یک تحلیل متفاوت از روابط ایران و آمریکا

روند جدید شکل گرفته در موضوع هسته‌ای ایران طی چند ماهه اخیر که به امضای توافق ژنو میان ایران و غرب منجر شد، بسیاری از تحلیلگران را به ارزیابی ابعاد و نتایج این روند سوق داده است. در این میان، یک تحلیلگر برجسته آمریکایی با ارائه نظری متفاوت، توافق هسته‌ای را مقدمه‌ای دانسته که قرار است شرایط لازم را برای شکل‌گیری یک «اتحاد» میان ایران و آمریکا فراهم کند.

رابرت کاپلان، تحلیلگر شناخته شده مسائل ژئوپلیتیک و سیاسی در آمریکا، اخیراً با انتشار تحلیلی مدعی شده باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، سعی دارد با نزدیک شدن به ایران، اتحاد جدیدی را در منطقه خاورمیانه شکل دهد که جایگزین اتحادهای موجود آمریکا در این منطقه شود.

به نوشته سایت خبری «نیوزمکس»، کاپلان معتقد است که توافق هسته‌ای مقدماتی ژنو که در ماه نوامبر میان ایران و گروه 1+5 حاصل شد، در حقیقت یک «مقدمه» است که دولت اوباما تلاش دارد به واسطه آن به درکی استراتژیک با ایران دست یافته و در عین حال، از رژیم اسرائیل فاصله بگیرد.

به بیان کاپلان، در حال حاضر بسیاری از نمایندگان کنگره آمریکا با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل هم نظر بوده و حسن روحانی، رئیس جمهور ایران را «گرگی در لباس میش» می‌خوانند. اما دولت اوباما دیدگاه کاملاً متفاوتی نسبت به روحانی دارد.

کاپلان مدعی است از دید دولت اوباما، روحانی شخصیتی همچون «دنگ شیائوپینگ»، رهبر اصلاح‌طلب پیشینن چین دارد: فردی از درون ساختار ایدئولوژیک نظام که می‌تواند قدم به قدم کشورش را از نگرش ایدئولوژیک فاصله داده و به سوی اصلاحات هدایت کند.

به بیان وی، شکل‌گیری چنین روندی در ایران، می‌تواند به نوبه خود به ایجاد درکی مشترک با غرب منجر شود. بر این اساس، دولت آمریکا معتقد است شرایط کنونی، آخرین فرصت مناسبی است که آمریکا می‌تواند با استفاده از آن، وارد روند تعامل با ایران شده و از ادامه روندی که می‌تواند در نهایت به تقابل آمریکا و رژیم اسرائیل با ایران منجر شود، جلوگیری کند.

بر این اساس، هرچند در ظاهر باراک اوباما و جان کری، وزیر خارجه وی بیان می کنند که هدف از توافق شش ماهه هسته‌ای با ایران، جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است، اما آنها در واقع در پی چیز دیگری هستند. به همین دلیل است که با وجود تأکید مقامات ایرانی بر ادامه برنامه هسته‌ای خود، دولت آمریکا به مذاکره با این کشور ادامه می دهد. از سوی دیگر، همین امر بود که سبب شد دولت آمریکا به شدت با طرح تحریم های جدید علیه ایران که در سنا مطرح شده بود، مخالفت کند.

از جمله دیگر مواردی که کاپلان مطرح می‌کند، این است که کاخ سفید در واقع تلاش دارد اتحادی از قدرت‌ها را، شامل آمریکا، ایران، روسیه و اروپا شکل دهد تا بتواند جلوی گسترش افراط گرایی به شیوه القاعده در منطقه را بگیرد.

منبع: تابناک