌ویژه رومبا که مورد توجه بازار قرار دارد) 88 درصد کل فروش شرکت را از آن خود ساخته است. با این حجم فروش آی‌روبات نه تنها سود بسیاری کسب کرد، بلکه با تبدیل شدن به شرکت سهامی عام، منافع سرمایه‌گذاران اصلی را افزایش داد. این امری است که تا پیش از آن برای هیچ شرکت روباتیکی روی نداده است.

به علاوه در طول چند سال گذشته، موارد خرید و تلفیق میان این شرکت‌ها نیز افزایش یافته است. به‌طور مثال، آمازون در سال 2012 مالکیت شرکت کیوا سیستم را در اختیار گرفت.

شرکتی در نزدیکی بوستون که به تولید روبات‌های انباردار می‌پردازد. گوگل نیز در سال 2013 به عرصه روباتیک وارد شده است که بی‌شک در آینده تحولات مهمی را رقم خواهد زد.

چنین دلایلی را می‌توان مبنای سرمایه‌گذاری بیشتر در این صنعت قرار داد، امری که شرکت روبولوشن (Robulution) امیدوار است به آن دست یابد. مالک شرکت، برونو بونل، 10 سال پیش کوشید شرکتی را که در آن به‌کار مشغول بود به سرمایه‌گذاری در روباتیک تشویق کند، اما در این کار توفیقی نیافت. او شرکت را ترک کرده و به‌عنوان مسوول توزیع محصولات آی‌روبات و به‌طور مشخص رومبا در فرانسه به‌کار مشغول شد. در سال 2006 موفق شد 800 دستگاه رومبا را در فرانسه به فروش رساند، رقمی که در سال گذشته به 10 هزار دستگاه افزایش یافته است. بونل در اوایل سال 2014 صندوق شرکت روبولوشن را برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های روباتیک با سرمایه‌
 80 میلیون یورویی بسته است و این در حالی است که بخش اعظم این سرمایه از سوی دولت فرانسه و اتحادیه اروپا تامین شده است.

در حقیقت او با توجه به افزایش سریع سرمایه‌گذاری آمریکا در صنعت روباتیک (400 میلیون دلار در سال گذشته) به این باور رسیده است که روباتیک باید در اروپا نیز جدی گرفته شود و می‌توان به آزمایشگاه‌های اروپایی نیز در این زمینه اعتماد کرد.

یکی از منابع اصلی تامین اعتبار صنعت روباتیک، منابع مالی کارآفرینان جوانی است که در سایر تکنولوژی‌ها به توفیق دست یافته و اینک با سرمایه بسیار حاضرند برای تحقق رویاهایشان در صنایع پیشرو (به‌رغم خطرات آن) مشارکت کنند.

 به‌طور مثال، کسب‌و‌کار فضایی یکی از صنایعی است که مورد توجه این جوانان ثروتمند قرار دارد. لون ماسک بخشی از ثروت عظیم خود را صرف تاسیس شرکت SpaceX کرده است، جف بزوس (آمازون) شرکتی موشکی راه‌اندازی کرد و لری پیج (گوگل) علاقه بسیاری به صنایع فضایی دارد.

بر این اساس، می‌توان با الگوبرداری از رویکرد این افراد به صنایع فضایی، سرمایه آنها را در حوزه‌ روباتیک نیز مورد استفاده قرار داد. نمونه‌ای از این رویکرد، موسسه ویلو گریج (Willow Garage) است که توسط اسکات حسن و با کمک سرمایه حاصل از فعالیت او در گوگل تاسیس شده است. اندی روبین (از بنیان‌گذاران گوگل) نیز اشتیاق بسیاری نسبت به حوزه روباتیک دارد و حتی زمانی که سیستم عاملی را برای تلفن‌های هوشمند طراحی کرد، نام اندروید (به معنای انسان‌واره یا روبات) را برای آن برگزید.