انتخاب تجرد!

فرارو- یک جامعه شناس در بیان علل افزایش تجرد قطعی در جامعه گفت: «بعضی از خانم ها ناچارند منتظر بمانند تا فردی برای ازدواج به آنها درخواست دهد. بنابراین در کنار عده ای از خانم ها که خودخواسته و برای آنکه بخشی از آزادی هایی که در دوران مجردی دارند را با ازدواج از دست ندهند، بخشی دیگر به دلیل عدم مراجعه مردان به آنها برای ازدواج مجرد باقی می مانند.»

بر اساس نتایج سرشماری سال 90، آستانه تجرد قطعی مردان کشور در سال 1390 در گروه سنی 44-40 و در زنان 49-45 قرار دارد. در اغلب استان‌های کشور آستانه سن تجرد قطعی مردان در سن 39-35 و 44-40 و برای زنان در سن 44-40 و 49-45 سال است.

طبق آمار در سال‌هاي اخير تجرد قطعي در ايران روند افزايشي داشته كه اين آمار در زنان روند صعودي‌تري داشته است به طوریکه آمار تجرد قطعي مردان از سال 1345 تا 1390 از 1.5 به 1.8 و براي زنان از 0.8  به 2.8 افزايش پيدا كرده است.

دکتر سعید معیدفر جامعه شناس و استاد دانشگاه در گفتگو با فرارو گفت: «در حال حاضر بیش از هر چیز سبک زندگی به عنوان یکی از مهمترین عوامل پدیده تجرد قطعی شناخته می شود.»

وی ادامه داد: «امروز مردم و به خصوص نسل جوان بیشتر روی کیفیت زندگی توجه می کنند؛ در حالی که در قدیم فرض بر این بود که وقتی فردی به بلوغ می رسد و شغلی پیدا می کند از آنجا که قصد رفتن به دانشگاه وجود نداشت و خیلی هم نگران آینده شغلی نبود اقدام به تشکیل زندگی می کرد.»

وی افزود: «اما امروز زندگی معیارهای دیگری پیدا کرده و فرد دنبال ارتقای جایگاه خود است و به دنبال تحصیلات و بدست آوردن موقعیت های ممتاز است. لذا این موضوع باعث شده بخشی از زندگی فرد به سمت تلاش برای رسیدن به جایگاه ها و فرصت های بهتر زندگی صرف شود.»

این جامعه شناس اظهار کرد: «از سوی دیگر امروز یک روند فردگرایی در جامعه مدرن اهمیت پیدا کرده که معتقد است فرد باید بیشتر به فکر خودش باشد؛ در حالی که پیشینیان ما بیشتر به فکر دیگران و دنبال رفاه خانواده و فرزندان خود بودند.»

وی ادامه داد: «لذا امروزه فرد تا می تواند ازدواج را به تاخیر می اندازد تا بتواند تا فرصت دارد از امکانات خوبی برخوردار شود.»

معیدفر گفت: «صرف نظر از موضوع سبک زندگی، یکی دیگر از دلایل افزایش تجرد قطعی در جامعه مربوط به مشکلات فراوانی است که پیشاروی ازدواج و تشکیل خانواده وجود دارد.»

وی ادامه داد: «یک مشکل اداره زندگی است که بسیار دشوار شده و به تنهایی نمی توان آن را اداره کرد. در گذشته یک نفر کار می کرد و می توانست خانواده خود را اداره کند. اما اکنون با حقوق ها و درآمدهای پایین و مشکلاتی که گاهی موجب بیکاری افراد می شود باعث می شود هزینه های لازم برای اداره زندگی فراهم نشود.»

وی افزود: «به عبارت دیگر شاید اگر دو نفر (هم مرد و هم زن) کار کنند بتوانند زندگی را اداره کنند، اما یک نفر خیلی سخت است. این در حالی است که در حال حاضر برای آقایان هم زمینه کاری وجود ندارد چه برسد به اینکه خانم ها هم بخواهند وارد بازار کار شوند. لذا طبیعی است که وقتی یک درآمد وجود داشته باشد امکان اداره یک زندگی مشترک وجود نخواهد داشت.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «از سوی دیگر متاسفانه در جامعه ما هنوز معیارهای ازدواج و زندگی تقریبا معیارهای پیشین است. به این معنا که وقتی فرد قصد ازدواج دارد باید زیر بار کلی هزینه از برگزاری مهمانی های مجلل تا پاسخگویی به توقعات خانواده همسر برود.»

وی ادامه داد: «برای دختران نیز این مشکل وجود دارد و به طور مثال پدر عروس باید به دنبال جهیزیه دخترش باشد. لذا این توقعات بیش از حد هم به لحاظ مالی و هم به لحاظ اجتماعی و فرهنگی خود یکی از عوامل افزایش تجرد قطعی در جامعه است.»

وی درباره توقعات اجتماعی و فرهنگی گفت: «به طور مثال اگر دختری ازدواج کند دیگر به راحتی نمی تواند از همسر خود جدا شود و اگر جدا شود در جامعه ما مشکلات زیادی برای وی پیش خواهد آمد.»

وی افزود: «لذا مجموع این موارد ترس و وحشتی در بین جوانان ایجاد می کند که آنها را از نزدیک شدن به تشکیل خانواده و پذیرفتن مسئولیت های فوق طاقت بر حذر می دارد.»

معیدفر درباره علت افزایش آمار تجرد قطعی در میان زنان نسبت به مردان گفت: «علاوه بر دلایلی که ذکر شد یک موضوع دیگر وجود دارد که صرفا در افزایش تجرد قطعی در میان خانم ها موثر است. متاسفانه در جامعه ما هنوز این سنت وجود دارد که آقایان باید درخواست ازدواج کنند و تن به ازدواج دهند و سپس خانم ها این درخواست را بپذیرند. لذا بخشی از تجرد قطعی زنان الزاما خودخواسته نیست و دلیل آن این است که خواستگاری برای آنها نمی آید.»

وی ادامه داد: «به عبارت دیگر بعضی از خانم ها ناچارند منتظر بمانند تا فردی برای ازدواج به آنها درخواست دهد. بنابراین در کنار عده ای از خانم ها که خودخواسته و برای آنکه بخشی از آزادی هایی که در دوران مجردی دارند را با ازدواج از دست ندهند، بخشی دیگر به دلیل عدم مراجعه مردان به آنها برای ازدواج مجرد باقی می مانند.»

معیدفر درباره تبعات پدیده تجرد قطعی در جامعه گفت: «این پدیده هم وجوه مثبت و هم وجوه منفی دارد. پیامد منفی آن ایجاد ارتباطات زیرزمینی میان دختران و پسران است که با توجه به آنکه عرف و قانون جامعه این موضوع را نمی پذیرد اتفاقات وحشتناکی پیش خواهد آمد. به طور مثال اکنون میزان بالای سقط جنین غیرقانونی ناشی از همین روابط جنسی خارج از عرف رسمی و قانونی است.»

وی ادامه داد: «اما وجه مثبت این پدیده نوعی عقلانی شدن روابط اجتماعی به خصوص در حوزه خانواده است. به عبارت دیگر این پدیده می تواند مقدمه ای برای نوعی اعتدال و شرایط قابل قبول برای خانواده ها در آینده باشد.»

وی افزود: «اکنون فشار مشکلات خانواده بیشتر بر روی زنان است و تجرد قطعی اگرچه در یک برهه زمانی پیامدهای منفی دارد اما در آینده، روابط زناشویی را منطقی تر می کند.»

معیدفر تصریح کرد: «مضافا اینکه ما اکنون با مشکل ازدیاد جمعیتی روبرو هستیم که مازاد بر نیازهای حیاتی همچون آب، محیط زیست و ... هستند. لذا پدیده تجرد قطعی می تواند در این زمینه نیز باعث نوعی اعتدال شود تا فشار زیاد جمعیتی که در دهه اول انقلاب ایجاد شده است تخلیه گردد.»