فریدمن: با ایران یا باید مذاکره کنیم یا بجنگیم

توماس فریدمن در نیویورک تایمز نوشت: خاورمیانه بار دیگر ثابت کرد که اگر درست غذا بخوری، مرتبا ورزش کنی و دخانیات استعمال نکنی به اندازه ای عمر خواهی کرد که هر چیزی را ببینی؛ از جمله اینکه روزی یهودیان کنترل بیت المقدس را بدست بگیرند و سعودی های سنی متولی مساجد اعظم مکه و مدینه اتحادی خاموش علیه شیعیان ایران و مسیحیان امریکا تشکیل دهند.

اکنون هر چیزی را دیده ام. اما آیا این خبر خوبی است؟ در یک مرحله، بله. من در یک کنفرانس امنیتی در اینجا در ابوظبی شرکت کردم که مقامات و کارشناسان زیادی از سرتاسر جهان عرب و اسلام در آن حضور پیدا کردند. شیمون پرز، رئیس رژیم صهیونیستی، در جلسه افتتاحیه از طریق ارتباط ماهواره ای از دفتر خود در بیت المقدس در حالی که پرچم های این رژیم اطرافش قرار داشتند نطقی ارائه داد. حامیان مالی کنفرانس ترتیب انجام این کار را داده بودند. دیدن یک مقام اسرائیلی که برای مقامات عرب سخنرانی می کند مرا به یاد روزهای اسلو انداخت، زمانی که اسرائیلی ها و اعراب کنفرانس های بازرگانی در عمان و قاهره برگزار می کردند.

اما این همکاری پنهان بین اسرائیلی و اعراب سنی بر اساس هیچگونه مصالحه ای نیست مگر این سنت طایفه ای که دشمن دشمن من دوست من است و دشمن در حال حاضر ایران است که ثابت قدم به سوی هسته ای شدن در حرکت است. دیپلمات ها و وزرای اسرائیل و لابی اسرائیلی روی کنگره کار می کردند و در عین حال مقامات کشورهای عرب خلیج فارس مداوم و به صورت مستقیم به دولت اوباما پیام مشابهی را می فرستادند: که چقدر مخالف معامله پیشنهادی هستند که جان کری و وزرای خارجه فرانسه، بریتانیا، روسیه، چین و آلمان آماده کرده اند تا در ازای عقب نشینی ایران از برنامه هسته ای خود بخشی از تحریم های تجاری این کشور را به صورت محدود لغو خواهد کرد.

هرگز ندیده بودم که اسرائیل و متحدان اصلی عرب امریکا چنین هماهنگ برای توقف اقدامات سیاست خارجی یک رئیس جمهور آمریکا همکاری کنند، و هرگز ندیده بودم که بیشتر نمایندگان –دموکرات و جمهوری خواه- چنین راضی باشند که که به نفع اسرائیل مقابل رئیس جمهور خود قرار گیرند. مطمئنم که این اتفاقات کمتر از ملاحظات دقیق واقعیات نشات می گیرد وعمدتا حاصل تمایل روزافزون نمایندگان امریکایی برای انجام هر کاری است که لابی اسرائیل از انها می خواهد تا از این طریق بتوانند آرای یهودیان و کمک های مالی انتخاباتی را دریافت کنند.

اما برایم مهم نیست که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم  اسرائیل و ملک عبدالله عربستان سعودی بر سر توافق پیشنهادی به ایران عصبانی شوند. این کار اهرم های بیشتری را در اختیار کری می گذارد. کری می تواند به ایرانی ها بگوید: "ببینید، دوستان ما دیوانه شده اند. و یکی از آنها نیروهای هوایی پیشرفته ای در اختیار  دارد. بهتر است که سریعتر امضا کنید."

من اسرائیل و اعراب را به خاطر شک و تردیدشان ملامت نمی کنم اما ما هنوز نباید بگذاریم که آنها مانع توافق شوند. اگر در مورد ایران شکی ندارد پس توجهی به این چیزها نمی کنید. ایران نشسته است و راه خود را برای هسته ای شدن طراحی می کند و بدون تحریم های سخت اقتصادی که توسط اوباما مهندسی شد و نتانیاهو و کشورهای عرب نقش کلیدی در اجرای آن داشتند، ایران امروز پشت میز مذاکره ننشسته بود. از سویی من نگرانی خاص اعراب منطقه خلیج فارس را هم درک می کنم که به طور خلاصه این است: "آنها طوری به ما نگاه می کنند که می خواهیم این معامله هسته ای را انجام دهیم و سپس منطقه را ترک کنیم و پشت ایرانی بمانیم که از نظر اقتصادی قدرتمند تر هم شده است در حالی که با همین وضعیت فعلی هم نفوذ زیادی در سوریه، عراق، لبنان و بحرین دارد."

این موضوع را درک می کنم اما فکر نمی کنم که ما بخواهیم فورا آنها را تنها بگذاریم. توافقی با ایران که کری سعی دارد آن را شکل دهد به 4 دلیل در درازمدت به سود ما و متحدان ما خواهد بود:

1) طبق این معامله انتظار می رود که ایران در ازای لغو محدود چند تحریم تکنولوژی ساخت بمب هسته ای خود را کاملا متوقف کند، برخی از آنها را به عقب برگرداند و بازرسی های سرزده بی سابقه ای هم صورت خواه پذیرفت، این در حالی است که همه تحریم های اصلی نفتی باقی می مانند. بنابراین ایران کماکان به شدت آسیب پذیر خواهد بود. ایران از این طریق در حالی که گفتگو می کند بمب بسازد (البته اسرائیل در حین مذاکرات با فلسطینیان خانه های بیشتری ساخت) ایران اکنون بخشی از برنامه خود را متوقف می کند این در حالی است که توافق کامل جهت لغو تحریم ها در ازای موافقت ایران به محدود کردن برنامه اش در حدی است که احتمال ساخت بمب اتم را از بین ببرد.

2) در حالی که نتانیاهو معتقد است که تحریم های بیشتر ایران این کشور را مجبور به رها کردن همه بخش های فناوری هسته ای خود خواهد کرد اما کارشناسان مسائل ایران می گویند این احتمال خیلی بعید است.

3) ایران اکنون به فناوری ساخت بمب هسته ای دست یافته است (و نظرسنجی ها نشان می دهد که این موضوع در بین ایرانی ها محبوبیت زیادی دارد.) هیچ راهی وجود ندارد که همه اجزای فناوری هسته ای ایران را کاملا از بین برد مگر اینکه همه اذهان را تغییر دهید.

4) امنیت پایدار تنها با اصلاحات داخلی در ایران رخ می دهد که تنها با باز شدن بیشتر فضا به وقوع می پیوندد. توافق کری برنامه هسته ای ایران را متوقف می کند و در عین حال تمایلات اعتدال گرایانه را در آنجا تقویت می کند.

اگر اسرائیل این معامله ای امریکا آن را رهبری می کند بر هم بزند آنگاه تنها گزینه اقدام نظامی است. چه تعداد امریکایی و متحدان ناتو بعد از اینکه نتانیاهو درهای تلاش های دیپلماتیک را ببندد برای بمباران ایران خواهند رفت؟ خیلی کم. این بدان معناست که اسرائیل به تنهایی گزینه نظامی را در اختیار دارد. اگر اسرائیل از آن استفاده کند ممکن است که ایران را به عقب بازگرداند اما این کشور را برای دستیابی سریع به بمب هسته ای آزاد خواهد کرد. آیا اسرائیل این آمادگی را دارد که هر شش ماه ایران را بمباران کند؟!