روایت مقام عالی هیات آمریکایی 1+5 از مذاکرات

یک مقام عالی هیات آمریکایی در گروه 1+5 تاکید کرد: در گام اول به هیچ وجه درباره تحریم‌های اصلی علیه ایران صحبت نمی‌کنیم.

به گزارش ایسنا، یک مقام عالی هیات آمریکایی در گروه 1+5 پیش از برگزاری مذاکرات ایران و 1+5 در ژنو با اشاره به آخرین دور مذاکرات خاطرنشان کرد: در آخرین دور از مذاکرات ما احساس کردیم که توانستیم روندی رو به جلو داشته باشیم. ما مباحث تکنیکی، جدی و مهمی در این دور از مذاکرات داشتیم که در طول سال گذشته چنین نبوده است. همچنین پس از این مذاکرات کارشناسان امور تحریم، علمی و هسته‌یی ما در طول دو روز در وین با یکدیگر نشست‌هایی را برگزار کردند تا بتوانند موضوعات تکنیکی پیچیده را مورد بحث قرار دهند.

وی در گفت‌وگویی با خبرنگاران که ایسنا به متن این گفت‌وگو دست یافت، افزود: گفت‌وگوهایی با همتایان خود در گروه 1+5 داشتیم، همچنین در این باره با متحدان خود در خلیج‌فارس و اسرائیل که نسبت به این مذاکرات علاقه‌مند بودند نیز گفت‌وگوهایی داشتیم. به طور کلی ما به دنبال گام اول و یا یک درک اولیه هستیم که بر همین اساس ایران برنامه هسته‌یی خود را برای اولین بار در طول دهه‌های گذشته متوقف می‌کند. این گام اول برای ما زمان فراهم خواهد کرد و فضایی ایجاد خواهد کرد که بتوانیم درباره توافق نهایی و جامع گفت‌وگو کنیم که این توافق نهایی می‌تواند نگرانی‌های جامعه بین‌المللی را برطرف کند. بسیار مهم است ما بتوانیم به توافق نهایی بدون اینکه ایران در برنامه‌ هسته‌یی‌اش پیشرفتی داشته باشد، دست یابیم. این هدف، گام اول است.

وی با بیان این که می‌خواهیم نگرانی‌های جامعه بین‌الملل را برطرف کنیم ، گفت: من جزئیاتی درباره مذاکرات انجام شده ارائه نمی‌دهم اما نقطه کلیدی در این باره این است که اقدامات ایران آخرین و مهم‌ترین آدرس برای رفع نگرانی‌هاست. در پاسخ به اولین گام توافق شده است که ایران برنامه هسته‌یی خود را دیگر به جلو پیش نبرد در مقابل ما نیز برخی از تحریم‌های موردی، محدود و موقتی را لغو می‌کنیم. ما در گام اول به هیچ وجه درباره تحریم‌های اصلی علیه ایران صحبت نمی‌کنیم. اگر ایران نتواند به تعهداتش در گام اول پایبند باقی بماند و ما در نهایت نتوانیم به یک توافق جامع دست یابیم هرگونه تحریم اقتصادی که لغو شده بود دوباره از سر گرفته می‌شود. مباحث مختلفی در میان مطبوعات ما مطرح است. درباره تحریم‌های جدید بالقوه که کنگره به دنبال گفت‌وگو و بحث درباره آنها است، ما از کنگره خواستیم که از هرگونه تصویب قانونی در جهت اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران در بازه زمانی کوتاه خودداری کند. این تعلیق تحریم‌های جدید طولانی نیست، تنها این فرصت داده شده تا کارشناسان و دیپلمات‌های ما مطمئن شوند که بهترین فرصت برای موفقیت در این مذاکرات دشوار و پیچیده را داشته باشند.

این مقام عالیرتبه آمریکایی در مذاکرات 1+5 با ایران خاطرنشان کرد: استراتژی دیپلماتیک ما این است که هماهنگ با کنگره پیش می‌رویم. کارشناسان ما بسیار معتقدند که هرگونه روند اعمال تحریم‌های بیشتر در چنین شرایطی می‌تواند مضر باشد و روند مذاکرات را تحت تاثیر خود قرار دهد. اگر تنها 10 درصد احتمال وجود داشته باشد که تحریم‌های اضافی ممکن است مذاکرات را تحت تاثیر منفی قرار دهد، البته ما معتقدیم که این بیش از 10 درصد است، بر همین اساس ما باید این تعهد را داشته باشیم که در این باره ریسک نکنیم. درخواست برای ایجاد تعلیق برای اعمال تحریم‌های بیشتر تصمیمی در جهت حمایت یا عدم حمایت تحریم‌ها نیست. ما از تحریم‌ها حمایت می‌کنیم، تحریم‌ها نقش مهمی در آوردن ایران به میز مذاکرات دارد. ما نمی‌خواهیم که در ایران رژیم این کشور تغییر کند یا مردم ایران را مجازات کنیم. ما به دنبال ایجاد تغییر در استراتژی دولت ایران هستیم و هنوز هم نمی‌دانیم که این تغییر ایجاد شده است یا نه. همچنین تصمیم برای تعلیق اعمال تحریم‌های جدید به معنای حمایت یا عدم حمایت دیپلماسی نیست برای اولین بار ایران به گونه‌ای ظاهر شده که متعهد شده است روند مذاکرات را بسیار سریع به پیش ببرد. یکی از تغییرات اصلی در استراتژی ایران این بوده که تیم جدید هسته‌یی ایران به دنبال پیشروی سریع برای رهایی مردم از تحریم‌های اقتصادی هستند. برای اولین بار ما می‌بینیم که ایرانیان به دنبال خرید زمان نیستند. بر همین اساس ما به یک توافق اولیه دست می‌یابیم. در راستای این توافق اولیه باید اقدامات بسیاری انجام بگیرد. موضوعات مطرح شده بسیار پیچیده و زمان‌گیر است. همانگونه که قبلا گفتم هنوز هیچ چیز توافق نشده است. تنها گپ و گفت‌وگوهای میان دو طرف انجام می‌گیرد.

این مقام آمریکایی در پاسخ به سوال خبرنگار مجله تایمز درباره لغو تحریم‌های موردی، محدود و موقتی در صورت توافق با ایران در اولین گام، گفت: بهترین راه برای پاسخ به این سوال پایان مذاکرات 1+5 و جلسه کارشناسان است. در این جلسات مباحث به صورت جزئی مورد گفت‌وگو قرار می‌گیرد. به هر میزان که ایران تمایل خود را برای برداشتن گام اول نشان دهد به همان میزان نیز ما اقداماتی انجام خواهیم داد. به عبارت دیگر این مساله بستگی به اقدامات آنها دارد. مباحث جزئی بسیاری میان طرفین مطرح است و من اینجا درباره جزئیات صحبت نمی‌کنم.

وی در پاسخ به سوال دیگری درباره گام اول و دستیابی به آن در این دوره از مذاکرات، ادامه داد: بسیار بسیار سخت است که بتوان در این باره پیش‌بینی کرد. من نمی‌توانم پیش‌بینی کنم که مباحث به چه شکل پیش رود اما آنچه که من می‌گویم این است که اکنون مباحث به صورت جزئی بر روی میز مذاکرات است که پیش از این اینگونه نبوده است. ما به دنبال درک متقابل هستیم و می‌خواهیم گام اول برداشته شود.

این مقام آمریکایی در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه آیا 1+5 به دنبال پایان بازی یا بازی نهایی در این دوره از مذاکرات است، گفت: گروه 1+5 همواره همان حرفی را اعلام کرده که آمریکا اعلام می‌کند و اوباما نیز در سخنرانی خود در نشست عمومی مجمع عمومی اعلام کرد که اگر ایران تمام مسئولیت‌ها و تعهدات بین‌المللی خود را رعایت کند در این صورت مردم ایران حق دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌یی دارند. در واقع ما از ایران این سوال را کردیم که برنامه هسته‌یی‌شان باید به چه شکل باشد. ما مباحثی مطرح کردیم درباره اینکه آنها در ذهن خود چه تصورات و چه ذهنیاتی دارند.

وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اظهارات محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در استانبول که اعلام کرده بود ایران غنی‌سازی خود را متوقف نمی‌کند در این صورت چرا شما تاکید دارید که آنها چنین حقی ندارند، گفت: ما اعلام می‌کنیم که آنها هم‌اکنون و در چنین شرایطی حق غنی‌سازی ندارند. مهم این است که اکنون آنها چه کاری انجام می‌دهند. در حال حاضر آنها برنامه غنی‌سازی دارند و بدون اینکه چنین حقی نداشته یا داشته باشند در اولین گام ما تلاش می‌کنیم که برنامه هسته‌یی آنها را تضمین کنیم. در گام اول آنها فعالیت‌های پیش‌روی خود را تا زمان دستیابی به یک توافق جامع متوقف می‌کنند که این مساله می‌تواند نگرانی‌های جامعه بین‌المللی را برطرف کند. این مساله و این توافق نیاز به زمان زیاد برای مذاکره دارد.

وی در پاسخ به سوالی درباره احتمال توقف غنی‌سازی 20 درصد در ایران، گفت: من در اینجا درباره جزئیات خاص مذاکرات صحبت نمی‌کنم. بگذارید من حرفم را کامل کنم در واقع در گام اول ما به دنبال توافقی هستیم که تضمین کند برنامه هسته‌یی آنها در سطح غنی‌سازی، ذخایر غنی‌سازی و توانایی آنها در فناوری، نظارت و آزمایش پیشرفتی نخواهد داشت. باید همه این عوامل در گام اول مورد بررسی قرار گیرد و حل شود. در توافق نهایی تمام این مسائل در واقع حل می‌شود. برخی از مسائل مطرح شده مانند توقف غنی‌سازی اورانیوم به میزان 20 درصد از مسائلی بود که در پیشنهاد آلماتی مطرح شد. ما تنها در گام اول از آنها می‌خواهیم که این تضمین داده شود برنامه آنها پیشرفتی نخواهد داشت. پس از آن به دنبال راه‌هایی خواهیم بود که بتوانیم زمان بیشتری داشته باشیم و مذاکرات لازم را انجام دهیم.

این مقام آمریکایی حاضر در مذاکرات ایران و 1+5 در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره لابی‌گری‌ یهودی‌ها و احتمال تصویب تحریم‌های بیشتر علیه ایران، ادامه داد: ما گفت‌وگوهایی با اعضای کنگره داشتیم. ما به آنها گفتیم که به ما اجازه دهند یک توقف کوتاه به وجود بیاید. ما همه طرفدار تحریم هستیم همان‌گونه که گفتم رژیم تحریمی مهم‌ترین عاملی است که ایران را به میز مذاکره آورده است. اکنون یکی از برنامه‌های اصلی انتخاباتی حسن روحانی رییس‌جمهور ایران این است که بتواند برخی از این تحریم‌ها را لغو کرده و اقتصاد ایران را توسعه دهد. من به کنگره و ایرانیان اعلام کردم که از کنگره خواسته‌ام در اعمال تحریم‌های جدید علیه این کشور کمی صبر کرده تا بتوانیم در مذاکرات به توافق جامع دست یابیم، اگر چنین اقدامی انجام نشود ما چنین حقی خواهیم داشت که به کنگره اعلام کنیم تحریم‌های جدیدی را اعمال کند.

وی مدعی شد: اوباما رییس‌جمهور آمریکا تمام گزینه‌ها را برای تضمین امنیت ملی آمریکا بر روی میز گذاشته است اما من فکر می‌کنم تمام کسانی که در این اتاق هستند می‌دانند که اقدام نظامی اولین گزینه نیست، همواره آخرین گزینه بوده است. همچنین برخی معتقدند که باید آنقدر ایران مورد تحریم قرار گیرد تا از بنیاد تسلیم شود اما من معتقدم در چنین شرایطی زمانی که ایران مذاکرات جدی را آغاز کرده نباید آمریکا و گروه 1+5 به گونه‌ای نشان دهند که خواهان مذاکرات جدی نیست و با اعمال تحریم‌های بیشتر و یکجانبه این مذاکرات را تحت تاثیر عوامل منفی قرار دهد. در واقع در چنین شرایطی تحریم‌های بیشتر باعث توقف برنامه هسته‌یی ایران نمی‌شود و این برنامه به راه خود ادامه خواهد داد اما ما در اینجا تلاش می‌کنیم که برنامه هسته‌یی ایران را از هرگونه پیشرفت و حرکت رو به جلو متوقف کنیم تا بتوانیم زمانی برای مذاکرات در جهت دستیابی به یک توافق جامع و کامل داشته باشیم و هرگونه توقف موقت برای اعمال تحریم‌های بیشتر در جهت آزمایش این مساله است.

وی درباره پیشنهاد ارائه شده از سوی ظریف در مذاکرات هسته‌یی ژنو یک، گفت: به طور منصفانه باید بگویم که پیشنهاد ظریف بسیار سطح بالاست اما این پیشنهاد تنها شامل بخشی از دسته‌بندی‌های مورد بحث ما است. عراقچی کسی که سرپرستی هیات ایرانی را بر عهده دارد زمانی که وزیر امور خارجه در مذاکرات نبود جزئیاتی از این پیشنهاد سطح بالا را ارائه کرد. این جزئیات تمام موضوعات مورد بحث ما را شامل می‌شد و ما معتقد هستیم که این پیشنهاد باید بخشی از گام اول باشد. کارشناسان 1+5 نیز مباحث را مورد بررسی قرار دادند و حتی تحریم‌های اعمالی نیز مورد گفت‌وگو قرار گرفت. همان‌گونه که قبلا گفتم اعلام می‌کنم که تحریم‌های اصلی در توافق نهایی مورد بررسی قرار گرفته و در گام اول مورد بحث قرار نمی‌گیرد، ایران نیز این مساله را می‌داند. ما منویی از گزینه‌ها در دست داریم که به ما اجازه حل مسائل را می‌دهد اما این مساله بستگی به این دارد که ایران در مقابل چه اقدامی را انجام می‌دهد.

وی در پاسخ به سوالی درباره گفت‌وگوهای انجام شده با کنگره درباره ایران، گفت: ما از کنگره خواستار برخی تغییرات شده‌ایم تا بتوانیم انعطاف لازم در عرصه بین‌المللی را داشته باشیم.

وی درباره نگرانی‌های عربستان سعودی نسبت به توافق احتمالی با ایران، گفت: من تلاش کردم که پیش از آغاز هر دوره از مذاکرات، گفت‌وگوهایی با کشورهای خلیج‌فارس داشته باشم. من چند روز گذشته با نمایندگان کشورهای خلیج‌فارس دیداری داشتم. همچنین وزیر امور خارجه آمریکا جان کری نیز با پادشاه عربستان دیدار دو ساعته‌ای داشته است و مباحث مختلفی از جمله ایران مطرح شده است. ما به خوبی این نگرانی‌ها را درک می‌کنیم و به گفت‌وگوهای خود با کشورهای خلیج‌فارس ادامه می‌دهیم.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار سی‌ان‌ان درباره اینکه آیا ایران بعد از توافق نهایی حق غنی‌سازی اورانیوم خواهد داشت یا نه؟ گفت: این مساله بدین معنا نیست که هیچ کشوری نباید برنامه غنی‌سازی داشته باشد. مساله مهم این است که زمانی که مردم اعلام می‌کنند که حق غنی‌سازی دارند این بدان معناست که شما نمی‌توانید هیچ محدودیتی برای آن قائل شوید و آن را متوقف کنید حتی نمی‌توانید آن را زیر سوال ببرید چون این یک حق ذاتی می‌شود. ما معتقدیم که ایران چنین حقی ندارد و حتی معتقدیم هیچ کشوری چنین حقی ندارد. در واقع ما بر این باوریم که هر کس باید بر اساس اینکه برنامه هسته‌یی‌اش در چه راستایی است عمل کند و اینکه چرا آن کشور نیاز به غنی‌سازی اورانیوم دارد. بسیاری از کشورها دارای انرژی صلح‌آمیز هسته‌یی هستند اما برنامه غنی‌سازی ندارند. در واقع تفاوت بسیار بزرگی میان حق غنی‌سازی و یا داشتن برنامه غنی‌سازی وجود دارد.

وی در پاسخ به سوال دیگری درباره گام اول گفت: ما هنوز به پایان ماجرا نرسیده‌ایم. ما نیاز داریم که در درجه اول گام اول برداشته شود و برنامه ایران در آینده هیچ پیشرفتی را به همراه نداشته باشد. در چنین شرایطی می‌توانیم مباحث جدی داشته باشیم که بتوانیم نگرانی‌های جامعه بین‌المللی را برطرف کنیم. این تنها نگرانی ما نیست. درباره ایران قطعنامه‌های شورای امنیت تصویب شده است و در قطعنامه شورای امنیت آمده است که برنامه غنی‌سازی ایران باید تعلیق شود زیرا آنها مسئولیت‌ها و تعهدات بین‌المللی خود را به جا نمی‌آورند. ما نیز در همین راستا تلاش می‌کنیم.

وی ادامه داد: گام اول یک توافق موقتی نیست بلکه پس از اجرای گام اول ما به دنبال توافق نهایی هستیم.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار وال‌استریت ژورنال درباره تحریم‌های اعمالی از سوی اتحادیه اروپا گفت: من نمی‌توانم درباره تحریم‌های اعمال شده از سوی اتحادیه اروپا از جانب اروپایی‌ها صحبت کنم. این سوال را باید از آنها بپرسید.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار روزنامه هاآرتص گفت: آمریکا کاملا متعهد به تضمین امنیت اسرائیل است. آنها شرکای ما در خاورمیانه هستند. در مساله هسته‌یی ایران آنها نیز مانند سایر جهانیان خواستار شنیدن پاسخ‌هایی از سوی ایران هستند و مانند رییس‌جمهور آمریکا نمی‌خواهند که ایران به تسلیحات هسته‌یی دست یابد همان‌گونه که می‌دانید اوباما نیز اعلام کرده بود که اجازه نمی‌دهیم ایران به سلاح هسته‌یی دست یابد. همچنین همان‌گونه که اوباما اعلام کرده بود میان ایران و آمریکا بی‌اعتمادی چند دهه‌ای وجود دارد. ما به طور زنده آن را در چهارم نوامبر دیدیم. فرهنگ‌های مختلفی در این کشور وجود دارد همان‌گونه که در کشور ما تندروهایی وجود دارند در ایران نیز تندروها و محافظه‌کارانی وجود دارند که با محافظه‌کاران آمریکایی متفاوت هستند. بی‌اعتمادی‌های بسیاری میان ایران و آمریکا وجود دارد که حل آنها بسیار طول می‌کشد. ما تلاش می‌کنیم که نگرانی‌های موجود درباره ایران را برطرف کرده و تضمین کنیم که ایران به دنبال سلاح هسته‌یی نیست. این بدان معنا نیست که ما به یکدیگر اعتماد داریم و نمی‌توانیم در آینده نزدیک به یکدیگر اعتماد داشته باشیم اما ما تلاش می‌کنیم که بتوانیم به نگرانی امنیتی آمریکا پاسخ داده و آن را برطرف کنیم. این نگرانی در اسرائیل نیز وجود دارد.

وی در پاسخ به سوال شبکه NHK ژاپن درباره دو مسیر گفت‌وگو با ایران، یک مسیر با 1+5 و دیگری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت: ما در این باره با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بسیار نزدیک به هم حرکت می‌کنیم. روز جمعه دیداری با آمانو مدیرکل آژانس در واشنگتن داشتم و توانستم اظهارات وی را درباره دیدار اخیر و دیدارهای آینده آژانس با هیات ایرانی را داشته باشم. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مسیر خود را طی می‌کند. ما با یکدیگر همکاری بسیار نزدیکی داریم و مسیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.